Το Αλκατράζ του ποδοσφαίρου

Όταν 22 παίχτες και μια μπάλα, συνθέτουν
κάτι πολύ μεγαλύτερο από ένα παιχνίδι...

Φανταστείτε μια σχολική αίθουσα στην οποία μπαίνει ένας δάσκαλος που γράφει μόνο δύο λέξεις στον πίνακα: «Διαχωρισμός» και «Μίσος». Ένα κράτος που συλλαμβάνει πάνω από 300 μαθητές μέσα σε ένα βράδυ, τους καταδικάζει σε πολυετείς καθείρξεις και τους στέλνει να εκτίσουν την ποινή τους στο Αλκατράζ της Αφρικής, τη διαβόητη νήσο Ρόμπεν. Φανταστείτε μια χώρα που έχει αποβληθεί από κάθε διεθνή οργανισμό, συμπεριλαμβανομένης και της FIFA, επειδή έχει επιβάλλει δια νόμου το «Απαρτχάιντ», ένα καθεστώς δηλαδή, όπου ο καθένας κρίνεται με βάση το χρώμα του δέρματός του και μόνο.

Μια κοινωνία στην οποία οι λευκοί έχουν μόνο δικαιώματα και οι μαύροι μόνο υποχρεώσεις. Ένα κράτος που τελικά, μέσα από απίστευτες περιπέτειες στο πέρασμα του χρόνου και με εμφανή ακόμη τα σημάδια του ένοχου παρελθόντος, καλείται να διοργανώσει το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2010, ενώ μόλις έκανε το ίδιο με το πρόσφατο Κύπελλο Συνομοσπονδιών, τη Νότια Αφρική...

Ακόμη και ο Νέλσον Μαντέλα, ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος Πρόεδρος της χώρας και παραλήπτης του Βραβείου Νόμπελ Ειρήνης το 1993, πέρασε τα περισσότερα από τα 27 χρόνια κράτησής του στις φυλακές αυτού του νησιού.
Όλα αυτά θα αποτελούσαν αποκλειστικά μια υπόθεση πολιτικού ακτιβισμού, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και απελευθερωτικών αγώνων εάν δεν υπήρχε ο Τσακ Κορρ. Ο καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου του Μισούρι βρέθηκε το 1993 στο Δυτικό Ακρωτήριο και έκανε την ανακάλυψη της ζωής του. Εκείνα τα αμούστακα σχολιαρόπαιδα που εξέτιαν ποινές 20 χρόνων για απόπειρα ανατροπής του καθεστώτος, είχαν αφήσει κληρονομιά 63 χαρτόκουτα γεμάτα χειρόγραφες σημειώσεις με αποτελέσματα αγώνων, κανονισμούς, πρακτικά συνεδριάσεων και πειθαρχικές κυρώσεις αυτού που ονόμασαν «Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία Μακάνα».

Ο Κορρ χρησιμοποίησε το απίστευτο αρχειακό υλικό ως βάση για το βιβλίο του «More Than Just A Game» και στη συνέχεια συνεργάστηκε για την παραγωγή ενός ομότιτλου δραματοποιημένου ντοκυμαντέρ. Μέσα από αυτά μαθαίνουμε για τον αγώνα αυτών των ανθρώπων, πολλούς εκ των οποίων συναντάμε σήμερα σε υψηλά κρατικά αξιώματα. Άνθρωποι δηλαδή, που διένυσαν μέσα σε 45 χρόνια μια αδιανόητα μεγάλη απόσταση: ξεκίνησαν κλωτσώντας ένα κουρέλι σε κάποιο κελί της νήσου Ρόμπεν και σε ένα χρόνο από σήμερα θα διοργανώσουν το Παγκόσμιο Κύπελλο!

Χρειάστηκαν 4 ολόκληρα χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων κάθε Σάββατο, οπότε είχαν και το σχετικό δικαίωμα, διατύπωναν προς τις Αρχές το ίδιο μονότονο αίτημα, ξανά και ξανά. Μια μπάλα ποδοσφαίρου και την ελευθερία να παίζουν για 2 ώρες στο τέλος κάθε βδομάδας. Είναι σημαντικό να τονιστεί πως μιλάμε για κρατούμενους που έσπαγαν καθημερινά επί 12 ώρες πέτρες στο λατομείο των φυλακών και η μόνη επαφή που είχαν με τον έξω κόσμο ήταν ένα γράμμα ανά εξάμηνο! Το 1967 άρχισαν, λοιπόν, να παίζουν ποδόσφαιρο και μέσω αυτού απέκτησαν συλλογική συνείδηση που ξεπερνούσε τις πολιτικές ή άλλες διαφορές, δηλώνοντας εμφατικά ότι είναι άνθρωποι. Οι αρχικά ξυπόλυτοι και ημίγυμνοι αθλητές δημιούργησαν ομάδες με στολές, οπαδούς, συνθήματα, σημαίες, τα πάντα!

Οι ομάδες είχαν προέδρους, οι αγώνες διατητές και το γήπεδο επίσημες διαστάσεις. Έφτιαξαν πρωτάθλημα με 3 κατηγορίες, Καταστατικό, Επιτροπή Εφέσεων, Πειθαρχική Επιτροπή. Δημιούργησαν την «Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία Μακάνα» που το 2007 της απονεμήθηκε από τη FIFA, ο τίτλος του Επίτιμου Μέλους. Πρώτος πρόεδρος της ήταν ένα 20χρονο, τότε, αγόρι και σημερινός Υφυπουργός Δικαιοσύνης, ο Ντικχάγκ Μουσενέγκε, ενώ ακόμη και ο πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής, Τζέικομπ Ζούμα, υπήρξε τρόφιμος των φυλακών (1965-1973) και βραβεύτηκε από τον Σεπ Μπλάτερ, κατά τη διάρκεια του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών για τις υπηρεσίες που προσέφερε ως διαιτητής στο διάστημα της κράτησής του!

Ίσως για κάποιους πρόκειται απλά για μια ιστορία βγαλμένη από μια εποχή γεμάτη ρομαντισμό, με πρωταγωνιστές ορισμένους ερασιτέχνες που έψαχναν μια διέξοδο από την σκληρή καθημερινότητά τους. Πολλοί πιθανόν να θεωρήσουν ότι οι Ατλάντικ Ρέιντερς, οι ΝτάιναΣπερς και οι Σίλβερ Σταρς ελάχιστη σχέση μπορεί να έχουν με τον Ολυμπιακό και τον Παναθηναϊκό ή ακόμη περισσότερο με την Ρεάλ και την Μάντσεστερ. Πάντως καλό θα ήταν να μην αγνοήσουμε το γεγονός ότι, έστω για λίγους τωρινούς 60άρηδες, έχει μεγαλύτερη σημασία ακόμη και σήμερα το αμφισβητούμενο γκολ με το οποίο κρίθηκε ο τίτλος της Μακάνα το 1971, από εκείνο του Χερστ στο Παγκόσμιο Κύπελο της Αγγλίας...
Για όσους από εμάς δεν βλέπουν καμία σχέση σε ότι συνέβη στη νήσο Ρόμπεν και στις δικές μας μικροαστικές ζωές παραθέτω απλά τα λόγια του Μάρκους Σόλομον, σημερινού κρατικού λειτουργού, που αντήχησαν για πρώτη φορά στους τοίχους ενός κελιού : «...ας μην ξεχνάμε ότι οι αθλητικές μας δραστηριότητες έχουν σκοπό και στόχο να κάνουν λιγότερο ανυπόφορη τη ζωή μας. Ας μην επιτρέψουμε να γίνουν αιτία αγανάκτησης, έντασης και θυμού περισσότερο από όσο ήδη υπάρχει γύρω μας...». Κάποιοι ενδεχομένως να πουν ότι πρόκειται για μεγάλα λόγια και ιδανικά που δεν έχουν σχέση με την τρέχουσα πραγματικότητα. Ας το ξανασκεφτούν αφού ρίξουν μια προσεχτικότερη ματιά γύρω τους…

Νικόλας Ακτύπης