Ο Νοέμβρης της δόξας και της μοίρας του Πούσκας

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΚΩΣΤΑΣ Δ. ΜΠΛΙΑΤΚΑΣ

Ποιο είναι το ματς του αιώνα; Βιαστικά πολλοί από τους παλιότερους θα σπεύσουν να πουν «ο τελικός της Βέρνης», άλλοι «ο τελικός του 1966 με το γκολ της Αγγλίας που δεν μπήκε ποτέ», άλλοι «το 4-1 της "μαγικής" ομάδας του Πελέ επί της Ιταλίας το 1970 στο Μεξικό». Μεγάλη κουβέντα είναι το ματς του αιώνα. Και ακόμα πιο θρίλερ είναι η ερώτηση «ποιου αιώνα, ρε φίλε;».

Σωστός ο κύριος, διότι εκπνέει σιγά σιγά και η πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα και ήδη έχουν γίνει μέσα σε αυτή αρκετά ματς που διεκδικούν περίοπτη θέση στην ιστορία. Στατιστικές θα πείτε. Ναι, αλλά η ιστορική μνήμη βασίζεται και σε αυτές. Το σημερινό ημερολόγιο σταματά σε εκείνο το ομιχλώδες βράδυ της Τετάρτης 25 Νοεμβρίου 1953 στο Λονδίνο. Εκατόν πέντε χιλιάδες Αγγλοι, που συνωστίσθηκαν στο αυτοκρατορικό παλιό «Γουέμπλεϊ», είχαν την τύχη –μέσα στη στενοχώρια τους– να ζήσουν την απόλυτη ποδοσφαιρική εμπειρία. Είδαν από κοντά το ματς του 20ού αιώνα: Αγγλία – Ουγγαρία 3-6. Μαζί τους και αρκετά εκατομμύρια τηλεθεατών σε όλο τον κόσμο, αν και στα fifties τηλεόραση είχαν μόνο οι καλές οικογένειες ανεπτυγμένων χωρών κι όχι και τα μετεμφυλιακά φτωχικά μας σπιτάκια.

Ο αξέχαστος Φέρεντς Πούσκας, που πέθανε στις 17 Νοεμβρίου 2006, έζησε άλλα πενήντα τρία χρόνια με την ανάμνηση εκείνου του θριάμβου και με τη δόξα εκείνου του γκολ που έκανε τους εκφωνητές να χάσουν τα λόγια τους. Εκείνου με το αστραπιαίο κοντρόλ, την ταχύτατη αλλαγή κατεύθυνσης που άφησε τον αρχηγό των Αγγλων Μπίλι Ράιτ να κάνει τάκλιν στον… αέρα και τον «κεραυνό» στα δίχτυα του εμβρόντητου τερματοφύλακα Τζιλ Μέρικ.

Ο Φέρεντς Πούσκας ήταν μαζί με τον επίσης μακαρίτη Νάντορ Χιντεγκούτι οι σταρ των «υπέροχων Μαγυάρων» (Γκρόσιτς, Λόραντ, Λάντος, Μπουζάνσκι, Ζακάριας, Μπουντάι, Μπόζικ, Τζίμπορ, Κόκσιτς οι άλλοι εκπορθητές του «Γουέμπλεϊ»), των οποίων η φήμη ξέσκιζε το «σιδηρούν παραπέτασμα» και έφτανε όπου υπήρχαν στον κόσμο λάτρεις της «στρογγυλής θεάς». Από κοντά κι ο αγγλικός Τύπος «γαλβάνιζε» τους φιλάθλους με ερωτήματα της απόλυτης πόλωσης: «Αυτοί ή εμείς είμαστε οι κορυφαίοι στον κόσμο;».

Οι Αγγλοι είχαν στις τάξεις τους τον προικισμένο σέντερ χαφ και αρχηγό Μπίλι Ράιτ, τον ορμητικό σέντερ φορ-φόβητρο για κάθε αντίπαλο Σταν Μόρτενσεν και δύο ακόμα προσωπικότητες που χρίστηκαν αργότερα ιππότες για τις εξαιρετικές ποδοσφαιρικές υπηρεσίες τους: τον αγέραστο Στάνλεϊ Μάθιους και τον παγκοσμίως σεβαστό για τις αμυντικές ικανότητές του Αλφ Ράμσεϊ. Εξάλλου, όλοι όσοι έφταναν στο νησί «απέξω», έφευγαν πίσω χωρίς νίκη από το 1901. Γι' αυτό και το ματς της 25ης Νοεμβρίου 1953 είχε ονομαστεί από τους στατιστικολάγνους στο νησί «The world championship decider». Το ματς που… αποφασίζει!

Οσο δύσκολη φάνταζε η απάντηση πριν από το πρώτο σφύριγμα του Ολλανδού διαιτητή Λίο Χορν, άλλο τόσο εύκολα λύθηκε ο γρίφος, όταν πολύ γρήγορα οι «wonderful Hungarians» ξεδίπλωσαν στο γήπεδο την υψηλή τους ατομική ποιότητα ο καθένας, αλλά και το ομαδικό πνεύμα και την απίστευτη τακτική τους. Αυτή που έκανε το στερεότυπο σύστημα 3-2-2-3 των Αγγλων, γνωστό τότε ως WM, να φαίνεται παιχνιδάκι.

Το «πάρτι» άρχισε με κανονιά του Χιντεγκούτι στο «Γ» μόλις στο 45ο δευτερόλεπτο! Η διακύμανση για την ιστορία: Τζάκι Σίγουελ 1-1, Χιντεγκούτι 2-1, Πούσκας 3-1, Πούσκας 4-1, Μόρτενσεν 4-2, Μπόζικ 5-2, Χιντεγκούτι 6-2 και Αλφ Ράμσεϊ (με πέναλτι) 6-3.

Η στατιστική του ματς «διηγείται» κι αυτή την ίδια ιστορία: 35 σουτ οι Μαγυάροι και μόλις 5 ο Αγγλοι. Ο Μπόμπι Ρόμπσον είχε πει: «Ο Πούσκας ονομαζόταν "καλπάζων συνταγματάρχης" επειδή υπηρετούσε τότε στον ουγγρικό στρατό. Πώς τον άφησαν να μας… πυροβολήσει μέσα στο "Γουέμπλεϊ";». Και παρακάτω: «Ο αγώνας αυτός άλλαξε τον τρόπο σκέψης μας. Μέχρι τότε η Αγγλία μέσα στο "Γουέμπλεϊ" ήταν ο δάσκαλος και οι φιλοξενούμενοι ήταν μαθητές. Να που οι όροι αντιστράφηκαν».

Για την ιστορία: το μάθημα επαναλήφθηκε στη Βουδαπέστη έξι μήνες αργότερα. Ουγγαρία – Αγγλία 7-1. Είναι η χειρότερη ήττα των «λιονταριών» από τότε.

Εγραψε ο Λεύτερης Παπαδόπουλος πριν από τρία χρόνια, όταν έφυγε από κοντά μας ο Φέρεντς Πούσκας:

«Υπάρχουν μερικά πρόσωπα που πιστεύεις ότι δεν είναι δυνατόν να πεθάνουν. Ακόμα κι αν είναι σαρανταπληγιασμένα από χίλιες αρρώστιες. Ενα πρόσωπο που πίστευα πως δεν είναι δυνατόν να πεθάνει είναι η Μελίνα. Κι άλλοι όμως: ο Μπεστ, ο Μαρόπουλος, ο Μουράτης και φυσικά ο Πούσκας. Πέθαναν όλοι.

Ορισμένοι τελείως απροσδόκητα. Γιατί ο Αδης είναι αχόρταγος, σαν τον πόθο… Μπορεί πράγματι οι Ντι Στέφανο, Πελέ και Μαραντόνα να υπερτερούσαν του Πούσκας από άποψη τεχνικής. Αλλά ο Πούσκας ήταν κάτι άλλο. Είχε τη δύναμη μιας πολιορκητικής μηχανής. Καλύτερα: ήταν ένα "πάντσερ". Σιδερένιος παίκτης. Και αρχηγός. Με καρδιά που δεν λύγιζε».

Μια φορά ίσως λύγισε. Οταν ηττήθηκε ένα χρόνο αργότερα με άδικο τρόπο στον τελικό της Βέρνης το 1954. Ενα Παγκόσμιο Κύπελλο που δεν πήγε τελικά στους «φοβερούς Μαγυάρους». Ετσι είναι η ζωή. Και ο Αλφρεντ Χίτσκοκ, δημιουργός του «Ψυχώ», των «Πουλιών» και του «Βέρτιγκο», δεν πήρε έστω ένα Οσκαρ, την ώρα που βραβεύθηκαν του κόσμου οι ατάλαντοι της Εβδομης Τέχνης.

Τον Απρίλιο του 1971 ξαναβρέθηκε στη Βέρνη, έδρα τότε της ΟΥΕΦΑ, σε μια προσπάθεια να απαλείψει την τιμωρία του Δομάζου που ο Παναθηναϊκός θεωρούσε άδικη. Περνώντας με αυτοκίνητο έξω από το παλιό γήπεδο που έγινε ο τελικός του 1954, το «Βάντε Κορφ» (κατεδαφίστηκε το 2001), οι συνεπιβάτες είδαν τον Πούσκας να «φουντώνει» και να στέλνει μια μούντζα!

Ο Πούσκας συνέδεσε την προπονητική καριέρα του με τον τελικό του «Γουέμπλεϊ», όταν οδήγησε τον Παναθηναϊκό, ενώ εργάστηκε για λίγο και στην ΑΕΚ.
Αλλοι τον θυμούνται για τον εγκάρδιο και «λαρτζ» χαρακτήρα του, άλλοι για το «παροιμιώδες» απόφθεγμά του «Μην τους φοβάστε, έντεκα αυτοί, έντεκα κι εμείς» και άλλοι για τα λουκούλλεια γεύματα στα «Γουρουνόπουλα» στο Χαλάνδρι.

Ο Νοέμβρης ήταν ο μήνας που υπήρξε μοιραίος γι' αυτόν. Το 1953 έγραψε ίσως την πιο «χρυσή» σελίδα του, πετυχαίνοντας το «γκολ του αιώνα» στο ιστορικότερο ματς όλων των εποχών, και 53 χρόνια αργότερα, Νοέμβρη μήνα πάλι, έφυγε από τη ζωή αφήνοντας χιλιάδες αναμνήσεις.