Όταν μπουκάρει σπίτι μας ο επόμενος «εχθρός»

Έντεκα χρόνια μετά το χτύπημα της 11/9 στους Δίδυμους Πύργους, σχεδόν όλα όσα σχετίζονται με αυτό μοιάζουν να έχουν ξεφτίσει. Ακόμη και ο φόβος των Αμερικανών για νέες τρομοκρατικές ενέργειες αφού ο «νούμερο 1 εχθρός», ο Οσάμα Μπιν Λάντεν, είναι νεκρός.

Με την Αλ-Κάιντα και τις αδελφές οργανώσεις να έχουν περιορισμένη ακτίνα δράσης, οι ΗΠΑ μοιάζουν να αφήνουν στην άκρη την «τρομολαγνεία» και ο υπόλοιπος κόσμος μένει να αναρωτιέται μήπως πλησιάζει η ώρα που θα εμφανιστεί ο επόμενος «μεγάλος κακός».

Ο αντίκτυπος των τρομοκρατικών επιθέσεων του 2001 ήταν τόσο μεγάλος που έφερε κοσμογονικές αλλαγές στον τρόπο που σκεφτόμαστε, σ’ αυτόν που ταξιδεύουμε, σ’ εκείνον που βλέπουμε τους γύρω μας.

Αν έχει μείνει κάτι απαράλλαχτο –πέρα από τις αναλλοίωτες από το χρόνο εικόνες- που μένουν χαραγμένες για πάντα, είτε στη σφαίρα του συνειδητού, είτε σ’ εκείνη του ασυνείδητου, είναι τα μέτρα που ακολούθησαν στο όνομα της ασφάλειας. Ο περιορισμός των ατομικών ελευθεριών, οι εξονυχιστικοί (στα όρια της γελοιότητας) έλεγχοι στα αεροδρόμια και η μισαλλοδοξία, που έγινε μόνιμος (σχεδόν) σύντροφος κάθε σκέψης.

Οι Αμερικανοί πλέον δεν φοβούνται πως θα πέσει ο ουρανός στα κεφάλια τους. Θεωρούν πως έχουν ρίξει οριστικά νοκ-άουτ αυτόν που βάφτισαν εχθρό τους και μένουν προσηλωμένοι στο να αντιμετωπίσουν εκείνον που βρίσκεται «εντός των τειχών». Την οικονομική κρίση και την ανεργία. Τόσο, ώστε να έχουν ήδη αρχίσει οι μουρμούρες για το κόστος συντήρησης του μνημείου για τα θύματα της 11ης Σεπτεμβρίου, έργο που έχει ήδη προσελκύσει πάνω από 4,5 εκατομμύρια επισκέπτες τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του, όταν όμως ολοκληρωθεί, η συντήρησή του θα απαιτεί ένα κονδύλι της τάξης των 60 εκατ. δολαρίων ετησίως. Ένα ποσό που σε καιρούς κρίσης σε ορισμένους ακούγεται υπερβολικό ακόμη και αν βρίσκεται εκεί για να υπενθυμίζει τους περίπου 3.000 ανθρώπους που έχασαν άδικα τη ζωή τους πριν 11 χρόνια.



Ειδικότερα σε χρονιά που φιλοξενεί προεδρικές εκλογές, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο πως δύσκολα κάποιος θα σηκώσει το δάκτυλο υποδεικνύοντας το αντίπαλο δέος της Ουάσινγκτον. Για την επόμενη μέρα, δεν μπορεί να μιλήσει κανείς με βεβαιότητα. Τα διδάγματα της ιστορίας δείχνουν πάντως σε ποιο στρατόπεδο φωλιάζουν συνήθως τα «γεράκια του πολέμου»…

Επιστρέφοντας πίσω στην 11η Σεπτεμβρίου, είναι ασφαλές να πει κανείς πως στο επιμύθιο των επιθέσεων εκείνης της ημέρας εύκολα διαβάζουμε πως ο φόβος και η δύναμη της εικόνας κάποια στιγμή χάνουν την έντασή τους. Η δυνατότητα χειραγώγησης των μαζών μέσω αυτών, όμως, ποτέ.

Η συλλογική μνήμη –αντίθετα από την ατομική- χρειάζεται τροφή για να παραμείνει ζωντανή. Πιθανότατα αναμασώντας το ίδιο κουτόχορτο που μας ταΐζει η Δύση (βάζοντας στην άκρη τις πολυάριθμες θεωρίες συνομωσίας), αναφερόμαστε σήμερα σε ένα αναμφισβήτητα κοσμοϊστορικό γεγονός που πλήγωσε, όχι μόνο τις ΗΠΑ, αλλά και την ανθρωπότητα στο σύνολό της.

Αυτή η άτιμη η συλλογική μας μνήμη όμως, λόγω έλλειψης… τροφοδοσίας, παραμένει επιλεκτική κι αδυνατεί να φέρει στην επιφάνεια πως σαν σήμερα το 1973, γράφτηκε ακόμη μια μαύρη σελίδα στην ιστορία του πλανήτη, καθώς ο στρατηγός Αουγκούστο Πινοσέτ ανέτρεψε τον δημοκρατικά εκλεγμένο ηγέτη της Χιλής, Σαλβαδόρ Αλιέντε κι εγκατέστησε ένα από τα πιο αιμοσταγή και ανελεύθερα καθεστώτα που γνώρισε ο πλανήτης. Ευτυχώς που το θυμήθηκε ο καλός φίλος, Γιώργος Μαραθιανός και το μετέφερε.



Γιατί –όπως και να το δεις το θέμα- πρόκειται για ένα γεγονός που μόνο λόγω χρονικής απόστασης στέκεται πιο μακριά από εμάς τους Έλληνες και περισσότερα θα είχαμε να διδαχτούμε από την περίπτωση της Χιλής, σε σχέση με όσα συνέβησαν στους Δίδυμους Πύργους. Επειδή δεν γνωρίσαμε ποτέ ισλαμικού τύπου τρομοκρατία. Επειδή από φασιστικά καθεστώτα και πρακτικές ούτε το βεβαρημένο παρελθόν μας, ούτε το ένοχο παρόν μοιάζουν να κινητοποιούν τα αντανακλαστικά μας. Κι επειδή δείχνει την ευκολία με την οποία στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού μπορούν να κατασκευάζουν –δικαίως ή αδίκως εχθρούς- και να κάνουν ολόκληρο τον πλανήτη να χορεύει στο σκοπό που εκείνοι σφυρίζουν…



Νικόλας Ακτύπης