Το νέο μοντέλο που τα αλλάζει όλα: Έρχονται οι δρόμοι χωρίς διόδια

Ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης, μήκους 300 χιλιομέτρων θα είναι ο πρώτος αυτοκινητόδρομος χωρίς διόδια στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον σχεδιασμό του υπουργείου Υποδομών, που εγκρίθηκε πρόσφατα, από την αρμόδια διυπουργική μεγάλων έργων. Η υλοποίηση του σημαντικού αυτού έργου για τις οδικές μεταφορές της Κρήτης που ξεκινά από το Καστέλι Κισσάμου και καταλήγει στη Σητεία, θα είναι και η μεγάλη ανατροπή στην επόμενη γενιά μεγάλων έργων, καθώς η επικρατούσα άποψη είναι να υλοποιηθεί με τη σύμπραξη ιδιωτικών και δημόσιων πόρων (ΣΔΙΤ) αλλά το κυριότερο, χωρίς διόδια.

Η κυβέρνηση, κάνοντας σημαία της, την πολιτική κατά των διοδίων που στάθηκε αδύνατο να εφαρμόσει στις παλιές συμβάσεις των οδικών αξόνων λόγω της βαθιάς κρίσης αλλά και της δομής των παραχωρήσεων, ετοιμάζεται να υιοθετήσει μια διαφορετική συνταγή -δοκιμασμένη στην ΕΕ-, με σύμμαχο την ευρωπαϊκή εμπειρία αλλά και τη διστακτικότητα του τραπεζικού συστήματος να χρηματοδοτήσει αυτοκινητοδρόμους.

Ο κυριότερος λόγος είναι ότι πανευρωπαϊκά το μοντέλο των παραχωρήσεων δοκιμάζεται καθώς οι προβλέψεις για τους κυκλοφοριακούς φόρτους, πάνω στους οποίους βασίζεται η χρηματοδότηση των τραπεζών έχουν αποτύχει οικτρά. Το είδαμε να συμβαίνει κατά κόρον στους ελληνικούς αυτοκινητόδρομους τα προηγούμενα χρόνια, συνέβη όμως αντίστοιχα και σε άλλες ευρωπαϊκές αγορές στην Γαλλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία, κλονίζοντας την εμπιστοσύνη του τραπεζικού συστήματος που αρνείται να πάρει το ρίσκο. Δεν είναι τυχαίο, επισημαίνουν κυβερνητικοί παράγοντες, ότι στο πακέτο Γιούνκερ υλοποιούνται και έχουν εγκριθεί πέντε συνολικά έργα αυτοκινητοδρόμων σε Γερμανία, Ολλανδία, Λιθουανία και Σλοβακία χωρίς διόδια και μόνο ένας στο Στρασβούργο, με σύμβαση παραχώρησης και διόδια.

Στα έργα αυτά, το δημόσιο με εθνικούς πόρους ή δάνεια αρχίζει να πληρώνει την συμβολή του τμηματικά κατά την περίοδο λειτουργίας, μέχρι την λήξη της σύμβασης, υιοθετώντας πολύ αυστηρούς όρους αποπληρωμής που γίνονται με βάση την διαθεσιμότητα αλλά και την ποιότητα των υπηρεσιών. Θα μπορούσε κανείς εύκολα να ισχυριστεί ότι ο νέος τρόπος εκτέλεσης έργων (οι λεγόμενες πληρωμές διαθεσιμότητας) είναι το ακριβώς αντίθετο με ότι συμβαίνει διαχρονικά στα δημόσια έργα στην Ελλάδα: Συμβάσεις που σχεδόν ποτέ δεν τηρούνται, υπερβάσεις προϋπολογισμών, κακής ποιότητας υλικά, αποκλίσεις από χρονοδιαγράμματα και άλλες τεχνικές αστοχίες. Με το νέο μοντέλο, οι συνήθειες αυτές όχι μόνο αλλάζουν αλλά και τιμωρούνται.

Πώς τιμωρούνται οι εργολάβοι

Η εμπειρία άλλωστε που έχει η χώρα μας από τα έργα ΣΔΙΤ που έχει κατασκευάσει μέχρι σήμερα, το αποδεικνύουν. Από τους πυροσβεστικούς σταθμούς και τα σχολεία, μέχρι την ψηφιοποίηση των πρακτικών των δικαστηρίων, την διαχείριση απορριμμάτων, την τηλεματική και τις αστικές συγκοινωνίες, έργα που έχει ολοκληρώσει σχεδόν στο σύνολό τους, η Γενική Γραμματεία ΣΔΙΤ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι πυροσβεστικοί σταθμοί.

Πηγή: protothema.gr