Το 4-2-3-1 λειτουργεί σαν μακιγιάζ για τις ατέλειες!

Σε αυτό το Μουντιάλ, λοιπόν, το 4-2-3-1 μοιάζει να έχει επικρατήσει όλων των άλλων συστημάτων όπως λέγαμε και χθες. Και το ερώτημα είναι αν το να κρατάς την μπάλα ή να κρατάς τη θέση σου είναι σημαντικότερο. Ο Τζόναθαν Γουίλσον, στο άρθρο του στην εφημερίδα «GUARDIAN», κάνει λόγο για το πόσο διαφορετικά μπορεί κάποιος να εκτελέσει το πλάνο του 4-2-3-1 μέσα στο γήπεδο. Γράφει ο Χρήστος Σωτηρακόπουλος

Το παράδειγμα της Γκάνας με τους πέντε χαφ πολύ κοντά ο ένας στον άλλον, με τον μοναχικό καβαλάρη Γκάιαν στην επίθεση, ήταν πολύ διαφορετικό από το αντίστοιχο των Γιαπωνέζων, μιας ομάδας με ένα ψεύτικο «εννιάρι» στην κορυφή και με οκτώ παίκτες μόνιμα αμυντικογενείς, που προσπαθούσε να σκοράρει μόνο με φάουλ, έχοντας μόνο έναν αληθινά καλό παίκτη, τον Χόντα. Οι Ολλανδοί έπαιζαν ένα διαφορετικό 4-2-3-1 από αυτό της Βραζιλίας, η οποία είχε ρόμβο ουσιαστικά στα χαφ για να διευκολύνεται ο Ρομπίνιο να κάνει κούρσες με την μπάλα. Το 4-2-3-1 της Ουρουγουάης άλλαζε σαν πλαστελίνη από πλήρως αμυντικογενές στο ματς με τη Γαλλία, στο οποίο και πριν από την αποβολή έπαιξε για να μη χάσει, σε επιθετικογενές στο ματς με το Μεξικό για παράδειγμα, στο οποίο αν και της έκανε η ισοπαλία, ο Οσκαρ Ταμπάρεζ αγωνίστηκε για να το κερδίσει!

ΟΙ Γερμανοί είχαν άλλη προσέγγιση από τους Αργεντινούς. Ο Μαραντόνα είχε επιλέξει ένα σχήμα που έμοιαζε πιο πολύ με 4-3-1-2 και που έμοιαζε να λειτουργεί καλά έως τη συνάντηση με τους Γερμανούς. Ο Λεβ προτίμησε κλασικό σχηματισμό και είχε έναν έξτρα χαφ στο πρόσωπο του Λαμ, ο οποίος ανεβαίνοντας δημιουργούσε σχετική υπεροπλία. Το κυριότερο, όμως, που κατάφερε η Γερμανία ήταν να προηγηθεί νωρίς στα περισσότερα ματς και αυτό της έδωσε χώρους. Οπότε, με ποδόσφαιρο που δεν ήταν πρωτοβουλίας αλλά αντίδρασης, μόλις έπαιρνε την μπάλα γινόταν πολύ επικίνδυνη. Και σε αυτά τα ματς εκμεταλλευόμενη τα κενά πέτυχε τέσσερα γκολ και το τελικό σκορ καλύπτει κάποιες αγωνιστικές αδυναμίες που φάνηκαν ξεκάθαρα όχι στο ματς με την Ισπανία, αλλά σε εκείνο με τη Σερβία.

Γιατί τελικά το 4-2-3-1 είναι ένα σύστημα που μπορεί σαν το μακιγιάζ να καλύπτει ατέλειες. Δεν παύουν να είναι εκεί, αλλά πλέον δεν τις βλέπεις, χωρίς φυσικά αυτό να τις εξαφανίζει! Για παράδειγμα, τα ακραία μπακ δεν χρειάζεται να βγαίνουν πάρα πολύ στην επίθεση, κάτι που δεν έχει σημασία αν είναι σαν τον Λαμ και τον Μαϊκόν ή τον Φαν ντερ Βιλ και τον Ράμος και όποτε θέλεις είναι σε θέση να το κάνουν. Σε τέτοια περίπτωση δεν σε απασχολεί το γεγονός. Αλλά αν δεν έχεις τέτοιους παίκτες και τα χαρακτηριστικά τους δεν είναι υψηλού επιπέδου, τότε το 4-2-3-1 βοηθάει αφάνταστα στο να είναι καλυμμένη η άμυνα και να βρίσκονται περισσότερες γραμμές μεταξύ του αντιπάλου και του γκολκίπερ σου!

Γι' αυτό άλλωστε και οι πιο πολλές ελληνικές ομάδες δουλεύουν αυτό το σύστημα και το προτιμούν ξεκάθαρα. Σου δίνει τη δυνατότητα να κρατήσεις μπάλα όταν θέλεις, να βγεις στην επίθεση από τα άκρα και να τροφοδοτήσεις τον κυνηγό σου στην επίθεση με περισσότερες επιλογές. Φυσικά, ακούγεται ίδιο, αλλά είναι διαφορετικό στυλ αυτό που θα βγάλει το 4-2-3-1 του Ολυμπιακού με τον Ριέρα και τον Ρόμενταλ με τον Ιμπαγάσα στη μέση, άλλο του Παναθηναϊκού που έχει Λέτο και Γκοβού και τον Καραγκούνη ή τον Νίνη και φυσικά το ποιος θα είναι στην κορυφή διαφοροποιεί τα πράγματα. Οι «πράσινοι» διαθέτουν τον Σισέ, ενώ στον Πειραιά ψάχνουν ακόμα. Στην ΑΕΚ ο Σκόκο και ο Λεονάρντο θα έχουν άλλη διάσταση στα άκρα με την επιστροφή του Λυμπερόπουλου, η οποία προσδίδει στον ρόλο του ενός πίσω από τον σέντερ φορ κάτι διαφορετικό, το οποίο κανένας Ελληνας παίκτης δεν διαθέτει. Αν ο Μπλάνκο είναι ξανά ο ίδιος με δύο χρόνια πριν, η εικόνα θα είναι καλύτερη, αλλιώς ο μόνος που θα μπορούσε να παίξει κορυφή είναι ο Τζεμπούρ, ο οποίος δίνει διαφορετικές προεκτάσεις στο πώς το 4-2-3-1 μπορεί να γίνεται ακόμα και 4-2-4-0 (ο σολοικισμός της έκφρασης ανήκει στην τεχνική επιτροπή της ΟΥΕΦΑ, η οποία ανέλυσε με αυτόν τον τρόπο τη Μάντσεστερ Γιουνάινεντ του 2008, που έπαιζε χωρίς κλασικό σέντερ φορ), αλλά ο ιδιόρρυθμος χαρακτήρας του κάνει το εγχείρημα μάλλον απίθανο. Ο ΠΑΟΚ, με την εικόνα του Αμστερνταμ, περπατώντας πάνω στα χνάρια της συνταγής Σάντος, είναι σίγουρο πως με τον Σαλπιγγίδη αλλάζει την εικόνα του, χωρίς να ξεχνάμε πως η παρουσία του Βλάνταν Ιβιτς, όπως φάνηκε και με τον Αγιαξ, παραμένει καθοριστική.

Ο Αρης του Κούπερ είναι η μόνη ομάδα που δείχνει να δουλεύει σε κάποια διαφορετικά μοτίβα. Και φυσικά η παρουσία του Αργεντινού τεχνικού, που φέτος κάνει την προετοιμασία, δίνει βάρος στα τακτικά χαρακτηριστικά σε αντίθεση με τα τεχνικά που έκαναν τόσα χρόνια στη Θεσσαλονίκη ο Ογιος ή ο Ερνάντες και ο Μαζίνιο.Είπαμε, όμως, δεν υπάρχει μόνο ένα 4-2-3-1. Οπως σε κάθε μορφή θεωρίας, άλλωστε, η εκτέλεση απέχει πάντα από το επιθυμητό και ποθητό. Σίγουρα, πάντως, το ποδόσφαιρο που παίζουν οι Ισπανοί (βασισμένο στην εξαιρετική κυκλοφορία της μπάλας της Μπαρτσελόνα) από μόνο του έχει τόσο βαθμό δυσκολίας, που δεν συγκρίνεται ως τακτική με όποιον άλλον τρόπο εκδήλωσης του συστήματος. Γι' αυτό και το ερώτημα «κατοχή ή τοποθέτηση», όπως και όλα τα υπαρξιακά ζητήματα, απαντώνται μόνο με υποκειμενικές διαστάσεις!

Μόνη ξανά δεν την αφήνει

Επεσε στα χέρια μου πριν από λίγες βδομάδες ένα βιβλίο που με κέρδισε από την πρώτη σελίδα του έως την τελευταία. Το γράψιμο γρήγορο και ωραίο, χωρίς να προσπαθήσει να μιμηθεί αντίστοιχα άλλα, και ο συγγραφέας με μια κατάθεση ψυχής και ειλικρινά σκεπτόμενος μοιράζεται με τον αναγνώστη το πάθος του για την μπάλα και κυρίως μία ομάδα. Ο Νικ Χόρνμπι, με το κλασικό πια βιβλίο του στη δεκαετία του '90, έκανε σχολή και ο Κωνσταντίνος Καμάρας έγινε ο απόστολός του στην Ελλάδα, αλλά ο Γιάννης Αγραφιώτης, ο οποίος έγραψε το «Μόνη ξανά δεν θα σε αφήσω» για τη σχέση ζωής του με την ΑΕΚ πέτυχε κάτι πολύ δύσκολο. Να μη μοιάζει το βιβλίο του με τ' άλλα. Περισσότερες ομοιότητες βρήκα με το «Τελευταίο παιχνίδι» του Τζέισον Κόουλι, αλλά αυτό βγήκε πρόσφατα, οπότε δεν ήταν δυνατόν να επηρέαζε τον συγγραφέα, ο οποίος είναι γιατρός και μάλιστα οφθαλμίατρος, αλλά η αγάπη του και οι γνώσεις του για την ΑΕΚ ξεπερνούν πολλούς ρεπόρτερ. Είναι ένα βιβλίο το «Μόνη ξανά δεν θα σε αφήσω» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ?ΚΕΑΝΙΣ, που διαβάζεται άνετα από κάθε φίλαθλο, ανεξαρτήτως οπαδικής χροιάς. Είναι με χιούμορ και αγάπη γραμμένο και από τη στιγμή που θα το πιάσετε στα χέρια σας, δεν θα το αφήσετε παρά μόνο όταν τελειώσει!

*Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ''SportDay'' στο φύλλο της 03-08-2010

*To σημερινό κείμενο αποτελεί συνέχεια του χθεσινού στην εφημερίδα Sportday με τίτλο "Η μόδα του 4-2-3-1 και το ερώτημα possession or position"