Η ποίηση και η κόλαση σε δύο βιβλία

Το βιβλίο – Κόλαση. Του Κάρλο Φραμπέτι εκδόσεις ΟΠΕΡΑ. Μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης.

Θυμάμαι έναν καθηγητή μου, κάποιας ηλικίας, που του είχα ζητήσει μία λίστα βιβλίων, σχετικά με το μάθημά του (δίδασκε ιστορία της φιλοσοφίας) και μου είχε δώσει μία λίστα με τελείως ετερόκλητα βιβλία –φαινομενικά, άσχετα με το μαθημά του- που περιλάμβανε βιβλία ποίησης, επιστημονικής φαντασίας, αστυνομικά μυθιστορήματα, βιβλία φυσικής και μαθηματικών, ένα βιβλίο της σειράς «φτιάξτο μόνος σου», ένα τεύχος του τηλεφωνικού καταλόγου με ονόματα από το Α έως το Ζ, μία βιογραφία του Τσάτουιν και ένα λεξικό. Ούτε ένα βιβλίο φιλοσοφίας. Και όταν εξέφρασα την απορία μου, γέλασε και μου είπε «με αυτά, μπορείς να φτιάξεις ένα φιλοσφικό σύστημα. Αλλοι, τα κατάφεραν με πολύ λιγότερα και γνώρισαν την ζωή».

Ηταν η πρώτη γνωριμία με έναν πολύ παράξενο, ευφυή και λαμπρό δάσκαλο που με έμαθε –όπως και άλλους- πώς να μαθαίνω. Πριν χρόνια, λοιπόν, σε ένα μάθημα για την ιστορία της φιλοσοφίας κάποιο ανοιξιάτικο απόγευμα, τον θυμάμαι να σταματά ξαφνικά στην μέση την παράδοση (για τον Καντ νομιζω μας μιλούσε) να γυρίζει πίσω του στον πίνακα, να παίρνει μία κιμωλία και να λύνει μία απλή εξίσωση. Εμείς, στο αμφιθέατρο, δεν παραξενευτήκαμε γιατί μας είχε συνηθίσει σε διάφορες παραξενιές, που αποδεικνύονταν, σχεδόν πάντα, πολύ ενδιαφέρουσες.

Το όνομά του ήταν Λεωνίδας και μία υπάλληλος του πανεπιστημίου, της ίδιας περίπου ηλικίας, κάποιο καλοκαίρι, καθώς έφευγε βιαστικός μετά από ένα τηλεφώνημα, του φώναξε «Λέο, Λέο το μοντέλο» κρατώντας ένα κουτί που είχε μέσα ένα μοντέλο υπο κλίμακα, μίας πτητικής συσκευής του Λεοναρνο Ντα Βίντσι. Από τότε του κόλλησε το παρατσούκλι «Ντα Βίντσι» μιάς και λίγο αργότερα αποκαλύφθηκε με έναν περιπετειώδη τρόπο, ότι είχε τρέλα με τον μοντελισμό, επειδή θεωρούσε ότι αυτή η ενασχόληση θα τον προστάτευε από το Αλτσχάιμερ.

Εκείνο το απόγευμα, όταν έλυσε την εξίσωση, γύρισε προς το αμφιθέατρο, έβγαλε από την τσέπη του σακκακιού μία γόπα (δεν κάπνιζε) την έβαλε στο στόμα και μας είπε «μην ακούτε που σας λέω ότι η φιλοσοφία εξηγεί τον κόσμο. Τα μαθηματικά, μόνο, το κάνουν αφού όλος ο κόσμος είναι μαθηματικά. Και να θυμάστε ότι τα μαθηματικά είναι η γλώσσα προγραμματισμού του ανθρώπου, όπως κάθε υπολογιστή.

Γι’ αυτό να διαβάζετε ποίηση που και αυτή είναι μαθηματικά ή να παίζετε σκακι. Θα είναι σαν το μυαλό σας να αρχίζει να περπατά, όπως το παιδί που παρατάει το μπουσούλημα. Μετά από λίγο, θα τρέχει. Τώρα, σας αφήνω. Τέτοια απογεύματα δεν είναι να μένεις στα αμφιθέατρα. Πηγαίνω μια βόλτα να συναντήσω την ζωή».

Και βγήκε έξω από το αμφιθέατρο. Ετσι, σαν να ήταν κάτι απολύτως φυσιολογικό. Το βιβλίο του Φραμπέτι, που μου έδωσε σε μία απο τις τελευταίες μας συναντήσεις, ήταν το τελευταίο του δώρο και όπως όλα όσα μας εδινε, μία απρόσμενη και πολύ ευχάριστη αποκάλυψη.

Ο Διάβολος, βιβλιοθηκάριος στην βιβλιοθήκη των πάντων από όπου ένας συγγραφέας, για να αποδράσει, πρέπει να νικήσει τον διαβολο σε 9 δοκιμασίες, όσοι και οι κύκλοι της κόλασης του Δάντη. Δεν θέλω να σας αποκαλύψω περισσσσότερα για ένα βιβλίο που είναι σαν ένα γυμναστήριο για το μυαλό. Ξεκινά με ένα αναζωογονητικό τέντωμα χωρίς να φθάνει ποτέ να γίνει σκληρή άσκηση αλλα σε ποτίζει με την αγωνία να δεις πως τελειώνει μέσα σε 100 σελίδες. Αν τελειώνει.

Α, ένα στοιχείο που έχει ενδιαφέρον. Ο Κάρλο Φραμπέτι είναι καθηγητής μαθηματικών, μέλος της ακαδημίας επιστημών της Ν. Υόρκης και βραβευμένος συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας..!!

Η στάθμη του σώματος του Γιάννη Κοντού Εκδόσεις Μεταίχμιο.

Για την ποίηση, λένε πολλά όσοι δεν την διαβάζουν.

Όσοι δεν αισθάνονται άνετα με την υπέρβαση, με τις διανοητικές ακροβασίες που ανατρέπουν την γραμμική προσέγγιση της αφήγησης.

Που δεν βρισκουν ένα συμπέρασμα, ένα συγκεκριμένο δρομολόγιο.

“Αρνάκι άσπρο και παχύ, της μάνας του καμάρι”, άρα; Άρα τίποτε. “Ο ήλιος κυκλοδίωκτος ωσάν αράχνη με ετύλιγεν”. Αρα; Τα ίδια. Βέβαια, σε αυτή την ιστορία βοηθά και το γεγονός ότι οι ποιητές είναι πιο “εσωτερικοί” άνθρωποι, ίσως πιο ιδιότροποι, ασχολούνται πολύ με τα νοήματα, δεν κυνηγούν την δημοσιότητα, δεν ζουν από τα βιβλία τους, δεν γίνονται αυτά τα βιβλία ταινίες, είναι λίγο πιο “η τέχνη για την τέχνη” άνθρωποι. Πιο φευγάτοι.

Ο Γιάννης Κοντός, που έφυγε πρόσφατα από την ζωή, ήταν ένας ακόμη έλληνας ποιητής που έζησε στην σκιά της δημοσιότητας και στην λιακάδα της τέχνης του.

Γεννήθηκε στο Αίγιο το 1943. Σπούδασε οικονομικά. Μεταξύ 1971-1976 διατήρησε, μαζί με τον Θανάση Νιάρχο, το βιβλιοπωλείο «Ηνίοχος», σημείο συνάντησης λογοτεχνών και διανοούμενων κατά τα τελευταία χρόνια της δικτατορίας. Πρωτοδημοσίευσε το 1965.

Έχει εκδώσει δεκαέξι ποιητικά βιβλία, τρία βιβλία για παιδιά και πεζά (Τα ευγενή μέταλλα, 2 τόμοι). Ποιήματα και κείμενά του έχουν δημοσιευτεί σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες. Το 1973 πήρε τη χορηγία Ford.

Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί στις κυριότερες ευρωπαϊκές γλώσσες. Το 1978 κυκλοφόρησαν στα αγγλικά δύο εκδόσεις με επιλογές ποιημάτων του. Η μία σε μετάφραση Γιάννη Γκούμα, με τίτλο Mercurial Time, και η δεύτερη σε μετάφραση Γιάννη Σταθάτου, με τίτλο Danger in the Streets.

“..Το τοπίο ήταν δεδομένα θλιμμένο.
Φύσαγε νοτιάς, σκοτείνιαζε
και όλοι κοιτούσαν κάτω το χώμα.
Κάπου έβρεχε κι ένα παιδάκι έκλαιγε.
Ένα άλογο μάσαγε τον αέρα.
Όμως από το βάθος του τοπίου
ακούγοντας ιαχές και κλαγγές όπλων.
Η επανάσταση ερχότανε
κόκκινη θάλασσα μουγκρίζοντας..”.

“Η στάθμη του σώματος” είναι μία καλή αφορμή για να γνωρίσετε την ποίησή του.