Τι αντίτιμο θα πλήρωνες για να δεις ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο;

Το να επιλέξει κάποιος τους καλύτερους ποδοσφαιριστές όλων των εποχών είναι σχετικά εύκολο. Ξεκινάς από Ντιέγκο Μαραντόνα και Πελέ και προσθέτεις ανάλογα. Να επιλέξεις όμως τους αντίστοιχους προπονητές είναι κομματάκι δύσκολο. Την πρόκληση αυτή εμείς την αποδεχθήκαμε. Οι επιλογές, βέβαια, δεν μπορεί παρά να ενέχουν το προσωπικό στοιχείο και ίσως κάποιος τις χαρακτηρίσει και εντέλως λάθος. Λαμβάνοντας όμως υπόψιν τις επιτυχίες του καθενός, την εποχή στην οποία εργάστηκαν, αλλά και τους παίκτες που είχαν στη διάθεσή τους, σας παρουσιάζουμε τη λίστα με τους σπουδαιότερους τεχνικούς, οι οποίοι άφησαν το στίγμα τους στον «βασιλιά των σπορ».

20. Βαλερί Λομπανόφσκι: Από τις πιο αναγνωρίσιμες φιγούρες του σοβιετικού ποδοσφαίρου. Δημιούργησε την μεγάλη ομάδα της Ντιναμό Κιέβου τις δεκαετίες του '70 και του '80, ενώ οδήγησε και την εθνική ομάδα της ΕΣΣΔ στον τελικό του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος το 1988.

19. Γκους Χίντινγκ: Ένας γυρολόγος των πάγκων ο Ολλανδός τεχνικός, ο οποίος με την κατάκτηση του Champions League (τότε Πρωταθλητριών) με την Αϊντχόφεν το 1988 απέδειξε πως συγκαταλέγεται στους κορυφαίους προπονητές της γενιάς του. Προτιμά να έχει η ομάδα του το ρόλο του αουτσάιντερ, κάτι που απέδειξε περίτρανα με τις εθνικές ομάδες της Αυστραλίας και της Νοτίου Κορέας στα τελευταία δύο Μουντιάλ.

18. Ότο Ρεχάγκελ. Το γεγονός και μόνο πως έκανε Πρωταθλήτρια Ευρώπης μια ομάδα που παιζόταν 1 προς 100 από τους μπουκ σε όλο τον κόσμο λέει πολλά. Η σπουδαία επιτυχία του χερ Ότο με την Εθνική Ελλάδος δε θα πρέπει να μας κάνει να ξεχνάμε και το εξαιρετικό ποδόσφαιρο που έπαιξε η Βέρντερ Βρέμης υπό τις οδηγίες του. Αν μη τι άλλο ένας προπονητής που ξέρει να προσαρμόζεται σε συστήματα και καταστάσεις. Θιασώτης και δημιουργός του 5-2-3, το οποίο διδάσκεται πλέον ως νέο σύστημα τακτικής.

17. Φάμπιο Καπέλο. Ο «λοχίας Φάμπιο» όπως αποκαλείται λόγω της πειθαρχίας που επιβάλει στις ομάδες που κοουτσάρει. Η Μίλαν με τον Δον Φάμπιο στον πάγκο της έμεινε για 58 αγώνες αήττητη στο ιταλικό πρωτάθλημα, σπάζοντας κάθε παρόμοιο ρεκόρ. Πρωταθλητής στην Ιταλία με τρεις διαφορετικές ομάδες, κρατάει πλέον το «τιμόνι» της εθνικής Αγγλίας, την οποία θέλει να κάνει Παγκόσμια Πρωταθλήτρια ύστερα από 44 χρόνια. Ιδιαίτερης προσοχής χρήζει το γεγονός πως διατηρεί ποσοστό νικών κοντά στο 57%, σε πάνω από 550 αγώνες ως προπονητής.

16. Φραντζ Μπεκενμπάουερ. Οι σύντομες θητείες που είχε στους πάγκους των Μπάγερν Μονάχου και Μαρσέιγ δε λένε και πολλά, όμως οι δύο συνεχείς τελικοί Παγκοσμίου Κυπέλλου με την εθνική ομάδα της Γερμανίας - χάνοντας από την Αργεντινή το 1986 και παίρνοντας την εκδίκησή του το 1990 - αποδεικνύουν περίτρανα ότι ο «Κάιζερ» γνώριζε ένα-δύο πράγματα από προπονητική.

15. Μαρτσέλο Λίπι. «Ένας τόσο ωραίος μπάσταρδος κάνει τους περισσότερους από εμάς να μοιάζουν με τον Μπέλα Λούγκοσι» (Ούγγρος ηθοποιός, γνωστός για το ρόλο του σαν δράκουλας) είχε πει σε ανύποπτο χρόνο για τον Ιταλό τεχνικό, ο Άλεξ Φέργκιουσον. Και είναι το χάρισμα του αυτό, αλλά και η προπονητική του διάνοια που τον οδήγησαν σε θριάμβους με τη Γιουβέντους και, φυσικά, στο να κατακτήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου με την Ιταλία το 2006.

14. Ζοζέ Μουρίνιο. Ένας πραγματικά εξαιρετικός προπονητής στην τακτική και στο να δίνει κίνητρο στους παίκτες του και, φυσικά, το ξέρει και ο ίδιος! Οι επιτυχίες του με Πόρτο (κυρίως) και Τσέλσι ήταν απλά η αρχή μιας σταδιοδρομίας, η οποία ολοένα και εμπλουτίζεται με τίτλους.

13. Γιόχαν Κρόιφ. Ο μακροβιότερος και συνάμα πιο επιτυχημένος προπονητής που πέρασε από τον πάγκο της Μπατσελόνα, κατακτώντας τέσσερα πρωταθλήματα, αλλά και το πρώτο Champions League στην ιστορία του ισπανικού συλλόγου. Λόγοι υγείας τον ανάγκασαν να αποσυρθεί γρήγορα από τους πάγκους, στους οποίους επέστρεψε 13 χρόνια αργότερα (2 Νοεμβρίου 2009), ως τεχνικός της εθνικής ομάδας της Καταλονίας.

12. Μάριο Ζαγκάλο. Ο προπονητής που, ίσως, είχε τους πιο πολλούς παίκτες παγκόσμιας κλάσης υπό τις οδηγίες του, σε μία ομάδα. Προσελήφθη από την ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Βραζιλίας το 1970, λίγο πριν την έναρξη του Παγκοσμίου Κυπέλλου, με μοναδική υποχρέωση να καταφέρει να χωρέσει στην ίδια ομάδα τους Πελέ, Γκέρσον, Τοστάο, Ζαϊρζίνιο και Ριβελίνο. Πιθανόν να μην είναι τόσο εύκολο όσο ακούγεται, αλλά ο Βραζιλιάνος τεχνικός κατάφερε να δημιουργήσει την, κατά πολλούς, κορυφαία ομάδα που υπήρξε ποτέ στο ποδόσφαιρο. Απλά είναι κρίμα που δεν χρησιμοποίησε την εμπειρία του, για να δει ότι ο Ρονάλντο δεν ήταν σε κατάσταση να παίξει στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 1998.

11. Ελένιο Ερέρα. Με εγωισμό στο μέγεθος του "Σαν Σίρο", ο Γαλλοαργεντινός προπονητής σκίασε το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο τη δεκαετία του '60. Ανυπέρβλητος στο να δίνει κίνητρο στους ποδοσφαιριστές, αλλά και άτεγκτος σε θέματα πειθαρχίας, επέβαλε το κατενάτσιο στις ομάδες που προπονούσε. Μεγαλύτερες του επιτυχίες, τα δύο Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα στον πάγκο της Ίντερ.

10. Αρίγκο Σάκι. Ο, μια φορά και ένα καιρό, πωλητής παπουτσιών ήταν ο άνθρωπος που «έχτισε» την καλύτερη Μίλαν όλων των εποχών, χρησιμοποιώντας καινοτόμες τακτικές. Με τον Μπαρέζι σε ρόλο «σκούπας» στην άμυνα και τον Φαν Μπαστεν επιθετική αιχμή, ο Ιταλός τεχνικός εκμεταλλεύθηκε τα φυσικά προσόντα των Ράικαρντ και Γκούλιτ, για να δημιουργήσει ένα πανίσχυρο αγωνιστικό σύστημα, βασισμένο στο ασφυκτικό πρέσινγκ.

9. Αρσέν Βενγκέρ. Ο Αλσατός τεχνικός κατατάσσεται πάνω από άλλους προπονητές που έχουν περισσότερα τρόπαια από αυτόν για έναν και μόνο λόγο. Πρωταθλητής του στυλ και της αγωνιστκής ομορφιάς, ένας άνθρωπος του ποδοσφαίρου με όλη τη σημασία της λέξης. Κατάφερε να δημιουργήσει τους "Invincibles" την περίοδο 2003-2004, οι οποίοι κατέκτησαν αήττητοι το πρωτάθλημα Αγγλίας, αποδίδοντας μάλιστα «χορταστικό» και ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο. Δεν υπάρχει ούτε ένας σύλλογος που δεν έχει ποθήσει τον προπονητή της Άρσεναλ τα τελευταία δέκα χρόνια.

8. Έντσο Μπεαρζότ. Μια «αλεπού» των πάγκων, ο οποίος οδήγησε την Ιταλία στην κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 1982, κερδίζοντας μια πολύ ανώτερη Βραζιλία και χρησιμοποιώντας μερικές από τις πιο αμυντικές τακτικές που χαρακτήριζαν το ιταλικό ποδόσφαιρο. Ο αστικός μύθος λέει πως, κατά τη διάρκεια του Μουντιάλ, οι ποδοσφαιριστές της «σκουάντρα αζτούρα» άλλαζαν την τακτική τους στον αγωνιστικό χώρο ανάλογα με την ένταση που κάπνιζε ο Ιταλός προπονητής, με αποτέλεσμα να μην τους καταλαβαίνουν οι αντίπαλοι.

7. Μπράιαν Κλαφ. Χωρίς καμία αμφιβολία ένας από τους πιο λαμπρούς τεχνικούς που ανέδειξε η Αγγλία. Ο Κλαφ ήταν ο άνθρωπος που πέτυχε, ίσως, το μεγαλύτερο άθλο στο ποδοσφαιρικό στερέωμα. Ανέβασε την Νότιγχαμ Φόρεστ στην Premier League, την έκανε πρωταθλήτρια την ίδια χρονια, ενώ κατέκτησε δύο συνεχή Champions League (Πρωταθλητριών), καθιστώντας τους «ξυλοκόπους» τη μοναδική ομάδα με περισσότερους διεθνείς, παρά εγχώριους τίτλους.

6. Μπομπ Πέισλι. Ακόμα και σήμερα ο μόνος προπονητής με τρία μετάλλια Champions League, ενώ δεν έχει ονομαστεί ιππότης! Γιος ενός ανθρακωρύχου από το Ντέρχαμ, ανέδειξε στη Λίβερπουλ τους Νταλγκλίς, Χάνσεν, Σούνες και Ρας. Κάποτε είχε πει πως «δεν ήμουν εδώ μόνο για τα καλά χρόνια, μία περίοδο τερματίσαμε δεύτεροι».

5. Μπιλ Σάνκλι. Ένας από τους πιο αξιοσέβαστους και επιτυχημένους προπονητές σε όλη τη Μεγάλη Βρετανία. Ο «οικοδόμος» της μεγάλης Λίβερπουλ, την οποία ανέλαβε ως ομάδα δεύτερης κατηγορίας, την έκανε πρωταθλήτρια Αγγλίας και κυπελλούχο Ευρώπης, ενώ θα είχε πετύχει και πολλά περισσότερα εάν δεν είχε συνταξιοδοτηθεί πολύ πρόωρα. Είναι πολύ δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι ο Μπομπ Πέισλι και ο Τζόε Φάγκαν θα είχαν πετύχει τόσα με τους «κόκκινους» χωρίς την κολοσσιαία επιρροή του.

4. Άλεξ Φέργκιουσον. Έχοντας καταφέρει να σπάσει την παντοκρατορία των Ρέιντζερς και Σέλτικ στη Σκωτία, από τον πάγκο της Αμπερντίν, ο Σερ Άλεξ κατάφερε να δημιουργήσει μία σύγχρονη ομάδα-κολοσσό στο Μάντσεστερ, βασισμένη στο ταλέντο και τη δουλειά. Ένας γίγαντας του ποδοσφαίρου, με δύο κατακτήσεις Champions League στα 23 (!) χρόνια που κρατάει το τιμόνι των «κόκκινων διαβόλων», ο οποίος πάντα κατάφερνε να αναγεννήσει τη Γιουνάιτεντ, όταν αυτή φαινόταν πως έκλεινε τον κύκλο της.

3. Έρνστ Χάπελ. Ένας προπονητής που έλεγε λίγα, αλλά κέρδιζε πολλά τρόπαια. Πρωταθλητής σε τέσσερις διαφορετικές χώρες (Ολλανδία, Βέλγιο, Γερμανία και Αυστρία), ενώ οδήγησε την Ολλανδία στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 1978. Οι κατάκτησεις του Πρωταθλητριών από τη Φέγενορντ το 1970 και από το Αμβούργο το 1983 είχαν κοινό παρονομαστή το όνομα του Αυστριακού τεχνικού.

2. Ματ Μπάσμπι. Αν το να «χτίσεις» μια ομάδα από την αρχή είναι το δυσκολότερο πράγμα στο ποδόσφαιρο, τότε δεν υπάρχει καλύτερος προπονητής από τον Ματ Μπάσμπι, ο οποίος ανέλαβε τα ηνία της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ το 1946, όταν τον «Ολντ Τράφορντ» ήταν κυριολεκτικά μια βομβαρδισμένη περιοχή. Η μεγαλύτερη πρόκληση όμως που αντιμετώπισε ήταν μερικά χρόνια αργότερα, όταν έπρεπε να ξαναφτιάξει από την αρχή την εξαιρετική ομάδα που χάθηκε στην τραγωδία του Μονάχου. Μπορεί ο Φέργκιουσον να έχει κερδίσει περισσότερα τρόπαια από τον Μπάσμπι, όμως το θρίαμβο των «μπέμπηδων», όταν κατέκτησαν το Πρωταθλητριών το 1968, δύσκολα θα τον ξεπεράσει.

1. Ρίνους Μίχελς. Ο Ολλανδός, ο οποίος πέθανε το 2005, ανακηρύχθηκε προπονητής του αιώνα από τη FIFA το 1999. Ο πρωτεργάτης του ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου κέρδισε το Πρωταθλητριών με τον Άγιαξ, το ισπανικό πρωτάθλημα με την Μπαρτσελόνα και το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα με την Ολλανδία το '88. Θα έπρεπε επίσης να έχει κερδίσει και το Παγκόσμιο Κύπελλο το 1974, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Αλήθεια τί αντίτιμο θα πλήρωνε ο καθένας μας, για να παρακολουθήσει ζωντανά μια από τις ομάδες του να αγωνίζονται;

Επιμέλεια: Νίκος Μάρκου