27 χρόνια από το Τσερνόμπιλ

Στην Ελλάδα όλοι περίμεναν το Πάσχα, όπως και τώρα. Τα δύο μοναδικά τηλεοπτικά κανάλια, ΕΡΤ και ΥΕΝΕΔ, άλλαξαν τη σειρά των ειδήσεων στα βραδινά δελτία τους. Τη θέση του τότε πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου παίρνει έκτακτη διεθνής επικαιρότητα. Η λέξη «Τσερνόμπιλ» θα ακουγόταν αργότερα, μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα.

Νωρίτερα, το Σάββατο του Λαζάρου, 26 Απριλίου 1986, κάπου στην αχανή, τότε, Σοβιετική Ένωση, στο έδαφος της σημερινής Ουκρανίας, στην περιοχή Τσερνόμπιλ, υπήρχε ένας πυρηνικός σταθμός. Το όνομά του είναι «Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν».

Πυρηνικοί επιστήμονες και συνεργεία διεξάγουν προγραμματισμένες εργασίες για ένα πείραμα, που σκοπό είχε να ελέγξει τα συστήματα ασφαλείας, αλλά οδήγησε στο μεγαλύτερο πυρηνικό ατύχημα στην Ιστορία.

Στο πλαίσιο του πειράματος, οι τεχνικοί έκλεισαν τα αυτόματα συστήματα ρύθμισης της ισχύος της τέταρτης μονάδας του σταθμού, καθώς και τα συστήματα ασφαλείας. Άφησαν, ωστόσο, τον αντιδραστήρα να λειτουργεί με το 7% της ισχύος του.

Στη 01:23 το πρωί του Σαββάτου, η αλυσιδωτή αντίδραση στον τέταρτο αντιδραστήρα προκάλεσε διαδοχικές εκρήξεις, οι οποίες τίναξαν στον αέρα το ατσάλινο κάλυμμα του αντιδραστήρα, βάρους χιλίων τόνων.

Τεράστιες ποσότητες ραδιενεργού υλικού σκορπίστηκε στον αέρα, μέσω του οποίου μεταφέρθηκε στις γύρω περιοχές με ταχείς ρυθμούς.

Τη Μεγάλη Δευτέρα, σουηδικοί σταθμοί παρατήρησης άρχισαν να καταγράφουν υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας και απαίτησαν μια εξήγηση. Στην αρχή η Μόσχα προσπάθησε να συγκαλύψει το γεγονός, αλλά, μετά τον παγκόσμιο σάλο, αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι υπήρξε ένα «μικρό ατύχημα».

Δεν ήταν βέβαια ούτε μικρό, ούτε ακίνδυνο. Ήταν τεράστιο, καθώς έφθασε ακόμη και στη χώρα μας. Συγκεκριμένα το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής, 2 Μαΐου, το ραδιενεργό νέφος (Καίσιο 137) άρχισε να εισέρχεται στην Μακεδονία και τη Θράκη.

Η μόλυνση συνέχισε να εξαπλώνεται και κάλυψε ολόκληρη την Ελλάδα το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου, 3 Μαΐου, με διαφορετικές εντάσεις ανά περιοχή και ώρα. Μάλιστα, τα επίπεδα ραδιενέργειας στη χώρα έφτασαν στις υψηλότερες τιμές τους, την Κυριακή του Πάσχα , 4, και τη Δευτέρα, 5 Μαΐου 1986.

Το ίδιο διάστημα, τα φλεγόμενα πυρηνικά καύσιμα στο Τσερνομπίλ απελευθέρωναν στην γήινη ατμόσφαιρα εκατομμύρια ραδιενεργά στοιχεία, σε ποσότητα που αντιστοιχεί σε 200 βόμβες σαν αυτή της Χιροσίμας.

Ραδιενεργός σκόνη απλώθηκε πάνω από την Ευρώπη και μέχρι το Βόρειο Πόλο. Χρειάστηκαν 7.000 τόνοι μετάλλου και 400.000 κυβικά μέτρα σιδηροπαγούς σκυροδέματος, προκειμένου να θαφτούν οι εκατοντάδες τόνοι πυρηνικών καυσίμων και ραδιενεργών συντριμμιών μέσα σε μια σαρκοφάγο.

Επισήμως, 31 άνθρωποι πέθαναν λίγο μετά την έκρηξη. Όμως, από το 1986 έως σήμερα έχουν καταγραφεί περισσότεροι από 25.000 θάνατοι σε Ουκρανία, Ρωσία, Λευκορωσία και άλλες Δημοκρατίες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, ανθρώπων-ηρώων που εστάλησαν στις εργασίες αποκατάστασης του σταθμού.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περίπου 8,4 εκατομμύρια στις παραπάνω χώρες μολύνθηκαν από τη ραδιενέργεια. Τετρακόσιες χιλιάδες εγκατέλειψαν τις εστίες τους, αλλά περίπου 6 εκατομμύρια εξακολουθούν να ζουν ακόμη σε μολυσμένες ζώνες.

Το μοιραίο εργοστάσιο του Τσερνόμπιλ έκλεισε οριστικά το Δεκέμβριο του 2000, αλλά τα ερωτήματα για την ασφάλεια της πυρηνικής ενέργειας, παραμένουν αναπάντητα, παρότι η βιβλική καταστροφή στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας, μάλλον δίνει την απάντηση : Πυρηνική Ενέργεια ; ΟΧΙ, ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!

Δείτε σχετικό video-ντοκουμέντο της σοβιετικής τηλεόρασης :



Ανδρέας Μορφόπουλος