Η μεγάλη ώρα της Κύπρου στην Ελβετία: Επί τάπητος το εδαφικό

Με πολλές ελπίδες και εύλογη ανησυχία για «τυχόν ατύχημα» ξεκίνησαν σήμερα στο θέρετρο Mont Pelerin της Ελβετίας οι εντατικές συνομιλίες του Κύπριου Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί. Στο επίκεντρο της διαδικασίας βρίσκεται η εδαφική πτυχή του Κυπριακού την οποία η ελληνοκυπριακή πλευρά θεωρεί ιδιαιτέρως σημαντική, αφού αφορά την επιστροφή εδαφών που καταλήφθηκαν το 1974 από τα τουρκικά στρατεύματα και κατέχονται για 42 χρόνια.

Οι δύο ηγέτες αρχικώς θα συζητήσουν κριτήρια, τα οποία θα περιλαμβάνουν το ποσοστό του εδάφους που θα επιστραφεί στην βάση του αριθμού των Ελληνοκυπρίων που θα μπορούσαν να επιστρέψουν στις εστίες τους υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση μετά τη λύση του Κυπριακού. Μεταξύ των κριτηρίων θα είναι οι περιοχές ειδικού θρησκευτικού ενδιαφέροντος για τις δύο κοινότητες αλλά και ιστορικών δεσμών λόγω της ύπαρξης μνημείων κλπ.

Η κωμόπολη της Μόρφου θα αποτελέσει ένα από τα σημεία που θα δώσουν το στίγμα των προθέσεων της τουρκοκυπριακής πλευράς καθώς η ελληνοκυπριακή πλευρά θεωρεί ότι πρέπει να αποδοθεί στους νόμιμους ελληνοκύπριους κατοίκους της. Επίσης η κλειστή πόλη της Αμμοχώστου και τα χωριά της περιοχής Καρπασίας είναι εδάφη που η ελληνοκυπριακή πλευρά θεωρούν ότι πρέπει να αποδοθούν. (Η Αμμόχωστος με την πρώτη μέρα της εφαρμογής της συμφωνίας και η Καρπασία ως περιοχή ειδικού καθεστώτος εντός των εδαφών του Τουρκοκυπριακού συνιστώντος κρατιδίου). Επίσης κριτήριο ειδικής βαρύτητας είναι και η έκταση της ακτογραμμής που θα διαθέτει το κάθε συνιστών κρατίδιο.

Αν υπάρξει συμφωνία επί των κριτηρίων τότε αναμένεται να κατατεθούν χάρτες ώστε να γίνει διαπραγμάτευση επί συγκεκριμένων εδαφών που θα επιστραφούν.

Η διεθνής διάσκεψη

Αν οι δύο πλευρές καταλήξουν σε συμφωνία ή επιτύχουν σημαντική πρόοδο στο εδαφικό, τότε ανοίγει ο δρόμος για να προχωρήσουν οι συνομιλίες στην επόμενη φάση στην οποία θα μπουν στο τραπέζι τα θέματα εγγυήσεων και ασφάλειας. Η Τουρκοκυπριακή πλευρά επιμένει ότι μέσα στο Νοέμβριο θα πρέπει να συγκληθεί πενταμερής διάσκεψη στην οποία θα συμμετέχουν οι δύο κοινότητας και οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις (Ελλάδα- Τουρκία – Βρετανία). Η ελληνοκυπριακή πλευρά έχει καταστήσει σαφές ότι μια τέτοια διάσκεψη δεν μπορεί να συγκληθεί αν δεν κλείσουν με πλήρη συμφωνία τα υπόλοιπα θέματα με βασικό το εδαφικό που συνδέεται ευθέως και με το θέμα των περιουσιών. Εκφράζει επίσης κάθετη διαφωνία με την σύγκληση πενταμερούς και κάνει λόγο για πολυμερή διάσκεψη θεωρώντας πως τα θέματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων θα πρέπει να συζητηθούν στην παρουσία των δύο κοινοτήτων, των τριών εγγυητριών δυνάμεων, της ΕΕ και των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ελληνοκυπριακές πολιτικές δυνάμεις θεωρούν πως σε αυτή την πολυμερή διάσκεψη, πέραν των δύο κοινοτήτων της Κύπρου θα πρέπει να λάβει μέρος και η Κυπριακή Δημοκρατία ως κράτος που συνταγματικά εκπροσωπεί τόσο τους Ελληνοκύπριους όσο και τους Τουρκοκύπριους.

Αρχή με εκκρεμότητες

Σήμερα οι δύο ηγέτες Ν. Αναστασιάδης και Μ. Ακιντζί με τις διαπραγματευτικές τους ομάδες ασχολήθηκαν με τις εκκρεμότητες της διαπραγμάτευσης των τεσσάρων κεφαλαίων που είχαν συζητηθεί στη Κύπρο, με στόχο να τα «κλείσουν» καθώς μένουν λίγες διαφορές που μπορούν να γεφυρωθούν σχετικώς εύκολα. Τα τέσσερα κεφάλαια είναι: Διακυβέρνηση και Διαμοιρασμός εξουσίας, ΕΕ και Οικονομία. Το περιουσιακό το οποίο έχει συζητηθεί εκ των πραγμάτων για αν κλείσει χρειάζεται συμφωνία στο εδαφικό καθώς είναι δυο θέματα που συνδέονται άμεσα. Το πρωί μετά την εναρκτήρια δήλωση του ΓΓ του ΟΗΕ Μπαν Γκι Μουν έγινε μια κοινή συνάντηση με τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Σύμφωνα με πληροφορίες ο ΓΓ του ΟΗΕ μίλησε για περίπου μισή ώρα αναφερόμενος και στην προσωπική του εμπλοκή στις συνομιλίες που είχαν γίνει στο παρελθόν στη Γενεύη και το Green Tree των ΗΠΑ. Η εκτενής αναφορά του Μπαν Γκι Μουν άγγιξε και ζητήματα που αφορούν την υλοποίηση της πιθανής λύσης από την πρώτη μέρα καθώς και την οικονομική πτυχή του προβλήματος.

Πηγές και από τις δύο πλευρές χαρακτήρισαν αντικειμενική την παρουσίαση που έκανε ο κ. Μουν.

Μετά τον ΓΓ του ΟΗΕ κατέθεσαν τις θέσεις του οι δύο ηγέτες. Και οι δύο κινήθηκαν σε πολιτικό επίπεδο με την ανάδειξη του οράματός τους για μια ενωμένη Κύπρο, ο καθένας ωστόσο εστίασε σε ζητήματα που ιεραρχεί ως πιο σημαντικά. Ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στο εδαφικό και το περιουσιακό, σημειώνοντας μάλιστα ότι γνώμονας θα πρέπει να είναι και ο λαός που θα κληθεί να εγκρίνει τη λύση σε δημοψήφισμα. Από την πλευρά του ο Μουσταφά Ακιντζί επανέλαβε τις θέσεις που είχε εκφράσει και στην τηλεοπτική συνέντευξη που έδωσε πριν αναχωρήσει.

Επί της ουσίας, τώρα, η προσοχή στρέφεται στη συνάντηση που θα έχουν απόψε οι δύο ηγέτες μαζί με τους διαπραγματευτές και η οποία θα καθορίσει και το πλαίσιο της διαπραγμάτευσης στο Mont Pelerin. Στόχος είναι να μπουν, αν είναι δυνατό από αύριο, στη συζήτηση του εδαφικού. Παράλληλα με τους δύο ηγέτες θα διεξάγονται διαβουλεύσεις και των ομάδων εργασίας των δύο πλευρών ενώ στην ευχέρεια των ηγετών θα είναι να διαμορφώνουν ανάλογα την όλη διαδικασία.

Ισορροπημένη δήλωση Μπαν Γκι Μουν

Η εναρκτήρια δήλωση του ΓΓ του ΟΗΕ, ήταν σύντομη και ισορροπημένη ενθαρρύνοντας τον κ. Αναστασιάδη και τον κ. Ακιντζί στη προσπάθεια τους να καταλήξουν σε λύση πριν την εκπνοή του 2016. Το πλήρες κείμενο της δήλωσης του ΓΓ του ΟΗΕ είναι το ακόλουθο:

«Είμαι πολύ ευχαριστημένος που βρίσκομαι στο Μοντ Πελεράν, ευχαριστώ την κυβέρνηση της Ελβετίας που φιλοξενεί τη συνάντηση. Είμαι εδώ για να ανοίξω την εβδομάδα εντατικών διαπραγματεύσεων μεταξύ του Ελληνοκύπριου ηγέτη Νίκου Αναστασιάδη και του Τουρκοκύπριου ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί.

Οι συνομιλίες θα βρίσκονται υπό την αιγίδα του ειδικού συμβούλου του Γ.Γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό κ. Έιντε, και θα επικεντρωθούν στο εδαφικό αλλά και στα άλλα εκκρεμούντα θέματα με μια χιαστή διαπραγμάτευση.

Οι δυο ηγέτες εξέφρασαν την ελπίδα ότι αυτή η συνάντηση θα ανοίξει τον δρόμο για την τελική φάση των διαπραγματεύσεων, μαζί με την κοινή τους δέσμευση ότι θα καταβάλουν όλες τους τις δυνάμεις για να φτάσουν σε μια λύση εντός του 2016.

Συγχαίρω τους εξοχότατους Ακιντζί και Αναστασιάδη για τις προσπάθειές τους. Αξιοσημείωτη πρόοδος έχει επιτευχθεί σε αυτή τη διαδικασία διαπραγματεύσεων τους τελευταίους 18 μήνες.

Την ίδια στιγμή, αριθμός ευαίσθητων και δύσκολων θεμάτων ακόμα παραμένει. Γνωρίζω ότι οι δυο ηγέτες επιδεικνύουν ισχυρή δέσμευση και αποφασιστικότητα να εργαστούν προς επίλυση των θεμάτων αυτών.

Οι δυο ηγέτες έφτασαν σε μια κρίσιμη καμπή για τις συνομιλίες τους. Τους ενθαρρύνω να αξιοποιήσουν τη στιγμή και το μομέντουμ. Θα είναι κρίσιμης σημασίας, καθώς συζητούν τα εκκρεμούντα ζητήματα αυτή την εβδομάδα στην Ελβετία, αλλά και μετά.

Συγχαίρω επίσης τους ηγέτες για το όραμά τους, το θάρρος και την ηγετική φυσιογνωμία που επέδειξαν για να φέρουν τις συνομιλίες σε ένα σημείο που δεν είχαν φτάσει ποτέ μέχρι σήμερα στο παρελθόν. Η προοπτική για τη λύση στην Κύπρο είναι κοντά και μπορούν να την πετύχουν. Οι προσδοκίες και στις δυο κοινότητες είναι ψηλές.

Η Κύπρος παρέχει εξαιρετικής σημασίας ελπίδα σε ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, ότι μακροχρόνιες διαμάχες μπορούν να επιλυθούν ειρηνικά μέσω διαπραγματεύσεων.

Είμαι εδώ για να διαβεβαιώσω τους δυο ηγέτες για την πλήρη στήριξή μου και τη δέσμευση των Ηνωμένων Εθνών να βοηθήσουν τους ηγέτες, με οποιοδήποτε τρόπο ζητηθεί για να επιτύχουν τον κοινό τους στόχο, με πλήρη σεβασμό στο ότι το μέλλον της Κύπρου θα καθοριστεί από Κύπριους για όλους τους Κύπριους.

Καλώ όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη -ειδικά τις εγγυήτριες δυνάμεις, Ελλάδα, Τουρκία και Ηνωμένο Βασίλειο- αλλά και την ευρύτερη διεθνή κοινότητα, να στηρίξουν τους δυο ηγέτες στις προσπάθειές τους, έτσι ώστε επιτέλους να ξεπεράσουν τη διαίρεση του νησιού».

Δημοσιογραφικό ενδιαφέρον

Γύρω στους 60 ήταν οι δημοσιογράφοι που διαπιστεύτηκαν για τη σημερινή έναρξη των συνομιλιών στην παρουσία του ΓΓ του ΟΗΕ, Μπαν Γκι Μουν, στην Ελβετία.

Η αίθουσα του ξενοδοχείου που χρησιμοποιήθηκε ως αίθουσα Τύπου για τη μοναδική δήλωση που έγινε, αυτή του κ. Μπαν Γκι Μουν, όπως μεταδίδει το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, γέμισε από νωρίς καθώς ο ΟΗΕ ζήτησε από τους εκπροσώπους των Ηνωμένων Εθνών να είναι αρκετά νωρίτερα εκεί για τη διαπίστευση και τον έλεγχο για λόγους ασφαλείας. Οι δημοσιογράφοι, εικονολήπτες, φωτογράφοι και άλλο τεχνικό προσωπικό υποβλήθηκαν σε σωματικό έλεγχο ενώ τα πράγματα που μετέφεραν μαζί τους έλεγχε ειδικά εκπαιδευμένος σκύλος. Όλα αυτά κάτω από μια πρόχειρη τέντα, έξω από το ξενοδοχείο και υπό βαριά χιονόπτωση. Από τους 60 περίπου δημοσιογράφους, 18 είναι οι εκπρόσωποι των ελληνοκυπριακών ΜΜΕ, 12 οι Τουρκοκύπριοι δημοσιογράφοι ενώ από τη Γενεύη ήρθαν δύο ανταποκριτές του τουρκικού πρακτορείου Ανατολή και ένας από την τουρκική κρατική τηλεόραση TRT. Ανταποκριτές του ισπανικού πρακτορείου ειδήσεων, του επίσημου πρακτορείου της Κίνας, των AFP, Reuters κ.α βρίσκονταν επίσης στην αίθουσα και θα παρακολουθούν τη διαδικασία.

Η πρόσβαση στο ξενοδοχείο που γίνονται οι διαπραγματεύσεις καθ` όλη τη διάρκεια της εβδομάδας απαγορεύεται σε όλους τους εκπροσώπους των ΜΜΕ. Οι δημοσιογράφοι μένουν σε ξενοδοχείο που απέχει 30 χιλιόμετρα από αυτό που γίνονται οι διαπραγματεύσεις.

Η σιέστα του Ν. Αναστασιάδη

Παρά το ότι στις συνομιλίες οι δύο πλευρές απέφυγαν να θέσουν όρους και κόκκινες γραμμές, ο Κύπριος Πρόεδρος ενημέρωσε για την συνήθεια του να ξεκουράζεται από τις 14:00 ως τις 18:00. Ζήτησε και έγινε αποδεκτό να υπάρχει διακοπή των συνομιλιών για αυτές τις ώρες και να ξεκινούν νωρίς το πρωί ολοκληρώνοντας αργά το βράδυ. Ο μεσημεριανός ύπνος είναι μια παλιά συνήθεια του κ. Αναστασιάδη την οποία πλέον γνωρίζουν οι πάντες. Εκείνες τις τέσσερις ώρες οι ομάδες των διαπραγματευτών των δύο πλευρών θα συνεχίζουν κανονικά τις συζητήσεις τους.

Πηγή: protothema.gr