Χρειάστηκε να περάσουν 42 χρόνια για να αναζητηθούν τα λείψανα των πεσόντων καταδρομέων και αεροπόρων του αεροσκάφους «Νοράτλας», που καταρρίφθηκε από φίλια πυρά στη Λευκωσία την 21η Ιουλίου 1974. Ωστόσο η περίπτωση του περιπολικού σκάφους «Φαέθων» είναι ακόμα πιο τραγική. Αν και έχουν περάσει 52 χρόνια, ακόμα κανείς δεν ξέρει που βρίσκονται τα οστά των 6 Ελλήνων πεσόντων που σκοτώθηκαν στις 8 Αυγούστου 1964 από επίθεση της Τουρκικής Αεροπορίας.
Ο Κύπριος Επίτροπος Προεδρίας για ανθρωπιστικά θέματα Φώτης Φωτίου, ανέφερε στην εφημερίδα «Πολίτης» πως, από τους φακέλους που εξέτασε, στο κοιμητήριο Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στη Λευκωσία, μάλλον βρίσκονται άλλα οστά, καθώς έγιναν διάφορα λάθη, ακόμα και με την παράδοση οστών που ανήκαν σε άλλους ανθρώπους στους συγγενείς, τη δεκαετία του ’80. Ο κ. Φωτίου ανέφερε ότι στους συγγενείς των έξι νεκρών έχουν δοθεί κάποια λείψανα αλλά δεν ξέρουμε αν είναι τα σωστά και αν όντως ανήκουν στους δικούς τους. Ο Φώτης Φωτίου σημείωσε ότι αναμένονται εξελίξεις στο θέμα των λανθασμένων οστών που έχουν δοθεί σε οικογένειες στην Ελλάδα. Δύο οικογένειες ήδη τα έχουν επιστρέψει και μέχρι το τέλος του χρόνου θα το πράξουν ακόμα δύο. Έχει διαπιστωθεί ότι σε κάποιες οικογένειες δεν δόθηκαν μόνο λάθος οστά, αλλά δόθηκαν και οστά που ανήκαν σε δύο διαφορετικούς νεκρούς.
Ο κυβερνήτης της «Φαέθων» Δ. Μητσάτσος, ο οποίος για 50 χρόνια έμεινε σιωπηλός γιατί έτσι «έπρεπε». Με ένα χέρι, από τα 27 του χρόνια, εξαναγκάστηκε να εγκαταλείψει το Πολεμικό Ναυτικό
Η θυσία
Η ιστορία του περιπολικού πλοίου «Φαέθων» είναι συγκλονιστική καθώς εκτός από τους 7 νεκρούς (έξι Έλληνες υπήκοοι και ένας Ελληνοκύπριος) τραγικό θύμα υπήρξε και ο κυβερνήτης του, ανθυποπλοίαρχος Δημήτριος Μητσάτσος. Κατάφερε να γλιτώσει από τη σφαγή, αλλά στη συνέχεια έζησε τον «θάνατο». Του απαγορεύτηκε να πει οτιδήποτε για το συμβάν καθώς ήταν Έλληνας αξιωματικός και δεν έπρεπε να αποκαλυφθεί ότι υπηρετούσε στις δυνάμεις της ΑΣΔΑΚ (Ανώτατη Στρατιωτική Διοίκηση Άμυνας Κύπρου). Αναγκάστηκε να μείνει στη σιωπή και να λέει πως έχασε το δεξί του χέρι σε κάποια έκρηξη. Σαν να μην έφτανε αυτό, η απώλεια του χεριού του, θεωρήθηκε μειονέκτημα και έτσι αποστρατεύτηκε και αναγκάστηκε να σπουδάσει στο Πολυτεχνείο για να μπορέσει να ακολουθήσει άλλη επαγγελματική πορεία. Μόλις προσφάτως τα Υπουργεία Άμυνας Ελλάδας και Κύπρου με καθυστέρηση μισού αιώνα τίμησαν τον Δ. Μητσάτσο και τους νεκρούς του «Φαέθων», ενώ επίσης για μισό αιώνα δεν γινόταν καν μνημόσυνο στα μνήματα των νεκρών. Οι έξι νεκροί ήταν:
1. Σημαιοφόρος Παναγιώτης Χρυσούλλης, 26 ετών, από την Αθήνα
2. Υποκελευστής Σπυρίδων Αγάθος 29 ετών από τη Γαρούνα της Κέρκυρας
3. Υποκελευστής Νικόλαος Πανάγος 28 ετών από την Πραγματευτή της Αρκαδίας
4. Ναύτης Παναγιώτης Θεοδωράτος 21 ετών, από το Μονοπώλαχο της Κεφαλλονιάς
5. Ναύτης Νικόλαος Νιάφας 22 ετών από τη Λαμία
6. Ναύτης Νικόλαος Καπαδούκας 22 ετών από τη Γλώσσα Σκοπέλου
7. Εθελοντής Άντης Φιλήτας 22 ετών από τη Μόρφου.
Όλα τα μέλη του πληρώματος, 23 συνολικά, ήταν Έλληνες υπήκοοι που είχαν δηλωθεί για προφανείς λόγους ως Κύπριοι εθελοντές.
Μνημόσυνο για τους ξεχασμένους πεσόντες του «Φαέθων»
Το «Φαέθων» ήταν παλιό γερμανικό πλοίο του 1935 που είχε αγοραστεί με χρήματα του Αναστάσιου Λεβέντη. Μετά την αγορά του συντηρήθηκε στον ναύσταθμο της Σαλαμίνας και στη συνέχεια, χωρίς διακριτικά και σημαίες, ξεκίνησε για την Κύπρο, όπου εξοπλίστηκε με πολυβόλα. Ωστόσο, το πλοίο ήταν προβληματικό, με συνεχείς βλάβες στη μηχανή. Στις 8 Αυγούστου του 1964, όταν δέχθηκε επίθεση από την τουρκική Αεροπορία, η μία μηχανή δεν λειτουργούσε και έγινε εύκολος στόχος. Κατάφερε να ρίξει ένα τουρκικό αεροσκάφος, με το ένα πυροβόλο αφού τα υπόλοιπα δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν λόγω του ότι τα πυρομαχικά που είχαν δοθεί δεν ταίριαζαν! Η ιστορία του «Φαέθων» κρατήθηκε μυστική, αλλά αυτό δεν δικαιολογεί τη μεταχείριση της οποίας έτυχαν οι νεκροί και οι συγγενείς. Όχι μόνο δεν τιμήθηκαν, αλλά δεν έτυχαν σεβασμού καν τα λείψανά τους. Όσο για τον κυβερνήτη του σκάφους Δ. Μητσάτσο, εξαναγκάστηκε μετά την απώλεια του χεριού του να βρεθεί εκτός Πολεμικού Ναυτικού με τη δικαιολογία ότι δεν θα παρουσίαζε ωραία εικόνα να εμφανίζεται σε δεξιώσεις με το ένα μανίκι στην τσέπη!
Το «Φαέθων» μετά τον βομβαρδισμό του στις 8 Αυγούστου 1964
Πηγή: Protothema.gr ON DEMAND: Όλα τα ρεπορτάζ στο επίσημο κανάλι του bwinΣΠΟΡ FM στο youtube
