Νίκος Ξυλούρης: Ο Αρχάγγελος της Κρήτης

Ξεκίνησε από τα Ανώγεια της Κρήτης και ταξίδεψε την Ελλάδα σε όλο τον κόσμο. Ο Νίκος Ξυλούρης τραγούδησε με ήθος, αξιοπρέπεια και σεμνότητα, τόσο τα έργα των μεγάλων μας ποιητών, όσο και τα απλά λαϊκά στιχάκια της λεβεντογέννας Κρήτης.

Εκτός από αξεπέραστος ερμηνευτής, αποτέλεσε εθνικό σύμβολο, καθώς με τους αγώνες του κατά τη διάρκεια της δικτατορίας ενέπνευσε χιλιάδες κόσμου να αγωνιστεί ενάντια σε κάθε είδους τυραννία.

Μέσα στο σκότος της χούντας, η φωνή του γίνεται σημαία αντίστασης: «Πότε θα κάνει ξαστεριά», «Αγρίμια κι αγριμάκια μου», «Μπήκαν στην πόλη οι οχτροί».



Κανείς, ούτε κι ο ίδιος δεν θα μπορούσε να φανταστεί πως με το τραγούδι του θα έφερνε μηνύματα της αδούλωτης ελληνικής ψυχής και θα ξεσήκωνε όλη τη χώρα.

Αποκορύφωμα και ορόσημο το «Μεγάλο μας Τσίρκο», η θεατρική παράσταση-σταθμός της Τζένης Καρέζη και του Κώστα Καζάκου, το καλοκαίρι του 1973.



Στη σκηνή ο Νίκος Ξυλούρης λέει με μοναδικό τρόπο, τα τραγούδια που συνέθεσε ο Σταύρος Ξαρχάκος, άσματα-σαλπίσματα από το έπος του 1821 και από ήρωες, όπως τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, που οι Βαυαροί αντιβασιλείς, μιμούμενοι τους οθωμανούς του Σουλτάνου, προσπάθησαν να εξοντώσουν.

Ή παλικάρια όπως τον Αλέξανδρο Παναγούλη, που οι απριλιανοί συνταγματάρχες, έκαναν το παν για να τα λυγίσουν.

Μετά την μπόρα της επταετίας και ενώ βρίσκεται στην ακμή της καριέρας του, κάνει την εμφάνισή του ο καρκίνος.
Δίνει κι αυτή την μάχη, αλλά δεν έμελλε να την κερδίσει. Αφήνει για πάντα τα εγκόσμια την Παρασκευή 8 Φεβρουαρίου 1980 σε ηλικία μόλις 44 ετών.

Ο Αρχάγγελος της Κρήτης μπορεί να σιώπησε για πάντα πριν από 36 χρόνια, όμως, ο μύθος του παλικαριού με τη στεντόρεια, αισθαντική φωνή, την καθαρή ματιά, δεν παύει ούτε στιγμή να φουντώνει και να θεριεύει την καρδιά και τη συνείδηση των νέων αυτού του τόπου, χθες, σήμερα, αύριο.



Ανδρέας Μορφόπουλος