Τελικά τι ομάδα ήταν ο Φράνκο;

Παρασκευή 17 Ιουλίου 1936. Ισπανικά στρατεύματα με επικεφαλής τον στρατηγό Φρανθίσκο Φράνκο στασιάζουν εναντίον της λαοφιλούς αριστερής δημοκρατικής κυβέρνησης, πέντε μόλις μήνες μετά τη νόμιμη εκλογή της. Η αιφνιδιαστική επίθεση υπήρξε τόσο αποτελεσματική, που μέσα σε μία εβδομάδα καταλήφθηκε το ένα τρίτο της χώρας.

Η Ισπανία χωρίστηκε στα δύο και ακολούθησε σφαγή. Οι Δημοκρατικοί μάχονταν για την ελευθερία με την υποστήριξη της Σοβιετικής Ένωσης. Οι Εθνικιστές υποστήριζαν ότι πολεμούσαν εναντίον των «άθεων κομμουνιστών» και έτσι κέρδισαν τη βοήθεια της ναζιστικής Γερμανίας και της φασιστικής Ιταλίας.

Μετά από έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο, τον Απρίλιο του 1939 ο Φράνκο διακήρυξε τη νίκη του, εκτελώντας περίπου 50.000 Δημοκρατικούς. Έτσι ξεκινούσε η πιο μαύρη περίοδος στην ιστορία της Ισπανίας, που θα διαρκούσε μέχρι τον θάνατο του δικτάτορα, μια μέρα σαν σήμερα (20/11) το 1975.

Πέρα από όλα τα άλλα, όμως, ο Φρανθίσκο Φράνκο συνέδεσε το όνομά του και με το ποδόσφαιρο, και μία ομάδα: τη Ρεάλ Μαδρίτης. Νέος ή «παλιός», αποκλείεται να μην έχεις ακούσει ή διαβάσει την άποψη ότι η ομάδα της ισπανικής πρωτεύουσας έγινε η «βασίλισσα» της Ευρώπης, κατακτώντας τα πρώτα της έξι Κύπελλα Πρωταθλητριών, χάρη στον δικτάτορα.

Ήταν, όμως, πραγματικά οπαδός της Ρεάλ ή απλώς χρησιμοποίησε το ποδόσφαιρο ως «όπλο» στα αιματοβαμμένα χέρια του;

Γιατί είναι πολύ πιθανό, τελικά, ο Φράνκο να μην ενδιαφερόταν καθόλου για το ίδιο το άθλημα, όπως ακριβώς και ο φασίστας Μουσολίνι. Ο Μουσολίνι, για την ακρίβεια, σιχαινόταν το ποδόσφαιρο, αλλά γνώριζε πως ήταν το τέλειο «εργαλείο» για να ελέγχει τις μάζες. Και αυτό φαίνεται πως το αντιλήφθηκε καλά και ο Φράνκο. Άλλωστε, το «άρτον και θεάματα» ήταν πρακτική των Ρωμαίων και όχι κάτι καινούριο.

Αν ήταν οπαδός κάποιας ομάδας ο Φράνκο, η επικρατούσα θεωρία λέει πως αυτή ήταν η Ρεάλ. Ελάχιστοι γνωρίζουν, ωστόσο, πως υπάρχουν «στοιχεία» που επικαλούνται όσοι πιστεύουν ότι ο δικτάτορας ήταν… Μπαρτσελόνα, ενώ μια λιγότερο «τραβηγμένη» θεωρία τον θέλει να υποστήριζε την Ατλέτικο Μαδρίτης.

Οπαδός της Ρεάλ Μαδρίτης

Όσοι υποστηρίζουν –και φανατικά μάλλον– ότι ο Φρανθίσκο Φράνκο υπήρξε οπαδός της Ρεάλ Μαδρίτης, «πατάνε» κυρίως στην αρπαγή του Αλφρέδο Ντι Στέφανο από την Μπαρτσελόνα και στον καταλυτικό ρόλο, αναμφισβήτητα, που έπαιξε ο Ισπανός δικτάτορας ώστε να συμβεί αυτό.

Ο Αργεντινός θρύλος αγωνιζόταν στην κολομβιανή Μιγιονάριος, ανήκε, ωστόσο, στη Ρίβερ Πλέιτ. Και φυσικά, δεν ήταν δανεικός. Το 1949, η σύγκρουση των ποδοσφαιριστών με την πολιτική ηγεσία της Αργεντινής, που επιχείρησε να θέσει ανώτατους μισθούς, και η επακόλουθη απεργία τους, οδήγησαν τον Ντι Στέφανο στην απόφαση να μετακομίσει στην Κολομβία. Η Μπαρτσελόνα, λοιπόν, έφτασε σε συμφωνία με τους «εκατομμυριούχους», την ίδια στιγμή που η Ρεάλ έδινε τα χέρια με την ομάδα της Μπογκοτά. Στη θεωρία, ο παίκτης έπρεπε να υπογράψει στους Καταλανούς. Και πράγματι, ταξίδεψε στη Βαρκελώνη, εντάχθηκε κανονικά στο ρόστερ της Μπάρτσα και αγωνίστηκε σε τρία φιλικά.



Αλλά ο δάκτυλος Φράνκο ήταν τόσο ισχυρός, που η FIFA, κάτω από τρομερές πιέσεις και γνωρίζοντας την ιδιαιτερότητα της συνιδιοκτησίας του ποδοσφαιριστή από δύο λατινοαμερικάνικους συλλόγους, αποφάσισε ο 27χρονος Ντι Στέφανο να παίξει για δύο χρόνια στη Ρεάλ και για άλλα δύο στην Μπαρτσελόνα. Η τελευταία δεν δέχθηκε την εξευτελιστική -στην πραγματικότητα- «προσφορά» της παγκόσμιας ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας και απέσυρε το ενδιαφέρον της.

Η απόφαση έμεινε στην ιστορία ως το «Σύμφωνο της Λίμα» (1951). Σημαντική σημείωση: Την εποχή εκείνη η Κολομβία ήταν εκτός FIFA και Συνομοσπονδίας Ποδοσφαίρου της Νότιας Αμερικής (CSD), και οι σύλλογοι δεν ήταν υποχρεωμένοι να καταβάλουν χρήματα για μεταγραφές σε άλλες ομάδες. Έτσι, οι κολομβιανές ομάδες, πληρώνοντας αδρά για μισθούς, έγιναν πόλος έλξης για πολλούς σημαντικούς ποδοσφαιριστές από την Αργεντινή, αλλά και άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής, καθώς και ορισμένους Ευρωπαίους. Ανάμεσά τους ξεχώριζε ο σπουδαίος Ούγγρος Γκιούλα Ζέγκελερ, που αργότερα έκανε προπονητική καριέρα στην Ελλάδα (Απόλλων Καλαμαριάς, Ολυμπιακός Βόλου) και στην Κύπρο.

Για να επιστρέψουμε, το «Σύμφωνο της Λίμα» επέτρεπε την επανένταξη της Κολομβίας στις διεθνείς ομοσπονδίες, υπό την προϋπόθεση ότι οι παίκτες που είχαν αγοραστεί από συλλόγους της χώρας θα επέστρεφαν στην προηγούμενη ομάδα τους την 1η Ιανουαρίου 1955. Παράλληλα, απαγορεύτηκε οποιαδήποτε μεταγραφή έως αυτή την ημερομηνία.

Ο Ντι Στέφανο, όμως, ούτε να ακούσει το ενδεχόμενο επιστροφής του στη Ρίβερ. Επιθυμούσε διακαώς τη μεταγραφή του στην Ευρώπη και κατέφυγε στη Βαρκελώνη, για να καταλήξει τελικά στη Μαδρίτη.

Με την απόφαση της FIFA, μετά από εννέα ολόκληρους μήνες αβεβαιότητας για το ποια φανέλα θα φορέσει τελικά, έληξε μία από τις σημαντικότερες και πιο πολύκροτες μεταγραφές του 20ού αιώνα. Μια υπόθεση που ανέτρεψε τα μέχρι τότε δεδομένα στο ισπανικό ποδόσφαιρο και πολύ σύντομα και στην Ευρώπη. Κυρίως, η μεταγραφή του Ντι Στέφανο, με τον τρόπο που έγινε, έπαιξε τον πιο καταλυτικό ρόλο στο να «φουντώσει» η αντιπαλότητα μεταξύ Ρεάλ Μαδρίτης και Μπαρτσελόνα.

Ο Φράνκο, πάλι, κράτησε την ουσία και μάλλον ουδέποτε ασχολήθηκε με τις λεπτομέρειες: με τον Ντι Στέφανο η Ρεάλ Μαδρίτης κατέκτησε έξι Κύπελλα Πρωταθλητριών και ο δικτάτορας «πούλησε» στο εξωτερικό μια θετική, παντοδύναμη εικόνα της Ισπανίας, με τη «λευκή» ομάδα να γίνεται το μεγαλύτερο σύμβολο της ψεύτικης προόδου μιας χώρας που ο Φράνκο κυβέρνησε σχεδόν για 40 χρόνια, με «υπόδειγμα» φασιστικής νοοτροπίας, εξαφανίζοντας κάθε αντιπολίτευση και κάθε φωνή ελευθερίας και δημοκρατίας.

Οπαδός της Μπαρτσελόνα

Υπάρχει, όμως, και μια άλλη, τραβηγμένη από τα μαλλιά θεωρία, που «πατάει» ωστόσο σε επαρκή στοιχεία για να δικαιολογήσει την ύπαρξή της.

Σύμφωνα με αυτήν, ο Φράνκο ήταν… οπαδός της Μπαρτσελόνα! Και όσοι υποστηρίζουν κάτι τόσο εξωφρενικό, αναφέρουν τα εξής: με το τέλος του εμφυλίου πολέμου το 1939 και μέχρι το 1954, όταν ξεκινά η παντοδυναμία της Ρεάλ, οι Μαδριλένοι όχι απλά δεν κέρδισαν τίποτα, αλλά ήταν… ανύπαρκτοι!

Η Μπαρτσελόνα, αντίθετα, κατέκτησε πέντε τίτλους στο ίδιο διάστημα, ενώ η Ατλέτικο Μαδρίτης πανηγύρισε τέσσερις φορές, η Βαλένθια τρεις και από μία η Σεβίλλη και οι μισητοί για τον Φράνκο Βάσκοι της Αθλέτικ Μπιλμπάο.

Για την Μπάρτσα, ωστόσο, η περίοδος αυτή ήταν η χειρότερη στην ιστορία του συλλόγου εξωαγωνιστικά. Τα οικονομικά προβλήματα ήταν δυσβάσταχτα και το κλαμπ έφτασε στο χείλος της καταστροφής.

Φαίνεται, λοιπόν, πως ο Φράνκο μεσολάβησε ώστε πολλά από τα χρέη της Μπαρτσελόνα να διαγραφούν και να μπορέσει η ομάδα να ορθοποδήσει. Ο δικτάτορας -όπως κάθε δικτάτορας- είχε απόλυτη επίγνωση του τι έκανε, αφού ανέκαθεν το ποδόσφαιρο χρησίμευε ως «όπλο» στα χέρια των απολυταρχικών καθεστώτων.

Υποτίθεται ότι διέγραψε χρέος περίπου 226 εκατομμυρίων πεσέτες, γεγονός που επέτρεψε στον σύλλογο να φύγει από το μικρό ''Camp de Les Corts'' και να κατασκευάσει το ''Camp Nou''.

Επίσης, λέγεται ότι το καθεστώς του Φράνκο, που επηρέασε την υπόθεση Ντι Στέφανο, έκανε κάτι αντίστοιχο και με τον Λάζλο Κουμπάλα, ο οποίος αποκτήθηκε από την Μπαρτσελόνα το 1951.

Οπαδός της Ατλέτικο Μαδρίτης

Και πάμε στο τρίτο… θεώρημα, όχι τόσο εξωφρενικό όσο το προηγούμενο. Στο ερώτημα «τι ομάδα ήταν, τελικά, ο Φράνκο», η απάντηση «Ατλέτικο Μαδρίτης» ίσως έχει τα πιο λογικά επιχειρήματα.

Ακόμη και σήμερα στην Ισπανία πολλοί υποστηρίζουν πως ο δικτάτορας υπήρξε οπαδός της μισητής αντιπάλου της Ρεάλ. Η επιχειρηματολογία βασίζεται στο ότι το 1939, για οικονομικούς λόγους, η Αθλέτικ (όπως λεγόταν τότε η Ατλέτικο) συγχωνεύτηκε με την Αβιαθιόν Ναθιονάλ (Aviacion Nacional) και έγινε Athletic Aviacion Club.

Η Αβιαθιόν Ναθιονάλ ήταν στρατιωτικός σύλλογος, ιδρυμένος από μέλη της πολεμικής αεροπορίας. Το 1940 και το 1941 κατέκτησε τα πρώτα της πρωταθλήματα Ισπανίας. Το 1941, με διάταγμα του Φράνκο, άλλαξε το όνομά της σε Ατλέτικο για να μη θυμίζει Βάσκους. Το 1947 αφαιρέθηκε το «Αβιαθιόν» και η ομάδα απέκτησε την οριστική της ονομασία.

Επιπλέον, ο θρυλικός Βιθέντε Καλντερόν, πρόεδρος των «ροχιμπλάνκος», ήταν πάντα κοντά στο καθεστώς του Φράνκο. Γίνεται λόγος για ευνοϊκή μεταχείριση προς τον σύλλογο, ώστε να χτίσει το γήπεδο του το 1966.

Και υπάρχει άλλη μία «επιλογή»: ότι ο Φράνκο δεν ήταν οπαδός καμιάς από τις παραπάνω τρεις, αλλά ενδιαφερόταν μόνο για την ομάδα της ιδιαίτερης πατρίδας του, τη Ράθινγκ ντε Φερόλ.

Ο δικτάτορας φέρεται να βοήθησε τον σύλλογο από τη Γαλικία να φτάσει στον τελικό του Κυπέλλου, λίγους μήνες αφότου ανέλαβε την εξουσία –αν και εκεί ηττήθηκε με εκκωφαντικό 6-2 από τη Σεβίλλη.

Ό,τι κι αν ισχύει για τα οπαδικά αισθήματα του Φρανθίσκο Φράνκο, είναι σαφές ότι υπάρχουν θεωρίες για όλα τα γούστα. Οι υπερασπιστές κάθε εκδοχής έχουν επιχειρήματα να προβάλουν.

Το βέβαιο είναι ότι ο Φράνκο, ανεξάρτητα από το τι ομάδα ήταν και από το αν τον ενδιέφερε ή όχι το ποδόσφαιρο, χρησιμοποίησε το άθλημα για να προσφέρει αυτό που ο Αρίγκο Σάκι χαρακτήρισε ως «το όπιο του λαού», παραφράζοντας τη φράση του Καρλ Μαρξ για τη θρησκεία.

ON DEMAND: Όλα τα ρεπορτάζ στο επίσημο κανάλι του bwinΣΠΟΡ FM στο youtube