Το ματωμένο ντέρμπι Ρίβερ-Μπόκα

Από αρχαιοτάτων χρόνων το θέαμα διαπλέκεται με την πολιτική ή η ίδια η πολιτική εκμεταλλεύεται το θέαμα προς όφελος της, εμφανιζόμενη με διαφορετικές μορφές σε κάθε περίοδο.

Στην ρωμαϊκή εποχή για παράδειγμα κατά τον σατυρικό ποιητή Γιουβενάλη ο αυτοκράτορας προσέφερε στον λαό «panem et circenses», δηλαδή άρτο και θεάματα, με σκοπό να τους αποσπά από τα μεγάλα προβλήματα της εποχής. Ερχόμενοι τώρα στην σύγχρονη παγκόσμια ιστορία, τα ανελεύθερα καθεστώτα ήταν τα πρώτα που επιχείρησαν να αξιοποιήσουν το ποδόσφαιρο σε προπαγανδιστική φιέστα, εκμεταλλευόμενα την μάζα του κόσμου που προσελκύει το λαοφιλέστερο άθλημα.

Στις 23 Ιουνίου του 1968 η ιστορία της Αργεντινής σημαδεύτηκε ανεξίτηλα από την σφαγή της «Puerta 12» στο ματωμένο ντέρμπι ανάμεσα στις Μπόκα Τζούνιορς και Ρίβερ Πλέιτ με θύματα 71 αθώες ψυχές. Μια τραγωδία που εμφανίζει αρκετές αντιστοιχίες με την πρωτοφανή για τα ελληνικά χρονικά της «Θύρας 7», που όπως βέβαια αποκαλύφθηκε επρόκειτο στην πραγματικότητα για μια πολιτικά σκηνοθετημένη συνωμοσία.




Οι δυσχερείς πολιτικές συγκυρίες του 1960
Το 1946 έμελλε να αποτελέσει μια χρονιά σταθμό για την σύγχρονη ιστορία της Αργεντινής. Ο Χουάν Περόν αναλαμβάνει τα ηνία της διακυβέρνησης της χώρας και με συνοδοιπόρο του την σύζυγο του Εβίτα, την αποκαλούμενη και ως «Αγία των φτωχών», χαράζουν μια φιλολαϊκή πολιτική που έρχεται σε πλήρη ρήξη με το πολιτικό καθεστώς των τελευταίων δεκαετιών. Ο λαός της Αργεντινής υποστήριζε ένθερμα το ηγετικό ζεύγος που ανέπτυσσε όσο ποτέ άλλοτε το κοινωνικό κράτος.




Μετά το θάνατο της Εβίτα το 1952 ωστόσο επέρχεται μια ολοκληρωτική μεταβολή της γραμμής πλεύσης του Περόν, ο οποίος αρχίζει να χάνει το λαϊκό του έρεισμα με αποτέλεσμα την ανατροπή του μέσα από διαδοχικά πραξικοπήματα. Η έκρυθμη αυτή κατάσταση οδήγησε τον Χουάν Κάρλος Ογκάνια στις 27 Ιουνίου του 1966 στην κατάληψη της εξουσίας με πραξικόπημα, ανατρέποντας ταυτόχρονα τον προηγούμενο δικτάτορα. Όπως ήταν φυσικό η ένταση και η βία κλιμακώθηκαν με την επιβολή ενός ανελεύθερου και απολυταρχικού καθεστώτος που ενεργοποίησε τον ξεσηκωμό της εργατικής τάξης με την υποκίνηση του εξόριστου στην Ισπανία Περόν. Ο έλεγχος είχε πια χαθεί ολοσχερώς…

Το αιματηρό ντέρμπι μεταξύ Ρίβερ και Μπόκα
Σε μια χώρα που άνθησε το ποδόσφαιρο το ντέρμπι μεταξύ των δυο παραδοσιακών μισητών αντιπάλων απέκτησε αυτή τη φορά ένα διαφορετικό χρώμα. Πλέον οι ταξικές διαφορές των «πλουσίων» της Ρίβερ Πλέιτ και των «φτωχών» της Μπόκα Τζούνιορς έπαψαν να υπάρχουν για 90 λεπτά, καθώς αμφότεροι είχαν συσπειρωθεί προς τον κοινό εχθρό που έβλεπαν στο πρόσωπο του δικτάτορα Ογκάνια. Το τεταμένο αυτό κλίμα του υπέρμετρου φανατισμού κίνησε τις υποψίες του πραξικοπηματία, με αποτέλεσμα να τοποθετήσει κρυφούς ασφαλίτες ανάμεσα στους θεατές των κερκίδων του «Μονουμεντάρ».

Οι 90.000 κόσμου που είχαν συγκεντρωθεί εντός του γηπέδου άρχισαν να φωνάζουν αντιδικτατορικά συνθήματα από τις εξέδρες συμπαρασύροντας μάλιστα και αρκετούς από τους οπαδούς της Ρίβερ. Το περιεχόμενο των συνθημάτων περιλάμβανε και την υποστήριξη τους στο πρόσωπο του Περόν, γεγονός που αποτέλεσε την σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι της οργής των «οργάνων» τάξης του Ογκάνια. Η ολοκλήρωση της αναμέτρησης που προσέφερε μηδενικής ποιότητας θέαμα καθώς το ντέρμπι τελικά έληξε με 0-0, βρήκε τους οπαδούς της Μπόκα που ήταν συγκεντρωμένοι στη θύρα 12 να οδηγούνται βιαστικά στην έξοδο του γηπέδου. Εκεί ακριβώς όπου και στήθηκε το μοιραίο ραντεβού τους με το θάνατο.



Το σκηνικό της απόλυτης φρίκης
Σύμφωνα με τους κανονισμούς οι θύρες πρέπει να ανοίγουν 20 λεπτά πριν από τη λήξη του αγώνα. Οι πρώτοι οπαδοί της Μπόκα κατεβαίνοντας τα 100 περίπου σκαλιά που μεσολαβούσαν από τις κερκίδες στην έξοδο, φτάνοντας στην πόρτα διαφυγής την βρήκαν ερμητικά κλειστή. Τα κύματα του κόσμου που ακολούθησαν μη γνωρίζοντας πως δεν υπάρχει δίοδος εξόδου στοιβάζοντας ως μάζες σωμάτων ο ένας πάνω στον άλλο.

Παρά τις αγωνιώδεις προσπάθειες των πρώτων οπαδών που έφτασαν στο σημείο να ειδοποιήσουν τους υπόλοιπους για την κατάσταση που επικρατούσε, οι κραυγές των ποδοπατημένων ανθρώπων συμφύρονταν με τα συνθήματα που ακούγονταν από το γήπεδο, δημιουργώντας ένα σκηνικό χάους. Όταν πλέον οι αμέτοχοι μέχρι και εκείνη την στιγμή αστυνομικοί άνοιξαν την βαριά πόρτα της εξόδου, εκατοντάδες κόσμου υπό το κράτος του φόβου και του πανικού ξεχύνονταν στους δρόμους πατώντας κυριολεκτικά πάνω από τα χιλιάδες στοιβαγμένα πτώματα των νεκρών. Το σκηνικό που επικράτησε σε ολόκληρο το Μπουένος Άιρες με τις εικόνες των γονιών να προσπαθούν να αναγνωρίσουν μεταξύ νεκρών και ζωντανών τα παιδιά τους έμοιαζε βγαλμένο από ιστορία βιβλικής καταστροφής.




Η παγίδα θανάτου
Ο τραγικός απολογισμός των 71 νεκρών με μέσο όρος ηλικίας τα 19 χρόνια έθεσε τις υποψίες πως επρόκειτο για μια στημένη παγίδα θανάτου. Πολλοί αυτόπτες μάρτυρες κατέθεσαν μάλιστα στα αστυνομικά τμήματα της πόλης πως οι πρώτοι οπαδοί που έφτασαν βρήκαν κλειδωμένη την θύρα της εξόδου που μέχρι και προηγουμένως ήταν ανοιχτή. Ο τότε πρόεδρος της Ρίβερ, Ουίλιαμ Κεντ, καταθέτοντας στην αστυνομία ισχυρίστηκε πως όλο το σκηνικό αποτελούσε μια ξεκάθαρη πράξη εκδίκησης, μια πράξη ακραίας καταστολής του απολυταρχικού καθεστώτος προς τους αντιφρονούντες.

Όπως καθίσταται αντιληπτό, οι μοναδικές μαρτυρίες που έγιναν δεκτές ήταν εκείνες των αστυνομικών του γηπέδου, με τον δικτάτορα Ογκάνια να επικαλείται ως αιτίας της τραγωδίας την εγκληματική αμέλεια από την πλευρά των υπαλλήλων του δήμου που ήταν υπεύθυνη για την ασφάλεια των θυρών και με αυτό τον τρόπο ο φάκελος της υπόθεσης έκλεισε και αμετάκλητα.

Μέχρι και σήμερα ωστόσο οι οπαδοί της Μπόκα εξακολουθούν να τιμούν την μνήμη των 71 αδικοχαμένων θυμάτων, με την κατακραυγή της ατιμωρησίας των υπευθύνων της σφαγής να παραμένει ακατάσβεστη.

Επιμέλεια: Κωνσταντίνα Θεοδώρου