Το τελευταίο παιχνίδι

Ουγγαρία και Πολωνία κοντράρονται (25/03, 21:45) στα προκριματικά για το Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ.

Δύο εθνικές ομάδες με εντελώς διαφορετικό στάτους κάποτε στο ποδόσφαιρο.

Στους Πολωνούς, η Ουγγαρία θα φέρνει πάντα στο πρόσωπό τους το χαμόγελο. Αλλά και τη λύπη.

Αυτό είναι «το τελευταίο παιχνίδι». Ένας θρίαμβος άνευ προηγουμένου, πριν αρχίσει η κτηνωδία.

Γράφει ο Νίκος Ράλλης

27 Αυγούστου 1939, Στάδιο του Πολωνικού Στρατού, Βαρσοβία.

Τέλη καλοκαιριού, μια υπέροχη μέρα για ποδόσφαιρο, σε μέρες σκοτεινές. Ακόμη κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει πόσο πιο σκοτεινές θα γίνονταν.

Η εθνική ομάδα της Πολωνίας φιλοξενεί την πανίσχυρη Ουγγαρία σε έναν απλό φιλικό αγώνα. Μια Ουγγαρία, πραγματική υπερδύναμη, που μόλις έναν χρόνο πριν είχε φτάσει στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Γαλλίας, χάνοντας το τρόπαιο από τους Ιταλούς.

Τους φοβισμένους και παθιασμένους Ιταλούς, βέβαια, που έπαιζαν για τη ζωή τους, αφού το προηγούμενο βράδυ ο Μπενίτο Μουσολίνο τους είχε στείλει το περιβόητο τελεσίγραφο «νίκη ή θάνατος».



Για την Πολωνία, λοιπόν, ήταν τιμή και πρόκληση ακόμη και αυτός ο απλός φιλικός αγώνας. Αλλά στα «φιλικά» γράφεται η ιστορία. Φιλικό ήταν και το Αγγλία-Ουγγαρία 3-6 λίγα χρόνια αργότερα, φιλικό ήταν και το Αγγλία-Κολομβία 0-0 το 1995, όταν ο Χιγκίτα είπε να κάνει τον σκορπιό.

Τέσσερις ημέρες πριν το παιχνίδι στη Βαρσοβία, οι Γερμανοί και οι Σοβιετικοί είχαν υπογράψει το Σύμφωνο Μολότωφ -Ρίμπεντροπ. Ένα Σύμφωνο μη Επίθεσης, σύμφωνα με το οποίο η Πολωνία επρόκειτο να εξαφανιστεί από τον χάρτη της Ευρώπης.

Στην πολωνική πρωτεύουσα ήξεραν πως κάτι πλανάται στον αέρα, πάνω από τα κεφάλια τους και ο στρατός ήταν σε ετοιμότητα. Οι άνθρωποι, όμως, συνέχιζαν τις ζωές τους και ήλπιζαν για το καλύτερο, απολαμβάνοντας τις τελευταίες ημέρες των καλοκαιρινών τους διακοπών.

Καμία ελπίδα

Και τι καλύτερο για κλείσιμο καλοκαιριού από ένα ματς με κοτζάμ Ουγγαρία! Κανείς στην Πολωνία, ούτε καν οι ίδιοι οι ποδοσφαιριστές, δεν πίστευε ότι θα μπορούσε η εθνική ομάδα να κερδίσει τους τρομερούς Ούγγρους.

Αυτή η γνώμη εκφράστηκε ξεκάθαρα και ανοιχτά μέχρι και από τη μεγαλύτερη αθλητική εφημερίδα, την Przeglad Sportowy, η οποία στο φύλλο του Σαββάτου, μία μέρα πριν τον αγώνα, «έγραφε» στην πρώτη σελίδα: «Χωρίς πιθανότητες, αλλά έτοιμοι να πολεμήσουμε». Η Πολωνία, εξάλλου, αντιμετώπιζε τους Ούγγρους για 9η φορά -μέχρι τότε δεν είχε κερδίσει ποτέ.

Στην Πολωνία, βοηθός του Γιόζεφ Καλούζα στον πάγκο ήταν ο διάσημος Σκωτσέζος Άλεξ Τζέιμς. Δύο χρόνια νωρίτερα είχε κρεμάσει τα ποδοσφαιρικά του παπούτσια, μετά από οκτώ χρόνια στην Άρσεναλ, με την οποία «έγραψε» 231 συμμετοχές και 26 γκολ.

Η πολωνική ομοσπονδία τον είχε καλέσει στη χώρα, προκειμένου να βοηθήσει με τις γνώσεις του να βελτιωθεί η εθνική ομάδα. Μόλις έξι εβδομάδες ήταν στην Πολωνία, αλλά είχε προλάβει να κάνει εξαιρετική δουλειά σε θέματα τακτικής, ενώ έπαιξε και σε ένα-δύο φιλικά παιχνίδια με ομάδες της Βαρσοβίας.


Ο Άλεξ Τζέιμς

Ο Τζέιμς, ωστόσο, αισθάνθηκε πως ο πόλεμος έρχεται και ήθελε να προλάβει να ξεφύγει. Ούτε αυτός, λοιπόν, πίστευε στη νίκη της Πολωνίας. Λίγο πριν το παιχνίδι και ενώ είχε επιστρέψει στη Βρετανία, έστειλε τρεις επιστολές στην ομάδα, συμβουλεύοντάς την να επικεντρωθεί στην άμυνα και να ελπίζει σε τύχη.

Το ματς

Στις 5 το απόγευμα ο Φινλανδός διαιτητής Πέκονεν σφύριξε για πρώτη φορά. Στο πρώτο ημίωρο οι Ούγγροι σκορπούσαν πανικό στους Πολωνούς, έχοντας βάλει στο μάτι τον δύσμοιρο γκολκίπερ τους, τον Άντολφ Κρζικ.

Στο 14', ο Γκιούλα Ζέγκελερ άνοιξε το σκορ για τους φιλοξενούμενους από μικρή απόσταση. Στην εξέδρα οι Πολωνοί φίλαθλοι ήταν ψύχραιμοι. Το περίμεναν. Και παρέμειναν ψύχραιμοι και στο 30', όταν ο Σάντορ Άνταμ έκανε το 2-0 για τους Μαγυάρους. Όλα έδειχναν πως η σεμνή τελετή είχε τελειώσει. Αλλά μπάλα είναι και γυρίζει. Και γύρισε.

Μόλις 180 δευτερόλεπτα μετά το δεύτερο γκολ της Ουγγαρίας, στο 33ο λεπτό, ο Ντίτκο πέρασε την μπάλα στον Πιόντεκ, ο οποίος την έδωσε στον Βιλιμόφσκι. Ο Πολωνός αρχισκόρερ έτρεξε λίγα μέτρα, σούταρε και τράνταξε, ψηλά, τα δίχτυα του Ζίκλαϊ. Σκορ ημιχρόνου 1-2.

Η ανατροπή

Στο δεύτερο ημίχρονο οι Πολωνοί συνέχισαν να το πιστεύουν και επιτίθονταν διαρκώς, με τους Ούγγρους να τα έχουν χαμένα. Στο 64ο λεπτό, ο Γιαμπλόνσκι πάσαρε στον Πιόντεκ και αυτός με τη σειρά του στον Βιλιμόφσκι. Ο σπουδαίος ''Ezi'', όπως ήταν το ψευδώνυμό του, έκανε ντρίμπλα σε δύο αμυντικούς και «πυροβόλησε» από κοντά. 2-2!

Αλλά είχε και τούρτα το μενού. Με κερασάκι.

Στο 75ο λεπτό του παιχνιδιού, ο Ούγγρος αμυντικός Σάντορ Μπίρο άγγιξε την μπάλα με το χέρι του στη μεγάλη περιοχή, το παραδέχτηκε κιόλας και... πέναλτι! Ο Πιάτεκ ανέλαβε την εκτέλεση, σούταρε με δύναμη και ακρίβεια, και «έγραψε» το 3-2 για την Πολωνία, που είχε φτάσει σε μία θεότρελη ανατροπή!

Στις εξέδρες πια περιττό να πούμε πως δεν επικρατούσε καμία ψυχραιμία. Ένα κουβάρι οι Πολωνοί φίλαθλοι, πανηγύριζαν έξαλλα τον διαφαινόμενο θρίαμβο, που πήρε και διαστάσεις 60 δευτερόλεπτα μετά. Πριν καλά καλά συνέλθουν οι Ούγγροι, ο Βιλιμόφσκι πήρε την μπάλα και πέτυχε άλλο ένα γκολ για το 4-2, ολοκληρώνοντας το χατ-τρικ του!


Ο Ερνστ Βιλιμόφσκι

Στα τελευταία λεπτά η Πολωνία, ευχαριστημένη με το αποτέλεσμα, προσπάθησε να υπερασπιστεί το προβάδισμα. Από την άλλη, η Ουγγαρία έκανε ό,τι μπορούσε, για να μη γνωρίσει μια ντροπιαστική ήττα, πέτυχε ένα γκολ, αλλά ήταν οφσάιντ και τελικά... δεν τη γλίτωσε! Τελικό σκορ 4-2 για την Πολωνία, η οποία πανηγύριζε τη μεγαλύτερη -μέχρι τότε- επιτυχία στην ιστορία της!

«Ποιος ξέρει...»

Με το τελευταίο σφύριγμα, οι Πολωνοί οπαδοί ξέσπασαν, μην μπορώντας να πιστέψουν τι είχαν πετύχει οι παίκτες του Γιόζεφ Καλούζα. Όλοι είχαν καλή διάθεση, ελπίζοντας ότι η πολιτική κατάσταση θα βελτιωνόταν. Οι φιλοξενούμενοι, αν και δυσαρεστημένοι με το αποτέλεσμα, αποδέχτηκαν την ήττα τους με τιμή, δηλώνοντας ότι η Πολωνία ήταν η καλύτερη ομάδα.

Ωστόσο, υπήρχαν κάποιοι, οι οποίοι δεν ήταν τόσο αισιόδοξοι για το μέλλον και προέβλεπαν την καταστροφή. Δυσοίωνα, για παράδειγμα, ήταν τα λόγια του προέδρου της πολωνικής ομοσπονδίας ποδοσφαίρου, συνταγματάρχη Καζιμίερζ Γκλάμπιζ, που είπε χαρακτηριστικά κατά τη διάρκεια του συμποσίου μετά το παιχνίδι, σαν να ήξερε κάτι: «Ποιος ξέρει -ίσως αυτό ήταν το τελευταίο παιχνίδι πριν από ακόμη έναν πόλεμο».

Και ήταν, πράγματι. Το τελευταίο παιχνίδι. Την Παρασκευή, 1 Σεπτεμβρίου 1939, πέντε ημέρες μετά το ματς, η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία, ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος ξεκίνησε και ο αγώνας της Κυριακής, με τον θρίαμβο επί της Ουγγαρίας, έμελλε να είναι ο τελευταίος της μεσοπολεμικής Πολωνίας.