Τζέιλεν Μπράουν: Ο άνθρωπος που θεωρήθηκε πολύ έξυπνος για το ΝΒΑ

Κόντρα στον… άγραφο κανόνα «Shut up and dribble», που θέλει τους αθλητές να ασχολούνται μόνο με το παιχνίδι και να μην έχουν καν άποψη για όσα συμβαίνουν γύρω τους, συχνά για να μη... δυσαρεστήσουν την τεράστια βάση θαυμαστών τους και εν δυνάμει «πελατών», υπάρχουν και εξαιρέσεις.

Ο Τζέιλεν Μπράουν είναι μάλλον η πιο φωτεινή εξ αυτών, αφού ο σταρ των Σέλτικς ξεχωρίζει όχι απλώς για τις επιδόσεις του στο παρκέ, αλλά επειδή καταφέρνει να τις συνδυάζει με τεράστια ευφυΐα, ακαδημαϊκή μόρφωση, ανήσυχο πνεύμα και πλούσια κοινωνική δράση. Έστω κι αν πολλές φορές η πολύπλευρα ισχυρή προσωπικότητά του έχει ενοχλήσει έναν κόσμο που είχε μάθει να βολεύεται με σταρ που είναι τοποθετημένοι σε έναν θρόνο και πλήρως αποκομμένοι από την κοινωνία...

Επέλεξε κολέγιο για μόρφωση κι όχι για μπάσκετ

Γιος καθηγήτριας και επαγγελματία πυγμάχου, κατάφερε από νεαρή ηλικία να συνδυάσει στοιχεία και των δύο «κόσμων» μεγαλώνοντας στην Τζόρτζια της Ατλάντα. Το μπάσκετ, λόγω και της σωματικής του διάπλασης, έγινε από νωρίς η αγαπημένη του ασχολία, από τα χρόνια του στο λύκειο είχε ξεχωρίσει σε εθνική κλίμακα ως υποψήφιος για τα επερχόμενα ντραφτ, αλλά το πνεύμα του δεν «φυλακιζόταν» σε ένα κλειστό. Σε αντίθεση με άλλους συνομήλικους και αντίστοιχα ταλαντούχους παίκτες που επένδυαν όλο τους το «είναι» στο άθλημα, εκείνος είχε πολλές ασχολίες. Άριστος μαθητής, ήταν ο κορυφαίος του σχολείου του σε σκακιστικούς αγώνες και η σκέψη του τον ξεχώριζε από τους πολλούς.

Μολονότι τα προσόντα και οι προοπτικές εξέλιξής του έφερναν στα πόδια του τα κορυφαία μπασκετικά προγράμματα μπάσκετ στη χώρα, ο Τζέιλεν Μπράουν ολοκληρώνοντας το λύκειο δεν επέλεξε κάποιο Duke ή North Carolina, αλλά το… Berkley βάζοντας τη μόρφωση πάνω και από το μπασκετικό του μέλλον, σε μια επιλογή που το 2015 προκάλεσε έκπληξη πηγαίνοντας κόντρα στο ρέμα. «Δεν πήγαινα να επισκεφτώ κολέγια για να δω μόνο τις εγκαταστάσεις μπάσκετ που είχαν. Αυτά μπορείς να τα βρεις παντού. Η μόρφωση ήταν πολύ σημαντική για μένα και την οικογένειά μου. Το Berkley ήταν στην κορυφή των επιλογών μου και όταν το επισκέφτηκα, κατάλαβα πως ήταν το κατάλληλο κολέγιο για μένα και αυτά που έψαχνα», είχε αναφέρει.

Τον ζήτησε μέχρι και η NASA

Στον έναν χρόνο που έμεινε στο Berkley ξεχώρισε, όχι μόνο για τις επιδόσεις του στα παρκέ σε μια μάλλον αδύναμη ομάδα του NCAA έχοντας 14,6 πόντους, 5,4 ριμπάουντ και 2 ασίστ κατά μέσο όρο. «Μιλά με ωριμότητα 40άρη και θαρρείς πως κατεβαίνει για πρόεδρος», είχε πει γι’ αυτόν ο διευθυντής σπουδών για τους αθλητές του κολεγίου, εντυπωσιασμένος από τον νεαρό Τζέιλεν.

Εκείνος πήρε και πέρασε μαθήματα που προορίζονταν για master, έμαθε ισπανικά και ακουστική κιθάρα, παρακολουθούσε… soccer (μεγάλος fan του Λιονέλ Μέσι, γαρ), συμμετείχε σε debate για την παγκόσμια φτώχεια, σε διαδηλώσεις και λοιπές ακτιβιστικές δράσεις, ενώ έφτασε μέχρι να του προσφερθεί θέση στη NASA! Όταν πέρασε το κατώφλι της σκακιστικής ομάδας του κολεγίου τα υπόλοιπα μέλη νόμιζαν ότι είχε… χαθεί, αφού δεν περίμεναν έναν δίμετρο αθλητή με βλέψεις για το ΝΒΑ να σπαταλά ώρες πάνω από «άλογα» και «βασιλιάδες». Όμως, είπαμε, ο Τζέιλεν Μπράουν ήταν ξεχωριστός…

«Πολύ έξυπνος για το ΝΒΑ…»

Οι εκτιμήσεις που τον έφερναν στις κορυφαίες θέσεις του ντραφτ του 2016 δεν άφησαν ασυγκίνητο τον Τζέιλεν Μπράουν, ο οποίος μετά από μόλις έναν χρόνο στο Berkley αποφάσισε να δηλώσει συμμετοχή διεκδικώντας τη θέση του στο ΝΒΑ. Φυσικά δεν παράτησε τις σπουδές του, αλλά αντιλήφθηκε πως ήταν κάτι που μπορούσε να κάνει και αργότερα. Μάλιστα, πηγαίνοντας για μια ακόμη φορά κόντρα στα καθιερωμένα, δεν προσέλαβε ατζέντη για να τον εκπροσωπήσει και να αυξήσει τις πιθανότητές του να επιλεγεί στις κορυφαίες θέσεις. Ένιωθε, και έτσι ήταν, ότι μπορούσε να εκπροσωπήσει άριστα τον εαυτό του. Πήγαινε στις συζητήσεις με ομάδες ντυμένος με κοστούμι και γραβάτα, όχι όπως τα άλλα κολεγιόπαιδα που πήγαιναν με τα αθλητικά τους, αντιμετωπίζοντας τη διαδικασία σαν μία… συνέντευξη για δουλειά.

Κι όμως, η όλη αυτή εικόνα ξένισε πολύ κόσμο περισσότερο αρνητικά παρά θετικά. Ένα στέλεχος ομάδας του ΝΒΑ, που θέλησε να κρατήσει την ανωνυμία του, είχε δηλώσει στο Undefeated του Μαρκ Σπίαρς πως ο Τζέιλεν Μπράουν ίσως είναι πολύ έξυπνος για να παίξει στο ΝΒΑ. «Η υψηλή του νοημοσύνη και ερευνητική του φύση μπορεί να ενοχλήσει κάποιους προπονητές και τζένεραλ μάνατζερ της λίγκας. Είναι καλό παιδί, αλλά δεν ταιριάζει στο σύνηθες προφίλ ενός παίκτη μπάσκετ. Η εξυπνάδα του μπορεί να φοβίσει ορισμένες ομάδες. Θέλει να μαθαίνει γιατί πρέπει να κάνει κάτι, από απλώς να το κάνει ακολουθώντας εντολές. Αυτό δεν είναι κακό, αλλά κάποιοι μπορεί να το εκλάβουν ως αμφισβήτηση της… αρχής. Δεν το κάνει από κακή πρόθεση, αλλά ειδικά οι παλιομοδίτες προπονητές δεν θέλουν οι παίκτες τους να αμφισβητούν πράγματα», είχε αναφέρει. Το ΝΒΑ αναζητούσε πειθήνια όργανα, «στρατιωτάκια» και όχι… ηγέτες. Και ο Τζέιλεν Μπράουν ανήκε στους τελευταίους.

Ένας διαφορετικός ΝΒΑερ

Οι όποιες αμφισβητήσεις για το αν μπορεί να σταθεί στο ΝΒΑ μια τόσο ισχυρή προσωπικότητα πήγαν γρήγορα περίπατο. Ο Τζέιλεν Μπράουν επελέγη στο νούμερο τρία του ντραφτ το 2016 από τους Σέλτικς, πίσω από τον Μπεν Σίμονς και τον Μπράντον Ίνγκραμ, που κατέληξαν αλλά δεν στέριωσαν σε Σίξερς και Λέικερς. Μετά την πρώτη αναγνωριστική του σεζόν στο ΝΒΑ, όπου και πάλι επελέγη στη δεύτερη καλύτερη πεντάδα των ρούκι, εκτόξευσε τις επιδόσεις του και εξελίχθηκε σε πρωταγωνιστή, με διαρκώς ανεβασμένα νούμερα τα τελευταία χρόνια και την πρώτη του συμμετοχή σε All Star Game το 2021.



Η προσωπικότητά του, όμως, ήταν και πάλι αυτή που ξεχώριζε. Σε ηλικία 22 ετών έγινε ο νεότερος αντιπρόεδρος στην Ένωση Παικτών του ΝΒΑ αναλαμβάνοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στις επαφές με τη λίγκα την περίοδο της έκρηξης του Black Lives Matter. Ο Τζέιλεν Μπράουν πρωτοστάτησε σε πορείες κατά της άνισης μεταχείρισης κατά των Αφροαμερικανών στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Ατλάντα, ενώ έκανε (και συνεχίζει να κάνει) ομιλίες σε κορυφαία κολέγια, από το Harvard μέχρι το MIT. Μάλιστα, από το 2019 σε συνεργασία με το MIT έχουν δημιουργήσει το πρόγραμμα Bridge («Γέφυρα») για να βοηθήσει μαθητές από μειονότητες που θέλουν να ακολουθήσουν καριέρα ως μαθηματικοί, μηχανικοί και ειδικοί τεχνολογίας. Ο ίδιος έχει δημιουργήσει το ίδρυμα «7uice Foundation», με στόχο να αντιμετωπίσει την ανισότητα που υπάρχει σε εκπαίδευση, εργασιακές ευκαιρίες και άλλες κοινωνικές αδικίες. Παράλληλα έχει εστιάσει και σε θέματα ψυχικής υγείας των αθλητών, ειδικά στην περίοδο της «φούσκας» στο Ορλάντο εν μέσω καραντίνας, μετά από τόσες και τόσες περιπτώσεις παικτών που έχουν ομολογήσει ότι έχουν έρθει αντιμέτωποι με την κατάθλιψη ή κρίσεις πανικού, τόσο στη διάρκεια της καριέρας τους, όσο και μετά.

Φήμη όχι για δόξα, αλλά για… επίδραση

Η δόξα που έρχεται μαζί με μια σημαντική καριέρα στο ΝΒΑ δεν ήταν ποτέ αυτοσκοπός για τον Τζέιλεν Μπράουν. Είναι όμως το απαιτούμενο «όχημα» για τις υπόλοιπες δράσεις του. «Δεν με συγκινεί η φήμη, αλλά έρχεται μαζί με την επιρροή και όταν μπορείς να επιδράσεις θετικά στην κοινωνία είναι σημαντικό. Η δυνατότητα να δίνεις κίνητρο, να εμπνεύσεις, να κινητοποιήσεις και να διακινήσεις διαφορετικές ιδέες είναι σπουδαία υπόθεση. Θέλω να δώσουμε μια ώθηση στη νέα γενιά, γιατί αυτή θα παραλάβει τη σκυτάλη. Σε ό,τι κάνω θέλω πάντα να αφήνω το αποτύπωμά μου. Κι αν δεν έχω επίδραση σε κάποιον πάνω στο μπάσκετ, ίσως να μπορώ να το κάνω με άλλες δράσεις μου», είχε δηλώσει σε συνέντευξή του στο GQ.



«Ο αθλητισμός είναι μια σπουδαία πλατφόρμα, αλλά κάποιες φορές μπορεί να αποπροσανατολίσει τον κόσμο από όσα άσχημα γίνονται τριγύρω μας. Θεωρώ πως κάποιοι τον χρησιμοποιούν και ως μηχανισμό ελέγχου των ανθρώπων. Όταν ασχολείσαι με αυτό το σύστημα ή αυτό τον… τεχνητό κόσμο, δεν δίνεις τόση σημασία σε πραγματικά σημαντικά πράγματα. Γι’ αυτό θέλω να έχω διευρυμένους ορίζοντες. Δεν νιώθω πίεση, αλλά αισθάνομαι την ευθύνη που έχει ένα πρότυπο. Θέλω να είμαι μέρος μιας θετικής αλλαγής. Όλα αυτά τα χρόνια υπήρχε η άποψη πως ένας αθλητής δεν πρέπει να παίρνει θέση, αλλά να μένει αμέτοχος. Γιατί όμως να μας στερήσουν τη φωνή; Όταν βάζεις ένα μικρόφωνο συνεχώς μπροστά μου, θα ακούσεις όσα έχω να πω και όχι μόνο για το μπάσκετ. Ναι, είμαστε αθλητές, αλλά είμαστε και άνθρωποι με άποψη. Θέλω να μείνω ως ένας αθλητής που βοήθησε να γίνει ο κόσμος ένα καλύτερο μέρος», ήταν τα λόγια του.

Τελικά αυτό το… μειονέκτημα της ισχυρής προσωπικότητας και ευφυΐας του όχι απλώς δεν αποτέλεσε τροχοπέδη στην καριέρα του στο ΝΒΑ, αλλά επέτρεψε στον Τζέιλεν Μπράουν να στείλει παντού το μήνυμα πως τα πραγματικά πρότυπα δεν (πρέπει να) είναι αυτά που απλώς βάζουν 30άρες, καρφώνουν εντυπωσιακά και ευστοχούν από παντού, αλλά περισσότερο εκείνα που δεν αρκούνται σε δόξα, χρήματα, τίτλους και βραβεία για να «ταΐσουν» μέχρι σκασμού τη ματαιοδοξία τους, αλλά για να έχουν μια πραγματικά θετική επίδραση στην κοινωνία.