Η λατρεία για τους Λατινοαμερικανούς και ο Μότσαρτ (SportDay / Χρίστος Χαραλαμπόπουλος)

Προχθές, η βραδιά ήταν γλυκιά, αν και μετά τις δέκα και μισί έβαλε λίγο ψύχρα. Η παρέα ήταν καλή, τα ψάρια φρέσκα και το λευκό κρασί, εξαιρετικό. Ο κήπος της ταβέρνας ήταν σε μεγάλα κέφια και η συμφωνία -που τηρήθηκε κατά γράμμα- ήταν να μη γίνει κουβέντα για πολιτική ή το ντιμπέιτ που βρισκόταν σε εξέλιξη.

Λογικό ήταν η κουβέντα να στραφεί στο ποδόσφαιρο, μια και τώρα πια, μπορούν να παρακολουθήσουν την κουβέντα και οι γυναίκες. Το ερώτημα που κυριάρχησε στη βραδιά αφορούσε την παράξενη λατρεία για τους Λατινοαμερικανούς ποδοσφαιριστές (ειδικά του Ολυμπιακού, φέτος, μια και στην παρέα ήταν περισσότεροι οι «γαύροι»). Το -σχεδόν- ομόφωνο συμπέρασμα ήταν ότι τα τελευταία χρόνια της ποδοσφαιρικής παγκοσμιοποίησης, οι ομάδες, κυρίως της Λατινικής Αμερικής, συνεχίζουν να διατηρούν τα αγωνιστικά τους χαρακτηριστικά, γεγονός που σε ένα μεγάλο βαθμό οφείλεται στο ότι, εκεί, η οργάνωση των ομάδων στο «επιχειρηματικό-βιομηχανικό» πρότυπο υστερεί σημαντικά σε σχέση με την Ευρώπη (άσε που οι Λατίνοι ποδοσφαιριστές είναι και ωραιότερα παιδιά..).

Αυτό φυσικά οφείλεται και στην οικονομική κατάσταση και συμπεριφορά των κρατών αυτών, που βρίσκονται αρκετά χαμηλά στην παγκόσμια κατάταξη ανταγωνιστικότητας. Ισως να έχετε διαπιστώσει και εσείς ότι ένας Βραζιλιάνος ή ένας Αργεντινός ποδοσφαιριστής αγωνίζεται πολύ διαφορετικά, όταν αγωνίζεται με την εθνική ομάδα της χώρας του από ό,τι με τον σύλλογο στον οποίο ανήκει. Διαπίστωση, που αν ισχύει, δεν οφείλεται μόνο στο αγωνιστικό σύστημα.

Στη Λατινική Αμερική, το ποδόσφαιρο είναι και παραμένει περισσότερο «αλήτικο», αντάρτικο. Ξεφεύγει από τον κανόνα της αγωνιστικής πειθαρχίας που κυριαρχεί στα ποδοσφαιρικά χαρακτηριστικά των Ευρωπαίων. Μια πειθαρχία που επιβάλλεται από τη μεγάλη οικονομική σημασία του αποτελέσματος. Δεν μπορεί, θα το έχετε παρατηρήσει και εσείς ότι το ταλέντο των Λατινοαμερικανών που αγωνίζονται στις ευρωπαϊκές ομάδες, τιθασεύεται.

Το αγωνιστικό σύστημα τους φορά χαλινάρι. Αυτό το χαλινάρι απαγορεύει την περιττή ενέργεια, που σχεδόν πάντα είναι εκείνη που προσφέρει το θέαμα, μια και είναι έκφραση ενός προσωπικού ταλέντου που συχνά βαφτίζεται ατομισμός. Φυσικά, το ποδόσφαιρο είναι ένα συλλογικό άθλημα που βασίζεται στην αρμονική συνεργασία 11 ατόμων μέσα στο γήπεδο. Ομως εκείνο που του προσθέτει μια πινελιά ανυπέρβλητης γοητείας είναι, όταν μέσα στη συλλογικότητα, υπάρχει χώρος για την προσωπική ανάσα. Συχνά, αυτή η έκφραση του ατομισμού, που χαρακτηρίζει τους πραγματικά πολύ ταλαντούχους ποδοσφαιριστές, μπορεί να κρίνει και το παιχνίδι.

Στην προχθεσινή κουβέντα θυμήθηκα μια ιστορία που εξηγεί, έστω και διασταλτικά, τη σχέση της ομαδικότητας και του ατομικού ταλέντου. Πρόκειται για την περίπτωση της κόρης ενός καλού μου φίλου που έπαιζε βιολί. Ο πατέρας της, που κάτι κατάφερνε με το «άθλημα», αλλά όχι τόσο καλά όσο η κόρη του, πολλές φορές τη βοηθούσε στη μελέτη, παίζοντας ένα δεύτερο βιολί. Ενα από τα μουσικά κομμάτια που μελετούσε η πιτσιρίκα ήταν ένα ντουέτο για δύο βιολιά του Μότσαρτ. Το αξιοπερίεργο με αυτό το ντουέτο είναι ότι έχει γραφεί στην ίδια παρτιτούρα. Και για τα δύο βιολιά.

Οι εκτελεστές του κομματιού πρέπει να σταθούν ο ένας απέναντι από τον άλλο, με την παρτιτούρα τοποθετημένη επίπεδη, ανάμεσά τους. Ο ένας διαβάζει τη μουσική από πάνω προς τα κάτω και ο άλλος ανάποδα, από κάτω προς τα πάνω. Ο ήχος των δύο βιολιών εναρμονίζεται πολύ καλά. Ο Μότσαρτ δεν μπορούσε να χρησιμοποιήσει σημεία δίεσης, γιατί δεν έχουν αξονική συμμετρία, οπότε το έγραψε σε σολ ματζόρε, το οποίο δεν χρειάζεται διέσεις.

Το κομμάτι αυτό ήταν μια άσκηση ευφυΐας -ένα παιχνίδι του Μότσαρτ- και μου αρέσει να φαντάζομαι ότι μοιάζει με το ποδόσφαιρο. Στην ίδια παρτιτούρα διαβάζεται από πάνω προς τα κάτω η συλλογικότητα των 11 μελών μιας ομάδας και από κάτω προς τα πάνω διαβάζονται οι νότες του ταλέντου ενός ποδοσφαιριστή. Που τις περισσότερες φορές είναι Λατινοαμερικανός.

Βενγκέρ για πάντα

Οταν τελειώσει το νέο συμβόλαιο που υπέγραψε προχθές ο Αρσέν Βενγκέρ με την Αρσεναλ, το 2011, αν μετράω σωστά, θα έχει περάσει στην ιστορία ως ο 11ος προπονητής των «κανονιέρηδων» σε μια χρονική περίοδο 65 χρόνων.
Ο Αλσατός τεχνικός, με τη λήξη του συμβολαίου του το 2011, θα έχει συμπληρώσει 15 χρόνια στον ίδιο πάγκο. Ενα ασυνήθιστα μεγάλο χρονικό διάστημα για προπονητή. Και να σκεφθεί κάποιος ότι, τουλάχιστον μέχρι τώρα, ο Βενγκέρ δεν μπόρεσε να οδηγήσει την ομάδα του σε έναν ευρωπαϊκό τίτλο.

Γιατί, λοιπόν, οι άνθρωποι της Αρσεναλ επέλεξαν να ανανεώσουν το συμβόλαιό του για πέντε χρόνια ακόμη; Μα, γιατί είναι ο υπεύθυνος της αγωνιστικής και οικονομικής αναμόρφωσης των «κανονιέρηδων», που τους έφερε από το «Χάιμπουρι» στο «Emirates». Και όχι μόνο αυτό, αλλά έφερε νέες πρακτικές και μεθόδους στο κοουτσάρισμα και το ποδοσφαιρικό management στη Βρετανία. Η επίδραση της δουλειάς του στο αγγλικό ποδόσφαιρο φαίνεται και από ένα περιστατικό που είχε διηγηθεί παλαιότερα ο Τόνι Ανταμς.

Το παρατσούκλι που οι παίκτες της Αρσεναλ «κόλλησαν» στον Βενγκέρ, όταν ήρθε στο Χάιμπουρι, ήταν «Κλουζώ». Τι άλλο θα μπορούσε να σκεφθεί ένας Αγγλος για ένα Γάλλο με κωμική προφορά και παράξενες ιδέες για το ποδόσφαιρο. Από το νταμπλ του '98 και μετά, όμως, τον αποκαλούσαν «Mr Windows». Οι σπουδές του στα οικονομικά είναι σίγουρο ότι βοήθησαν τον τεχνικό της Αρσεναλ να κατανοήσει την αξία και τη δύναμη των χρημάτων στο ποδόσφαιρο. Ο Βενγκέρ είναι ο τύπος του προπονητή που παράγει ποδοσφαιριστές. Μια δουλειά που έμαθε καλά από τον καιρό που ήταν υπεύθυνος της ποδοσφαιρικής ακαδημίας της Μονακό. Ο Τουράμ και ο Πετί ήταν δημιουργήματά του. Αργότερα, όταν έγινε προπονητής της πρώτης ομάδας της Μονακό, αυτός ήταν που «έχτισε» την ποδοσφαιρική προσωπικότητα του Τζορτζ Γουεά.

Ο Βενγκέρ ήταν αυτός που έκανε τον Τουράμ από μέσο, αμυντικό, τον Πετί από αμυντικό, μέσο, και τον Ανρί ένα φορ ολκής. Ο Βενγκέρ, που εκτός των άλλων είναι πολύ καλός ψυχολόγος, αναπτύσσει μια στενή σχέση με τους ποδοσφαιριστές του, μια και τους δείχνει ότι τους πιστεύει και, κυρίως, τους κάνει να πιστεύουν στον εαυτό τους. Είναι ο τύπος του προπονητή, που όταν συναντά ένα ταλέντο, το κτυπά φιλικά στον ώμο και του λέει πατρικά: «Πιστεύω σε σένα». Εχει διαμορφώσει ένα εξαιρετικό δίκτυο σκάουτερ σε όλο τον κόσμο και είναι «μανούλα» στο να ανακαλύπτει ταλέντα. Ολα αυτά, φαντάζομαι ότι είναι υπεραρκετά. Ομως, πάνω από όλα, είναι η δύναμη της προσωπικότητας του Αλσατού και η δυνατότητά του να πλάθει ολοκληρωμένες προσωπικότητες, μέσα και έξω από τα γήπεδα.