Πολυτέλειες από το εξωτερικό (Sportday / Αντώνης Καρπετόπουλος)

Πέρασε και το Πάσχα, αλλά μη μου στενoχωριέστε: από εδώ και κάτω μας παίρνει η κατηφόρα! Την Κυριακή είναι του Θωμά και μπορείτε να φύγετε από Παρασκευή, για να μαζέψετε τα γυναικόπαιδα, που έμειναν στη γιαγιά. Ακολουθεί ο εορτασμός της εργατικής Πρωτομαγιάς και πριν καλά καλά το καταλάβουμε, φτάσαμε στο τριημεράκι του Αγίου Πνεύματος, αφού προηγουμένως απεργήσουμε προληπτικά για το ασφαλιστικό. Επειτα μπορούμε να πάρουμε κανονική άδεια να ξεκουραστούμε. Ανθρωποι είμαστε, όχι ζώα...

Δεν μου κάνει εντύπωση το ότι πολλοί στην Ελλάδα καλοβλέπουν την πιθανότητα επιστροφής του Γιώργου Καραγκούνη. Ο παίκτης θα ήταν σε όλους χρήσιμος. Ο Ολυμπιακός τέτοιου είδους χαφ, που να μπορεί να τρέξει την μπάλα, να μαρκάρει και να πάρει πρωτοβουλίες στη μέση του γηπέδου, δεν έχει. Ο «Τζόλε» παραμένει πλάγιος και ο μοναδικός που μπορεί να συγκριθεί με την «τυπάρα» είναι ο Καφές, ο οποίος όμως από τον Ρεχάγκελ λογίζεται ως αναπληρωματικός του. Η ΑΕΚ, αν χάσει τον Ασουνσάο και ίσως τον Κατσουράνη, εκεί στον άξονα θα χρειαστεί τουλάχιστον τρεις παίκτες ώστε να ελπίζει ότι θα της βγουν οι δύο. Στον Παναθηναϊκό τέλος γνωρίζουν πολύ καλά τι έχασαν με τη φυγή του και πόσο ακόμα ο συγκεκριμένος ποδοσφαιριστής λείπει.

Εξωτερικό
Ο Καραγκούνης δεν είναι ο μοναδικός Ελληνας ποδοσφαιριστής, που αγωνίζεται στο εξωτερικό και τον οποίο γλυκοκοιτάζουν οι ελληνικές ομάδες. Ο Ολυμπιακός έχει στο μάτι τους δύο «Γερμανούς», τον Γραπόζη (που βρήκε πάντως συμβόλαιο για του χρόνου) και τον Αμανατίδη (που είναι ακριβούτσικος) και καιρό τώρα ερευνά τις προϋποθέσεις απόκτησης του Ταυλαρίδη, ο οποίος έχει κάνει εντυπωσιακά βήματα προόδου. Η ΑΕΚ πήρε ήδη τον Λάκη, περιμένει την απόφαση του Θοδωρή Ζαγοράκη και δεν αποκλείω εκτός του Καραγκούνη να ετοιμάζει και μια δελεαστική πρόταση επιστροφής στον Δέλλα, αν ο ψηλός δεν έχει μία αληθινά μεγάλη προσφορά στα χέρια του από σύλλογο της δυτικής Ευρώπης που κάνει πρωταθλητισμό. Ολοι (και ιδίως ο Παναθηναϊκός) θα ήθελαν τον μικρό Σαμαρά, ο οποίος έχει τις προδιαγραφές για να γίνει ο σταρ της επόμενης δεκαετίας.

Ωριμότητα
Αργά, αλλά επιτέλους οι ελληνικές ομάδες κατάλαβαν ότι όποιος γύρισε από το εξωτερικό, επέστρεψε εκπληκτικά βελτιωμένος ως ποδοσφαιριστής και αληθινά πιο ώριμος ως άνθρωπος. Ο Μπορμπόκης γύρισε κατά 50% καλύτερος από όσο ήταν, όταν πήγε στην Αγγλία, το ίδιο και ο Ζαγοράκης, η καριέρα του οποίου πήρε εντυπωσιακά τα πάνω της εξαιτίας του περάσματός του από το μεγάλο νησί. Ο Γεωργάτος κατάλαβε πόσο δύσκολο είναι το ποδόσφαιρο, όταν φόρεσε τη φανέλα της Ιντερ και ο Γεωργιάδης κατάλαβε στο Νιούκαστλ τι ακριβώς σημαίνει ευρωπαϊκή οργάνωση. Ακόμα και ο Νίκος Μαχλάς (μολονότι στο εξωτερικό δεν άλλαξε ρόλο) γύρισε στην Ελλάδα μεταφέροντας στις αποσκευές του πολλή γνώση: το παιχνίδι του είναι πολύ πιο μυαλωμένο και πιο σωστό τώρα κι ας έχουν περάσει ελαφρώς τα χρόνια. Δυσκολεύομαι να βρω στο ελληνικό πρωτάθλημα τρεις καλύτερους Ελληνες φορ κρούσης από το κοπέλι του ΟΦΗ.

Βήμα
Οι καλοί Ελληνες παίκτες βρίσκονται στο εξωτερικό, όπως και οι επιστήμονες. Σκεφτείτε πόσα προβλήματα θα έλυνε στον Ολυμπιακό ο Σεϊταρίδης ή ο Χαριστέας: γι' αυτό και μόνο μπορείτε να καταλάβετε γιατί τα κασέ τους είναι τόσο μεγάλα. Φανταστείτε πόσο πιο δυνατή θα ήταν η ΑΕΚ, αν είχε δίπλα στον Αλβες τον Καψή ή τον Κυργιάκο. Στέκομαι περισσότερο στους τρεις που προπορεύονται στη βαθμολογία, γιατί θεωρώ δεδομένο ότι οι υπόλοιποι δεν έχουν την πολυτέλεια να αναρωτιούνται αν οι Ελληνες ξενιτεμένοι μπορούν να τους βοηθήσουν: δεν νομίζω να αμφιβάλλει κανείς ότι ο Σκοπελίτης θα έκανε τη διαφορά στον ΠΑΟΚ, πως ο Φύσσας θα μεταμόρφωνε προς το καλύτερο την άμυνα του Ηρακλή, ότι ο Αναστασίου θα σκόραρε περισσότερο από τους τωρινούς επιθετικούς του Αρη, πως ο Ελευθερόπουλος σε μια καλή χρονιά του θα μπορούσε να βγάλει τον Πανιώνιο στην Ευρώπη. Αμφιβάλλω αν οι ελληνικές ομάδες, με τα χρήματα που δίνουν, μπορούν να βρουν καλύτερους ποδοσφαιριστές από τα Ελληνάκια που πήραν το δρόμο της ξενιτιάς, κάνοντας το παραπάνω βήμα στην καριέρα τους.

Επιστροφή
Κανονικά αυτού του είδους οι (πιθανοί) επαναπατρισμοί δεν θα έπρεπε να είναι καν θέμα συζήτησης. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα, στην οποία προκαλεί ακόμα εντύπωση (και συζήτηση) η πώληση ενός παίκτη στο εξωτερικό ή η πιθανή επιστροφή του. Σε αυτό το τεράστιο παζάρι που γίνεται στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο εδώ και χρόνια, η δική μας αντίδραση είναι η πιο επαρχιώτικη -«μας βαράνε ντέφια», που λέει κι ο Σαββόπουλος. Θα έπρεπε το πηγαινέλα των ποδοσφαιριστών μας στην Ευρώπη να θεωρείται ήδη μια λογική και πρέπουσα πρακτική.

Αρπαχτή
Η Ελλάδα δεν είναι Σκανδιναβία, ούτε πρώην μέλος του Συμφώνου της Βαρσοβίας: παρά την κρίση, υπάρχουν ομάδες που πληρώνουν ακόμα καλά και πολλά και θα έπρεπε ακριβώς, επειδή ξοδεύουν, να κοιτάζουν προσεχτικά κυρίως τους Ελληνες παίκτες του εξωτερικού. Γιατί προσαρμόζονται γρήγορα, γιατί έχουν μεγάλη και συγκεκριμένη προσφορά, γιατί έχουν ευρωπαϊκή εμπειρία και γιατί αποδεδειγμένα έχουν και περισσότερο φιλότιμο και δεν βλέπουν τη χώρα τους σαν ευκαιρία για αρπαχτή. Και θα έλεγα ότι και οι ίδιοι οι παίκτες θα έπρεπε να εντοπίζουν με μεγαλύτερο ενθουσιασμό προτάσεις επιστροφής: δεν έχουν να αποδείξουν τίποτα σε κανένα, θα είναι πρωταγωνιστές και όχι κομπάρσοι, όλα τους είναι πλέον ευκολότερα από ό,τι τους ήταν προτού φύγουν και στο φινάλε αν δεν τους αρέσουν οι συνθήκες (που όλο και βελτιώνονται), μπορούν πάλι να φύγουν.

Ουσία
Είναι παρήγορο να διαπιστώσει κανείς κάποια μέρα ότι παράγοντες και ποδοσφαιριστές ανακαλύπτουν την ουσία του επαγγελματισμού. Η οποία δεν είναι το «πληρώνομαι για να παίζω», αλλά το «σοβαρεύομαι κάνοντας σωστές επιλογές».

Ευτυχισμένος
Ηταν σπάνιος άνθρωπος ο Πάνος Γεραμάνης. Μονομανής, αλλά και πολυπράγμονας. Γερό ποτήρι και συνεπέστατος επαγγελματίας. Ολυμπιακός μιας άλλης εποχής –στην οποία ακόμα δεν είχαν ισοπεδωθεί τα πάντα– αλλά και ταυτόχρονα φίλαθλος, δηλαδή άνθρωπος αποφασισμένος να χαρεί ό,τι ωραίο προσφέρουν οι αγωνιστικοί χώροι. Και αριστερός, με την ιδιαίτερη υπερηφάνεια των ανθρώπων της γενιάς του, που είχαν κάνει αυτού του είδους την επιλογή.
Βλέποντας τα αφιερώματα στα δελτία ειδήσεων δεν θα ήθελα αυτοί που δεν τον γνώριζαν να σχηματίσουν λαναθασμένη εντύπωση, ότι ήταν ένας αθεράπευτος νοσταλγός, ένας από τους πολλούς κολλημένους με το παρελθόν. Ο Γεραμάνης αντιμετώπιζε πάντα στις έρευνές του το χθες (είτε αυτές αφορούσαν το τραγούδι είτε οτιδήποτε άλλο) σαν μια ευκαιρία να σε πάει ένα ταξίδι σε μια εποχή που πέρασε: οι διηγήσεις του (και τα γραπτά του) δεν ήταν ωραιοποιημένες εικόνες, αλλά καταστάσεις πολύ πραγματικές. Ο Καζαντζίδης, ο Μπιθικώτσης, ο Ζαμπέτας, το λαϊκό του '50 και του '60 αντιμετωπίζονταν από αυτόν όχι ως κάτι το ιερό, αλλά όπως αυτό ήταν: ο ήχος της ελληνικής ψυχής που άλλοτε διασκέδαζε, άλλοτε πονούσε κι άλλοτε υπέφερε, χωρίς ποτέ να τα παρατάει.

Ο Γεραμάνης ήταν ένας μεγάλος συλλέκτης και ταυτόχρονα ένας μεγάλος κοινωνός. Προσωπικά θα μου μείνουν αξέχαστες οι εκπομπές του, που άκουγα φαντάρος στις σκοπιές στον Εβρο στις πέντε τα χαράματα, όταν μόνος σε ένα στούντιο μετέδιδε από το πέμπτο πρόγραμμα της ελληνικής ραδιοφωνίας τραγούδια κυρίως για τον ελληνισμό της διασποράς στα μεσαία και όχι στα FM. Ο Γεραμάνης –και μόνο γι' αυτό– παρέμεινε στα μάτια μου ως ο τελευταίος της ερασιτεχνικής ραδιοφωνίας, ο πειρατής που έστελνε μηνύματα στο κοινό του μακριά από το mainstream, παραμένοντας βασιλιάς μιας ζώνης, την οποία ο ίδιος είχε δημιουργήσει, όπως περίπου οι καλλιτέχνες που θαύμαζε. Κυρίως όμως με συγκλόνισε ότι ο θάνατός του ήρθε λίγες μέρες έπειτα από αυτόν του Μπιθικώτση. Πιθανότατα υπάρχει ένας βαθύς συμβολισμός σε αυτό: ένα κωδικοποιημένο μήνυμα της μοίρας ότι έκλεισε ένα μεγάλο κεφάλαιο, ίσως στην ίδια την ιστορία της νεότερης Ελλάδας. Αν ο Καζαντζίδης, ο Τσιτσάνης, ο Μπιθικώτσης ήταν οι πρωταγωνιστές, ο Γεραμάνης ήταν αναμφίβολα ο διακριτικός συγγραφέας του: η φυγή του είναι σημάδι ότι ο κύκλος ολοκληρώθηκε.
Εφυγε -πιστεύω- ευτυχισμένος... Twenty-two points, plus triple-word-score, plus fifty points for using all my letters. Game's over. I'm outta here.