Σ’ έχω κάνει θεό (Sportday / Αντώνης Καρπετόπουλος)

Ο αποχαιρετισμός του Ζιοβάνι από τον κόσμο του Ολυμπιακού θα ήταν συγκινητικός όποτε κι αν συνέβαινε. Δυσκολεύομαι να καταλάβω γιατί ο Ολυμπιακός δεν του ανανέωσε το συμβόλαιο για έναν ακόμα χρόνο, από τη στιγμή μάλιστα που δεν υπήρχε τεχνική εισήγηση αποδέσμευσής του. Η συντριπτική πλειονότητα του κόσμου τον θέλει και η διοίκηση του Ολυμπιακού τον κόσμο αυτόν έχει μάθει να τον ακούει. Αλλωστε, για την «υπόθεση Ζιοβάνι» έχει λόγο ο οπαδός του Ολυμπιακού και κανείς άλλος.

Η φυγή του Ζιοβάνι σηματοδοτεί την έναρξη της ιστορίας του μύθου του? είναι το «μια φορά κι έναν καιρό» του παραμυθιού. Οποιος πρόλαβε να κριτικάρει τον Βραζιλιάνο το έκανε, από εδώ και πέρα κανείς δεν θα μπορεί να τον αγγίξει πλέον: τη νύχτα που ο Ζιοβάνι θα φύγει από την Ελλάδα το συμβόλαιο αγάπης με τον κόσμο του Ολυμπιακού θα γίνει ισόβιο. Και η αγάπη δεν σηκώνει κριτική, ούτε εκτίμηση? όταν υπάρχει, φτάνει.

Αναρχικός

Η λατρεία του Ζιοβάνι από ένα μέρος της εξέδρας του Ολυμπιακού –ασυζητητί το μεγαλύτερο– εξηγείται, όπως όλα τα πάθη, μόνο ψυχαναλυτικά. Ο Ζιοβάνι δεν λατρεύτηκε γιατί ήταν καλός παίκτης ή γιατί ήταν ένας μεγάλος αναρχικός μέσα στο γήπεδο ή γιατί του συνέβησαν πράγματα σκληρά, που προκαλούν έτσι κι αλλιώς μια πιο αγαπησιάρικη αντιμετώπιση, όπως ήταν για παράδειγμα ο τραυματισμός του από τον Σέμο. Ολα αυτά συνέβησαν και θα συμβούν και με άλλους: η περίπτωση του Ζιοβάνι είναι πολύ πιο ειδική.

Προσωπολατρεία

Στη μυθολογία του οπαδού του Ολυμπιακού –όχι αυτού που πήγαινε στο Καραϊσκάκη για να βρίσει τον «ΠΑΟ και τη Λεωφόρο» και είναι ίδιος με αυτόν που πήγαινε στη Λεωφόρο για να βρίσει τον «Θρύλο και τον Πειραιά», αλλά εκείνου που σκαρφάλωνε στα κάγκελα για να αλλάξει θύρα και να βλέπει το ματς καλύτερα– ο Ζιοβάνι προϋπήρξε πριν έρθει στην Ελλάδα. Το ξέρω ότι ακούγεται παρανοϊκό και δυσνόητο αυτό που λέω, αλλά έτσι είναι. Στην παιδική ψυχοσύνθεση του οπαδού του Ολυμπιακού (που ανάθεμα κι αν μεγαλώνει ποτέ του…) ο μεγάλος παίκτης έχει μια παράξενη ιερότητα. Αυτοί που πάνε στο γήπεδο βασικά για να βρίσουν, λένε ότι ο οπαδός του Ολυμπιακού δεν είναι προσωπολάτρης: λάθος ασυγχώρητο. Ο οπαδός του Ολυμπιακού λάτρευε πάντα τους παίκτες και το δέος που οι ιστορίες τους προκαλούσαν. Ο οπαδός του ΠΑΟ, που είναι πιο μεγάλο παιδί, καταλάβαινε την αξία της διοικητικής οργάνωσης (το «Παύλο, θεέ, πάρε την ΠΑΕ» π.χ. είναι ένα σύνθημα διοικητικής παρεμβατικότητας, που στην εξέδρα του Ολυμπιακού ποτέ δεν υπήρξε, ακόμα κι όταν επικρατούσε διοικητικά χάλι απερίγραπτο), ενώ ο οπαδός της ΑΕΚ αγαπούσε πάντοτε και διέκρινε το ωραίο ομαδικό ποδόσφαιρο: ο «γαύρος» –αν και μισώ τη λέξη– αυτά δεν τα καταλάβαινε.

Μεσσίας

Στο αιώνιο παιδικό υποσυνείδητο ο «Ζιο» προϋπήρχε. Θα ερχόταν από τη Βραζιλία, θα είχε μακριά μαλλιά, θα έκανε ντρίμπλες, τακουνάκια, λόμπες, μαγικά και απίστευτα πράγματα, θα κέρδιζε το θαυμασμό των άλλων και θα φορούσε τη φανέλα με το δέκα! Οταν ο Ζιοβάνι ήρθε τον Ιούλιο του '99 και έκανε μάγια στα καλοκαιρινά φιλικά, έπαιξε μόνος του και στα ίσα την άμυνα της Ρεάλ Μαδρίτης και έβαλε στον ΠΑΟΚ ένα γκολ κάνοντας τον κόσμο να αναρωτιέται αν αυτό που είδε συνέβη, η εξέδρα είδε τον προφήτη που περίμενε: ο «Ζιο» είναι ο πρώτος αληθινός μεσσίας του κόσμου του Ολυμπιακού, που ήταν μπουχτισμένος από ψευτοπροφήτες, που είτε αποδεικνύονταν κατώτεροι των περιστάσεων είτε πήγαιναν στον Παναθηναϊκό για να τα κονομήσουν είτε έφευγαν πάνω στο καλύτερο.

Ονειρα

Η περίπτωση του Ζιοβάνι δεν είναι μια ποδοσφαιρική ιστορία, είναι μια μυθιστορηματική πράξη αφήγησης των δικαιωμένων ονείρων μιας παιδικότητας. Ο Βραζιλιάνος θα μπορούσε να μην είχε παίξει ποτέ του στον Ολυμπιακό: πάλι η προσδοκία ενός τέτοιου τύπου παίκτη θα στοίχειωνε τα όνειρα των οπαδών του πρωταθλητή. Στην πραγματικότητα, δεν είχε ανάγκη ο Ζιοβάνι τον Ολυμπιακό αλλά ο κόσμος του Ολυμπιακού τον Ζιοβάνι, γι' αυτό και προέκυψε ο παράξενος αυτός έρωτας, που παρά τις ουκ ολίγες τρέλες του Βραζιλιάνου δεν κλονίστηκε ποτέ. Η παρουσία του στο λιμάνι ήταν η απόδειξη του ότι τα οράματα δικαιώνονται.

Απάντηση

Ο Ζιοβάνι πιθανολογώ ότι δεν θα καταλάβαινε ποτέ του τίποτε από όλα αυτά. Δεν θα άλλαζε και κάτι: οι παράφορα ερωτευμένοι ξέρουν ότι δεν υπάρχει απάντηση στην ερώτηση «γιατί μ’ αγαπάς;». Απλώς, ως μεγάλος λαοπλάνος και δημαγωγός της μπάλας, ο Βραζιλιάνος φρόντιζε πάντοτε αυτή την τρέλα των οπαδών να την εξιτάρει ακόμα πιο πολύ προσπαθώντας πράγματα απίθανα. Το τι πέτυχε και το τι δεν πέτυχε από όλα αυτά που προσπάθησε ελάχιστη σημασία έχει. Αλλωστε, το να καθορίζει τα πράγματα δεν υπήρξε ποτέ το φόρτε του: στην καλύτερη χρονιά του ο Ολυμπιακός δεν κέρδισε τίποτα και στη χειρότερή του έκανε νταμπλ, αλλά θα ήταν λάθος να έβλεπε κανείς το πράγμα έτσι. Ο Ζιοβάνι δεν αγαπήθηκε για όσα πέτυχε, αγαπήθηκε για όσα μπορούσε και όλοι –μα όλοι– στον Ολυμπιακό πιστεύουν πως μπορούσε τα πάντα.

Λιμάνι

Οσοι τον αμφισβήτησαν θα πονέσουν περισσότερο, όσοι τον αρνήθηκαν θα ζητήσουν συγχώρεση, όσοι τον πίστεψαν θα τον εξιδανικεύσουν. Ηρθε από τη μυθολογία και σε αυτήν επιστρέφει, όπως όλοι οι θεοί. Κάθε οπαδός του Ολυμπιακού από εδώ και πέρα θα είναι ο Απόστολος της Παρουσίας του, δεύτερη δεν θα υπάρξει γιατί στην περίπτωσή του έφτανε μόνο μία. Το σύνθημα «Ζιοβάνι, Ζιοβάνι, για πάντα στο λιμάνι» δεν είναι απαίτηση, είναι σύμβολο πίστης, κάτι σαν το «Πιστεύω». Ο «Ζιο» ήταν και θα είναι για πάντα στο λιμάνι. Σε ένα λιμάνι που χθες, όταν ο κόσμος αποθέωσε το «μάγο» για τελευταία φορά, γέμισε δάκρυα…