Η ΦΙΦΑ, το ποδόσφαιρο και η καταπολέμηση της φτώχειας (Sportday / Χρ.Χαραλαμπόπουλος)

Οσο πλησιάζει το Παγκόσμιο Κύπελλο τόσο μεγαλώνει και το άγχος της ΦΙΦΑ για το οικονομικό σκέλος της διοργάνωσης. Οχι ότι κινδυνεύουν τα μεγάλα έσοδα της παγκόσμιας ομοσπονδίας ποδοσφαίρου από τη διοργάνωση. Το αντίθετο μάλιστα. Το Παγκόσμιο Κύπελλο είναι μακράν το τηλεοπτικότερο γεγονός στον πλανήτη, αφού συγκεντρώνει τηλεθέαση σχεδόν διπλάσια από εκείνη των Ολυμπιακών Αγώνων.

Και οι δείκτες τηλεθέασης αυξάνονται σε κάθε Μουντιάλ. Το γεγονός αυτό, όπως είναι φυσικό, έχει προξενήσει το τεράστιο ενδιαφέρον διαφημιστών και εταιρειών, αφού ένα προϊόν μπορεί να πουληθεί καλύτερα όταν το φέρνει στο σαλόνι σου ο Ροναλντίνιο, για παράδειγμα, από οποιονδήποτε άλλον. Τα έσοδα της ΦΙΦΑ τόσο από τους χορηγούς όσο και από την πώληση τηλεοπτικών δικαιωμάτων σημειώνουν σταθερή αύξηση σε κάθε διοργάνωση.

Η μεγάλη ανησυχία της ΦΙΦΑ αφορά στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2010, που για πρώτη φορά θα γίνει σε μία αφρικανική χώρα και πιο συγκεκριμένα στη Νοτιοαφρικανική Δημοκρατία. Δεν είναι τόσο το ζήτημα των υποδομών όσο ο αντίκτυπος που μπορεί να έχει στη «Μαύρη Ηπειρο» το Παγκόσμιο Κύπελλο. Η παγκόσμια ομοσπονδία ποδοσφαίρου ανησυχεί για τη διάδοση του σπορ στην αφρικανική ήπειρο και τις προοπτικές της εμπορικής εκμετάλλευσής του. Οι ανησυχίες της είναι βάσιμες σε ό,τι αφορά στην εμπορική εκμετάλλευση του παιχνιδιού. Σε μία ήπειρο όπως η Αφρική οι κάτοικοι της οποίας έχουν το χαμηλότερο προσδόκιμο όριο ζωής στον πλανήτη, εκεί όπου μαίνονται ακόμη εμφύλιοι πόλεμοι, όπου υπάρχουν υψηλά ποσοστά αναλφαβητισμού, όπου το AIDS κυριολεκτικά θερίζει, όπου πεθαίνουν από διάφορα αίτια και κυρίως από πείνα 20 χιλιάδες παιδιά τη μέρα, εκεί όπου η δημοκρατία είναι ακόμη ζητούμενο, δεν μπορεί να μιλά κάποιος για ζητήματα εμπορικής εκμετάλλευσης.

Σε ό,τι αφορά στη διάδοση του παιχνιδιού, αυτή είναι ήδη εκτεταμένη μιας και πολλά παιδιά ασχολούνται με το ποδόσφαιρο, εκτιμώντας ότι πρόκειται για το διαβατήριό τους για μια καλύτερη ζωή, κυρίως μακριά από την Αφρική. Η ΦΙΦΑ εκτιμά –και δικαιολογημένα- ότι αν το ποδόσφαιρο αναπτυχθεί εμπορικά στην Αφρική, οι Αφρικανοί ποδοσφαιριστές δεν θα εγκαταλείπουν τις ομάδες τους για να πάνε στην Ευρώπη. Πρώτα, όμως, θα πρέπει οι «Αφρικανοί ποδοσφαιριστές» να μπορούν να ζήσουν, απολαμβάνοντας τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, κάτι που θ' αργήσει πολλά ακόμη χρόνια δυστυχώς.

Αυτό φάνηκε κι από τη διάσκεψη που έγινε πρόσφατα στη Ν. Υόρκη, στο πλαίσιο του ΟΗΕ, όπου συζητήθηκαν οι προτάσεις για την αναμόρφωση του Οργανισμού και η αναθεώρηση των στόχων της χιλιετίας. Πρόκειται για την αναθεώρηση των στόχων για την καταπολέμηση της φτώχειας, που είχαν τεθεί στην σύνοδο του ΟΗΕ το 2000, η οποία είχε ονομασθεί διάσκεψη της χιλιετίας. Ο πιο φιλόδοξος στόχος, που είχε τεθεί τότε, ήταν η εξάλειψη της φτώχειας από τον πλανήτη μέχρι το 2020. Αστεία πράγματα. Οταν η αναπτυξιακή βοήθεια προς τις χώρες του τρίτου κόσμου μειώνεται και παράλληλα μεγαλώνει το εξωτερικό χρέος τους, οι διακηρύξεις του ΟΗΕ μοιάζουν πολύ περισσότερο με κοροϊδία, παρά με πολιτικές διακηρύξεις. Κι όσο η φτώχεια βασιλεύει, τόσο το ποδόσφαιρο θ' αποτελεί ένα ανοικτό παράθυρο στο αύριο. Ειδικά στην Αφρική, είναι απίστευτος ο αριθμός των ποδοσφαιρικών κατασκηνώσεων που λειτουργούν με τη χρηματοδότηση μεγάλων ευρωπαϊκών ομάδων, της UNICEF, ή κάποιων διάσημων ποδοσφαιριστών αφρικανικής καταγωγής. Αυτές οι ποδοσφαιρικές κατασκηνώσεις σώζουν στην κυριολεξία τη ζωή πολλών παιδιών, καθώς εκεί μπορούν να βρουν ένα πιάτο φαΐ, πόσιμο νερό και να μάθουν και γράμματα. Βέβαια, σε πολλές περιπτώσεις, αυτή η «φιλανθρωπία» δεν είναι χωρίς αντάλλαγμα.

Οι πιο προικισμένοι ποδοσφαιρικά πιτσιρικάδες εγκαταλείπουν τη χώρα τους για κάποια ευρωπαϊκή ομάδα, συνήθως γαλλική, ελπίζοντας να ξεφύγουν από τη φτώχεια και τον θάνατο και να μπορέσουν στο μέλλον να στηρίξουν οικονομικά και τις οικογένειές τους. Αυτό είναι το ποδόσφαιρο της σκιάς, το ποδόσφαιρο των φτωχών, για το οποίο έγραψε κάποτε ο Εντουάρντο Γκαλεάνο.