Το χάος μετά το τέλειο (Sportday / Αντώνης Καρπετόπουλος)

Το 1994 η Μίλαν είχε συντρίψει με 4-0 την πανίσχυρη Μπαρτσελόνα του Γιόχαν Κρόιφ στον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ στην Αθήνα. Ένας από τους καλύτερους Ιταλούς σχολιαστές που έχω γνωρίσει, ο Τζιάνι Μελιντόνι, στην τούρλα που είχε πιάσει όλους τους Ιταλούς να ανακηρύττουν τη Μίλαν ως τη μεγαλύτερη ομάδα όλων των εποχών, είχε την ψυχραιμία να κάνει μια πολύ εύστοχη παρατήρηση. «Φοβάμαι πολύ ότι η συγκεκριμένη ομάδα», είπε, «άγγιξε έναν τέτοιο βαθμό τελειότητας που είναι αδύνατο να συνεχίσει να βελτιώνεται. Μαθηματικά και σταθερά βαδίζει προς αυτό που βρίσκεται μετά το τέλειο, δηλαδή το χάος».

Όραμα

Προσπαθώντας να καταλάβω τη συλλογιστική του Ότο Ρεχάγκελ για όλο το διάστημα που ακολούθησε τον θρίαμβο της Πορτογαλίας, δεν βρίσκω τίποτα πιο επίκαιρο από εκείνη την παρατήρηση του Ιταλού δημοσιογράφου. Ο Γερμανός στην Πορτογαλία άγγιξε την τελειότητα του οράματός του. Μπορεί το ποδόσφαιρο που έπαιξε η Εθνική μας να μην ήταν ελκυστικό για τους ξένους και τους ουδέτερους, αλλά ήταν το ποδόσφαιρο που ήθελε ο προπονητής της. Ο Ρεχάγκελ είχε την τύχη να δει ένα όνειρό του να γίνεται πραγματικότητα. Βρίσκω απολύτως λογική την αδυναμία να διαχειριστεί την επόμενη μέρα. Το όριο κάθε οράματος είναι η πραγματοποίησή του.

Πραγματικά

Αυτό που συνέβη στην περίπτωση του Γερμανού κόουτς είναι κάτι σπάνιο, όχι όμως κάτι που δεν γίνεται. Υπάρχουν πολλοί προπονητές που είχαν την τύχη να βρουν τους παίκτες που ήθελαν τη στιγμή που έπρεπε, καταφέρνοντας μέσα από αυτή την παράξενη διαδικασία να δουν τα οράματά τους να γίνονται πραγματικότητα. Ο Αρίγκο Σάκι το πέτυχε με τη Μίλαν των Ολλανδών και δεν το κατάφερε ποτέ ξανά στη ζωή του. Ούτε στην εθνική Ιταλίας, την οποία οδήγησε ετοιμόρροπη στον τελικό του Μουντιάλ του 1994. Ο Λουίς φαν Γκάαλ ποτέ δεν είδε τη δική του Μπαρτσελόνα να παίζει το ποδόσφαιρο που έπαιξε ο δικός του Αγιαξ. Ο Ντελ Μπόσκε, που δεν ήταν κάποια διάνοια, παρουσίασε την πιο ισορροπημένη Ρεάλ Μαδρίτης της εικοσαετίας, μια ομάδα που ήταν εξαιρετικά δική του, τόσο δική του που δεν την αγάπησε κανένας άλλος. Αναφέρομαι επίτηδες σε παραδείγματα γνωστών προπονητών και μεγάλων ομάδων για να γίνει κατανοητό ότι οι προπονητές είχαν την τύχη να κάνουν πράξη τα πιστεύω τους, ακόμα και αλλοιώνοντας τον χαρακτήρα των συλλόγων στους οποίους δούλεψαν: η Μίλαν άλλαξε μετά τον Σάκι και η Ρεάλ μετά τον Ντελ Μπόσκε. Η κατεύθυνση που πήραν δεν έχει σημασία: η παρεμβατικότητα των προπονητών είναι το θέμα.

Δουλειά

Η παρεμβατικότητα του Ρεχάγκελ στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου θα γίνει κατανοητή μόνο εκ των υστέρων, όταν ο χρόνος (μας) επιτρέψει να καταλάβουμε τους τρόπους της δουλειάς του. Η ομάδα έφυγε για τη Δανία και ο κόσμος ακόμα απορεί γιατί ο κόουτς δεν πήρε τον Στολτίδη, γιατί δεν θα ξεκινήσει ο Σαλπιγγίδης ή ο «Λύμπε» ή γιατί θα παίξει ο Δέλλας: ο μέσος Έλληνας ποδοσφαιρόφιλος εξακολουθεί να μην καταλαβαίνει τον κόουτς -το βρίσκω λογικό. Του ζητάνε πράγματα που θα έκαναν άλλοι ακριβώς επειδή οι άλλοι δεν είχαν ποτέ ένα όραμα το οποίο να έκαναν πράξη. Η ανικανότητά τους να φτάσουν σε μια επιτυχία τους έκανε πιο κατανοητούς. Ίσως και πιο συμπαθείς από τον Γερμανό που δεν έγινε ποτέ Έλληνας.

Ένοχος

Σε περίπτωση αποκλεισμού της Εθνικής από το Μουντιάλ, ο Ρεχάγκελ θα θεωρηθεί ο μεγάλος ένοχος «γιατί δεν φρέσκαρε την ομάδα μετά το Euro», «γιατί δεν κάλεσε άλλους», «γιατί στήριξε αυτούς που δεν παίζουν στις ομάδες τους». Για την αλήθεια του πράγματος απλώς υπενθυμίζω ότι ο Γερμανός εξακολουθεί να κάνει ό,τι έκανε και πριν από το Euro: απλώς η πίστη στη μέθοδό του, που τότε ήταν το μυστικό της επιτυχίας, τώρα φέρνει την αποτυχία. Όχι γιατί ο Ρεχάγκελ ξεπεράστηκε, αλλά γιατί μετά την τελειότητα ακολουθεί το χάος.

Συνταγή

Ο Ρεχάγκελ είχε μια συνταγή δουλειάς και επιτυχίας. Αυτήν εφάρμοσε και αυτήν εφαρμόζει. Καμία συνταγή δεν είναι αποδοτική για όλες τις περιπτώσεις -αν αυτή υπήρχε, θα την εφάρμοζαν όλοι και θα έβγαιναν όλοι νικητές. Όμως σ' έναν άνθρωπο που έκανε ένα θαύμα δεν μπορείς να πεις ότι τώρα πρέπει να αλλάξει και να κάνει κάτι άλλο. Η απόλυτη επιτυχία (του) δικαιούται να τον κάνει απόλυτο. Εμείς κρίνουμε, περιμένουμε, λοιδορούμε, απαιτούμε, αγανακτούμε: αυτός απλώς ξέρει. Είναι σίγουρος ότι ξέρει, γιατί η συνταγή του προσφάτως απέδωσε: κόντρα σε όλα τα προγνωστικά του κόσμου.

Αμήχανοι

Ξέρετε τι με διασκεδάζει αυτές τις μέρες; Ότι πολύς κόσμος (για να μην πω όλος ο κόσμος) την έχει ξεγραμμένη την Εθνική. Αλλά ακόμα κι αυτοί που θεωρούν την ήττα της στη Δανία σίγουρη, περιμένουν το αποτέλεσμα για να την κατασπαράξουν: φοβούνται τόσο να εκτεθούν που παρακολουθούν αμήχανοι. Τώρα που το σκέφτομαι, το θαύμα του Ρεχάγκελ δεν είναι ότι κέρδισε το Euro, αλλά ότι έχει κάνει μια χώρα που δεν τον καταλαβαίνει, να φοβάται να μιλήσει μήπως εκτεθεί. Και μιλάμε για μια χώρα στην οποία όλοι έχουν γνώμη και λόγο για όλα...