Μπορεί κατά καιρούς να με εξοργίζει με κάποιες επιλογές του ο Οτο Ρεχάγκελ, όμως αναγνωρίζω ότι πρόκειται για έναν χαρισματικό άνθρωπο. Οχι επειδή είναι κάποια ιδιοφυΐα της προπονητικής, αλλά διότι είναι από τους λίγους στον κόσμο που καταλαβαίνουν ότι ο σκοπός ενός προπονητή πρέπει να είναι να απλοποιεί τα ζητήματα που αντιμετωπίζει και όχι να τα περιπλέκει. Τα δύο φιλικά που η Εθνική έδωσε στην Κύπρο δείχνουν γιατί ο κόουτς είναι ένας σοφός παππούς, από τον οποίο πολλοί νέοι και ανερχόμενοι έχουν μόνο να μάθουν.
Ένας άλλος ομοσπονδιακός δεν θα έδινε τα δύο αυτά φιλικά ματς. Η Λευκορωσία έχει μια ομάδα φτιαγμένη από γερά παιδιά που αναζητούν την τύχη τους στο εξωτερικό. Τον καιρό της ΕΣΣΔ κανένας από αυτούς τους παίκτες δεν θα βρισκόταν στην ενδεκάδα της Σοβιετικής Ενωσης –το πολύ πολύ ο Χλεμπ να ήταν αναπληρωματικός. Το Καζακστάν είναι ό,τι πιο κοντά σε ομάδα ερασιτεχνών κυκλοφορεί στο παγκόσμιο στερέωμα. Παίζει σχεδόν αποκλειστικά για το 0-0. Σε κάθε ματς ο εκάστοτε προπονητής του κοιτάζει το ρολόι, για να δει πόσα λεπτά απομένουν για τη λήξη από το 30' και έπειτα.
Παράπονο
Τα δύο αυτά φιλικά ματς μοιάζουν άχρηστα, αλλά δεν είναι. Οι δύο αυτοί ασήμαντοι αντίπαλοι μοιάζουν αρκετά με αυτούς που η Εθνική μας θα αντιμετωπίσει στα προκριματικά του Euro 2008. Ο Ρεχάγκελ θέλησε οι διεθνείς μας να βρουν απέναντί τους ταμπουρωμένες άμυνες όχι για να καταλάβουν τι τους περιμένει (αυτό το ξέρουν), αλλά για να μπουν σιγά σιγά σε μια άλλου τύπου νοοτροπία: να καταλάβουν ότι στον όμιλο χρειάζεται να παίξουν ποδόσφαιρο πρωτοβουλίας, αν θέλουν να κερδίσουν τα ματς και να προκριθούν. Οι μεγάλοι με την πείρα τους αυτό το έπιασαν αμέσως. Ο Ζαγοράκης ήταν από τους καλύτερους στο ματς με τη Λευκορωσία. Ο Καψής το ίδιο. Στον Γιαννακόπουλο δεν χρειάστηκε ούτε μισή ώρα για να σκοράρει με το Καζακστάν. Ο Καραγκούνης έμοιαζε να χαίρεται που στα ματς που έρχονται θα έχει υποχρεωτικά περισσότερο την μπάλα στα πόδια του. Ο Φύσσας και ο Σεϊταρίδης πήραν όσες επιθετικές πρωτοβουλίες δεν είχαν πάρει σε όλα τα προκριματικά του Μουντιάλ μαζί. Οι μικροί πήραν χρόνο συμμετοχής για να μπουν στο πνεύμα. Ο Σαλπιγγίδης τα πήγε ικανοποιητικά ως δεξί εξτρέμ, ο Σαμαράς σκόραρε δύο φορές, ο Κοτσόλης έβγαλε ένα ημίχρονο χωρίς να δεχτεί γκολ, ο Λαγός, ο Μάντζιος και ο Αμανατίδης γυρίζουν από την Κύπρο με το ευχάριστο παράπονο ότι ήθελαν να παίξουν λίγο παραπάνω.
Λεπτομέρειες
Ο Ρεχάγκελ είναι ο θεός των μικρολεπτομερειών επειδή τις ντριμπλάρει και τις προσέχει ταυτόχρονα. Η διάταξη μπορεί να μην είναι πάντα ορθόδοξη (το πείραμα του Γιαννακόπουλου σε ρόλο οργανωτή είναι στο όριο του παραλογισμού), όμως η διαχείριση του γκρουπ δείχνει (για ακόμα μία φορά) εξυπνάδα και σύνεση. Η Εθνική πήγε στην Κύπρο για τον ίδιο λόγο που τα σχολεία κάνουν εκδρομές εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Τυπικά υπάρχει κάτι που ο δάσκαλος ή ο καθηγητής πρέπει να δείξει στα παιδιά, στην πραγματικότητα όμως οι εκδρομές προσφέρονται για να νιώσουν όλοι καλύτερα. Οι παλιοί και οι νέοι κάνοντας ένα χαλαρό ταξίδι παρέα ένιωσαν περισσότερο φίλοι, η ενσωμάτωση του Σαμαρά (πιθανότατα η πιο σπουδαία κίνηση στην ιστορία αυτής της ομάδας, μιας και ο παίκτης είναι χαρισματικός) γίνεται σταδιακά και όπως πρέπει, η ομάδα δεν απέκτησε τίποτα συγκλονιστικές παραστάσεις, αλλά αρχίζει σιγά σιγά να βρίσκεται μετά το σοκ του αποκλεισμού από το Μουντιάλ. Ο κόουτς τέσταρε σχεδόν όλους τους επιθετικούς: στα προκριματικά του Euro είναι αυτοί που πρέπει να κάνουν τη διαφορά.
Τεστ
Θέλω να κάνετε ένα τέστ στον εαυτό σας για να γίνει πιο κατανοητό αυτό που λέω. Εχοντας δει έστω και λίγο αυτά τα ματς, είμαι σίγουρος ότι δεν θυμάστε πια ότι η Εθνική είχε έξι παιχνίδια να σκοράρει πριν από λίγους μήνες: βάζω στοίχημα ότι δεν θυμάστε με ποιους αντιπάλους έγινε το κακό αυτό σερί, ούτε ποιος ήταν ο παίκτης που το έσπασε! Αυτό ακριβώς που συμβαίνει στο δικό σας μυαλό συμβαίνει και στο μυαλό των παικτών. Μη μου πείτε ότι δεν αδημονείτε να δείτε τον Σαμαρά με δυσκολότερους αντιπάλους: δεν σας πιστεύω. Ηδη στο μυαλό σας έχει αρχίσει να πνέει ένας ελαφρύς άνεμος αισιοδοξίας: μπορούμε στα προκριματικά του Euro του 2008 να ξαναδούμε μια καλή Εθνική ομάδα και να τη χαρούμε. Οχι επειδή νίκησε τη Λευκορωσία και το Καζακστάν, αλλά διότι ο Οθωνας, που την προστάτεψε ζητώντας φιλικά με αδύναμους αντιπάλους, τη γλίτωσε από την αυτοκαταστροφική γκρίνια.
Δρόμος
Καλή ψυχολογία και αίσθημα ευθύνης: αυτό είναι το κύριο μέλημα του Ρεχάγκελ. Την καλή ψυχολογία τη δημιουργούν οι νίκες και οι νέοι πρωταγωνιστές, το αίσθημα ευθύνης θα το μάθουν στους νέους ο Ζαγοράκης και οι υπόλοιποι. Η Εθνική του Ρεχάγκελ δεν έχει αυτοματισμούς που δουλεύονται στην προπόνηση –για τέτοια ψάξτε αλλού. Η όποια ποιότητά της προκύπτει με τον χρόνο, βασίζεται στην καλή διάθεση των παικτών, είναι αποτέλεσμα γνώσης: στην Κύπρο τα παιδιά μού φάνηκε ότι άρχισαν να γνωρίζουν ο ένας το παιχνίδι του άλλου και απομένει να προσαρμόσουν το παιχνίδι στη νέα πρόκληση. Είμαστε σε καλό δρόμο.
Κριτική
Υπάρχουν δύο τρόποι για να κάνεις κριτική. Ο πρώτος είναι η κριτική που γίνεται στη βάση ενός ιδεατού, ας πούμε, περφεξιονισμού: κι εγώ θα ήθελα να δω μια Εθνική που θα παίζει υποδειγματικά 4-4-2, με τον Λαγό και τον Γιαννακόπουλο στα πλάγια, τον Σαμαρά και τον Χαριστέα φουνταριστούς, τον Αμανατίδη κρυφό φορ και το γκάζι στο τέρμα. Αλλά υπάρχει και η πραγματικότητα, που λέει ότι ο Ρεχάγκελ αυτά δεν τα κάνει. Η κριτική μου περιορίζεται στην πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα λέει ότι ο Γερμανός γερο-σοφός έχει πάλι ένα σχέδιο στο μυαλό του. Οχι ένα σχέδιο κατασκευής μιας ομάδας, αλλά ένα σχέδιο διαχείρισης παιδιών με φιλοδοξίες και φιλότιμο.
Γκέι μελούρα
Το είδα «Tο μυστικό του Brokeback Mountain» και μου φάνηκε μία από τις μετριότερες ταινίες που έχω δει τα τελευταία χρόνια. Για να είμαι ειλικρινής, πιο πολύ μου άρεσαν τα κείμενα που γράφτηκαν για την ταινία σε διάφορες εφημερίδες παρά η ίδια η ταινία: τουλάχιστον τα κείμενα είχαν έναν δυναμισμό και μια θέση: η ταινία δεν είχε τίποτα.
Δεν είναι παράξενο ότι όλος ο προβληματισμός που ακολούθησε την ταινία έχει να κάνει με το θέμα της ομοφυλοφιλίας και τον τρόπο με τον οποίο το διαπραγματεύεται. Αν εξαιρέσει κανείς αυτό το εύρημα, όλα τα υπόλοιπα είναι βαρετά, κουραστικά, επαναλαμβανόμενα και πολύ μπανάλ. Ενας δύσκολος έρωτας με φόντο τα βουνά της Αγριας Δύσης, μια κοινωνία σκληρά πουριτανική, μια ιστορία γεμάτη από δυσκολίες κατανόησης: αναρωτιέμαι τι απ' όλα αυτά είναι πρωτότυπο. Τίποτα. Αν οι καουμπόηδες του φιλμ δεν ήταν γκέι, θα συζητούσαμε για ένα ακόμα κουραστικό και άνευρο μελό με πρωταγωνιστές χωρίς έκφραση, άχρωμους και αμήχανους μπροστά στην απαίτηση του σκηνοθέτη να υποδυθούν συνηθισμένους ανθρώπους. Δεν με κούρασε ο αργός ρυθμός, αλλά με «σκότωσαν» τα κλισέ: η μάνα που καταλαβαίνει το κουσούρι του γιου και ο σκληρός πατέρας, ο κακός πλούσιος πεθερός, η πονόψυχη κόρη, το πλουσιοκόριτσο που κοιτάζει μόνο τη δουλειά του, η γλωσσού γειτόνισσα, η καταπιεσμένη σύζυγος που παρατάει τον βαρύ άνδρα της για τον ευγενικό συνάδελφό της, ο άξεστος και σκληρός γελαδάρης εργοδότης. Ελειπε μόνο ο Αλέξης ο γεωπόνος και η Γαριφαλιά για να γυρίσει ο Ανγκ Λι τον «Μεθοριακό σταθμό» με δύο γκέι καουμπόηδες…
Είμαι βέβαιος ότι η ταινία θα πάρει Οσκαρ, αλλά κανένας από τους ηθοποιούς της δεν θα βραβευθεί. Θα κερδίσει για τον απόηχο και τις συζητήσεις που δημιούργησε –ίσως και διότι οι ομοφοβικές συζητήσεις που προκάλεσε ξεγύμνωσαν τον πουριτανισμό της Αμερικής του Μπους. Ομως οι ηθοποιοί της δεν θα βραβευτούν: όχι επειδή δεν είναι προσεκτικοί, αλλά διότι γίνονται καρικατούρες. Το κοινό τούς παρακολουθεί ή επειδή συμπάσχει ή διότι νιώθει περιέργεια για τα κουσούρια τους: σε καμία περίπτωση για την ερμηνεία τους.
Αν ήμουν γκέι, θα ήμουν τρομερά οργισμένος με όλο αυτό το καρακατσουλιό! Το Χόλιγουντ έκανε πάλι το θαύμα του: έβαλε στη γυάλα τη διαφορετικότητα και μας κάλεσε να τη δούμε ως δράμα, μπας και συγκινηθούμε από έναν καουμπόη που μυρίζει το πουκάμισο του γκόμενού του. Δεν αποκλείω κάποιοι θεατές να συγκινήθηκαν. Συγκινήθηκαν και με τον «Τιτανικό»: λίγο μελό δεν έβλαψε κανέναν. Εγώ απλώς το βαριέμαι…