Μία συμβουλή για δώρο γενεθλίων (SportDay/ Αντ. Καρπετόπουλος)

Ο Ριβάλντο, με τη σοφία του κοσμογυρισμένου ανθρώπου, έκανε στον Ολυμπιακό, που κλείνει σήμερα τα 81 του χρόνια, το πιο ωραίο δώρο, μια συμβουλή. Συμβούλεψε την ομάδα να επιδιώκει την κριτική και ζήτησε από τους δημοσιογράφους να την ασκούν και μάλιστα υπερβολικά. Κι έφερε ως παράδειγμα τη Βραζιλία. «Οι καλοί παίκτες φαίνονται πάνω στην πίεση. Τώρα όλοι λένε πως είναι φαβορί για το Μουντιάλ. Αν δεν πάρουμε το Παγκόσμιο Κύπελλο, είμαι σίγουρος πως πολλοί ποδοσφαιριστές δεν θα γυρίσουν στην πατρίδα. Θα μείνουν στην Ευρώπη με την κριτική που θα τους ασκηθεί», εξήγησε.

«Ο Τύπος πρέπει να ασκεί κριτική στους παίκτες, οι οποίοι δεν πρέπει να επαναπαύονται», είπε ο Ριβάλντο και το επαναλαμβάνω για όσους δεν το πρόσεξαν. «Οταν κάνεις πρωταθλητισμό, πρέπει να μάθεις να ζεις με την πίεση (…). Οι παίκτες πρέπει να ζουν με αυτές τις ευθύνες. Μόνο έτσι θα μείνεις σε υψηλό επίπεδο. Πρέπει να κριτικάρονται όλοι για να μη χαλαρώνουν ποτέ. Δεν μιλάω για πίεση από τον πρόεδρο. Η πίεση πρέπει να είναι από τον Τύπο και τους φιλάθλους. Να αναλύονται σωστά τα παιχνίδια. Και να υπάρχει ένας και μόνο σκοπός: να παίξεις καλά». Δεν είναι δήλωση: είναι η μελωδία της ευτυχίας!

Μαζόχας

Ο «Ρίμπο» δεν είναι κανένας μαζόχας που γουστάρει να τον πρήζουν με απαιτήσεις, να του κάνουν αφ' υψηλού κριτική, να τον στήνουν στον τοίχο. Και δεν τα λέει αυτά γιατί πιστεύει ότι έχει αποκτήσει στην Ελλάδα το δικαίωμα να είναι υπεράνω κρίσεων –ίσα ίσα. Ο Βραζιλιάνος απλώς βλέπει ότι ο Ολυμπιακός κινδυνεύει σήμερα περισσότερο από ποτέ από έλλειψη κριτικής και γλείψιμο.

Πρώτος

Είναι δύσκολο να ασκείς κριτική στον σημερινό Ολυμπιακό –και κάπου το καταλαβαίνω. Η ομάδα έχει κερδίσει τα οκτώ από τα εννέα τελευταία πρωταθλήματα. Οι θεσμικοί και οι διαιτητές τη φοβούνται. Ο προϋπολογισμός της είναι ο μεγαλύτερος στην Ελλάδα. Απέκτησε γήπεδο και προπονητικό κέντρο, κάνει καλύτερες μεταγραφές από τους υπόλοιπους. Κυρίως έχει επιβάλει σχεδόν απόλυτα στους αντιπάλους τη συλλογιστική που πάντοτε είχε ως σύλλογος. Ο ΠΑΟ διέλυσε την ομάδα που έφτασε δύο φορές στους «8» των Κυπέλλων Ευρώπης γιατί δεν κατέκτησε το πρωτάθλημα, που από καταβολής κόσμου ήταν και παραμένει ο ιερός στόχος του Ολυμπιακού. Οι οπαδοί σχεδόν όλων των ομάδων ζητούν από τις διοικήσεις να τις προστατέψουν από τη διαιτησία, φέρνοντας ως μέτρο σύγκρισης τον Ολυμπιακό: ακόμα και η ρητορική των οπαδών των υπολοίπων αρχίζει να μοιάζει με αυτή των οπαδών του Ολυμπιακού. Ολοένα και πιο πολύ ακούω Παναθηναϊκούς να λένε ότι «πορείες κάνουν οι συνταξιούχοι», ακούω φίλους της ΑΕΚ να δηλώνουν ότι «θα ήθελαν στα ντέρμπι η "Ενωση" να παίζει με τσαμπουκά όπως ο Ολυμπιακός», γνωρίζω Θεσσαλονικιούς που μου λένε ότι «μακάρι στις ομάδες τους να υπήρχε ένας Κόκκαλης». Οι ίδιες οι διοικήσεις των ανταγωνιστών φαίνεται να χορεύουν στον ρυθμό που ο Ολυμπιακός χτυπάει το νταούλι: ο πρωταθλητής αποκτά τον «Ρίμπο» κι ο ΠΑΟ τον Φλάβιο και η ΑΕΚ τον Εμερσον –κινήσεις ίδιας λογικής. Δεν μου κάνει εντύπωση: ύστερα από τόσες μαζεμένες εγχώριες επιτυχίες είναι λογικό αυτός που τις έχει να επιβάλει ένα life style. Ιδέες για διαφορετικά πράγματα ποτέ δεν υπήρχαν στην Ελλάδα και όλοι αντέγραφαν τον πρώτο: ο Κόκκαλης για να φτιάξει ομάδα πήρε τον Μπάγεβιτς από την ΑΕΚ και ασχολήθηκε με την ΕΠΟ, όπως έκανε ο Καπετάνιος, που τον είχε αφήσει δέκα χρόνια χωρίς πρωτάθλημα.

Πρωτάθλημα

Σ' ένα τέτοιο σκηνικό είναι δύσκολο να κάνεις κριτική. Είναι προτιμότερο να λες ότι ο Ολυμπιακός έχει ξεφύγει από τους υπόλοιπους, ότι θα κατακτήσει το πρωτάθλημα και του χρόνου, ότι ο Ζεβλάκοφ, ο Νε, ο Μπούτινα είναι φοβερές μεταγραφές, ότι για τον Τουρέ χτυπιούνται η Ρεάλ και η Μπαρτσελόνα: θα σε αγαπάνε και θα σε θεωρούν προφήτη της Ολυμπιακοφροσύνης. Γιατί να προβληματίζεσαι;

Λατρεία

Πιθανότατα γιατί ο «Ρίμπο» έχει δίκιο. Γιατί ο σκοπός δεν πρέπει να είναι το καλό, αλλά το καλύτερο, γιατί η κολακεία δεν βοηθά κανένα να βελτιωθεί, γιατί όπου υπάρχει εφησυχασμός έρχονται τελικά η φθορά και η θλίψη. Και γιατί τίποτα σήμερα δεν είναι πολύ διαφορετικό από τα 81 χρόνια που προηγήθηκαν -χρόνια που είναι γεμάτα εγχώριους τίτλους, μεγάλους παίκτες, λεφτάδες προέδρους και πρωτοσέλιδα με πολλά ωσαννά που ποτέ δεν άφησαν τον σύλλογο να τολμήσει την υπέρβαση. Αυτά τα ωσαννά είναι ο μεγαλύτερος εχθρός του Ολυμπιακού που έχει σήμερα τα γενέθλιά του: ο «Ρίμπο», που καταλαβαίνει τη διαφορά ανάμεσα στην καταναλωτική λατρεία και την πραγματική μεγαλοσύνη, ζητάει να κοπάσουν τα «ζήτω». Είναι το ίδιο ανυπόφορα με την κραυγή «Φέρε παίκτες, οεοεοε», που ακούγονταν στο Καραϊσκάκη στο ματς με τη Λιόν. Κυρίως γιατί προέρχονται από τους ίδιους ανθρώπους.

Ωσαννά

Αυτό που δεν ξέρει ο Ριβάλντο (και δεν θα μπορούσε να το ξέρει…) είναι ότι τα ωσαννά του Τύπου απλώς ακολουθούν τα ωσαννά του κόσμου. Ο Ριβάλντο την επίκλησή του θα έπρεπε να την κάνει κυρίως προς τους οπαδούς: αυτοί είναι που διαμορφώνουν στον Ολυμπιακό 81 χρόνια τώρα τάσεις, απαιτήσεις και συμπεριφορές. Ο ελληνικός αθλητικός Τύπος (αδύναμος και κοντόφθολμος όπως είναι) δεν μπορεί να διαμορφώσει συνειδήσεις: απλώς ακολουθεί την ψυχοσύνθεση του κόσμου. Οσο ο κόσμος του Ολυμπιακού βλέπει με υποψία την κριτική, παραιτείται από την απαίτηση, ανέχεται τη δουλικότητα των διαιτητών και δεν την καταγγέλλει, ζει για να κερδίζει η ομάδα τα ντέρμπι, χαίρεται να ακούει διάφορους δημοσιοσχετίστες να λένε ότι «ο Ολυμπιακός έχει ξεφύγει» -τότε δεν θα αλλάξει τίποτα.

Ευτυχία

Ο Ολυμπιακός είναι 81 χρόνων σήμερα. Πλέει σε πελάγη ευτυχίας γιατί κερδίζει άνετα ένα πρωτάθλημα, έχοντας αντιμετωπίσει τους μετριότερους αντιπάλους της ιστορίας. Η κριτική που ο Ριβάλντο προσδοκά δεν πρόκειται να γίνει. Είναι αδύνατο να κριτικάρεις την ευτυχία των ανθρώπων –αν το κάνεις, δεν είσαι Ολυμπιακός. Θα μου πεις «μα το είπε ο "Ρίμπο"»! Ε και; Ποιος είπε ότι ο Ριβάλντο είναι Ολυμπιακός;

Μια παρένθεση και μόνο

Η Λίβερπουλ αποκλείστηκε από την Μπενφίκα και θα ήμουν ψεύτης αν έλεγα ότι θα μου λείψει από τη συνέχεια του Τσάμπιονς Λιγκ. Δεν ξέρω αν ο αποκλεισμός της θα της κάνει καλό ή κακό: μου φτάνει που είναι δίκαιος. Και κυρίως με ικανοποιεί το γεγονός ότι αποτελεί μια καλή τιμωρία για μια ομάδα που κέρδισε πέρυσι το Τσάμπιονς Λιγκ πουλώντας την ψυχή της στον διάβολο που λέγεται σκοπιμότητα.

Η Λίβερπουλ είχε την τύχη να προσθέσει στην ιστορία της πέρυσι έναν τίτλο που ήρθε ουρανοκατέβατα. Τον κέρδισε παίζοντας παθητικό ποδόσφαιρο, εκμεταλλεύτηκε την έδρα της, πόνταρε στα ψυχικά χαρίσματα κάποιων ποδοσφαιριστών που κατάλαβαν ότι μπορούν να γράψουν ιστορία: τα κατάφεραν. Μόνο που πολύ φοβάμαι πως το κατόρθωμά τους θα παραμείνει μια αποσπασματική επιτυχία, μια παρένθεση και μόνο, σ' έναν κύκλο μέτριων αποτελεσμάτων. Δεν βλέπω να γίνεται η βάση για τίποτα σημαντικότερο.

Πέρυσι είχα την υποψία ότι το στρυφνό παιχνίδι της οφείλεται στο γεγονός ότι έχει χρόνια να κερδίσει τίτλους. Η φετινή σεζόν απέδειξε ότι δεν είναι έτσι: η νοοτροπία της ομάδας παρέμεινε ίδια και μετά τη στέψη της στην Κωνσταντινούπολη, το δε παιχνίδι της έγινε φέτος πολύ χειρότερο. Ο Μπενίτεθ, προσπαθώντας να περιορίσει εντελώς το ρίσκο στην άμυνα, κατήργησε κάθε πιθανότητα να δεις αυτή την ομάδα να παίζει και λίγο στην επίθεση. Η Λίβερπουλ αντιμετωπίζει κάθε αντίπαλο με πρωταρχικό στόχο να τον περιορίσει, να μην τον αφήσει να παίξει, να τον ακυρώσει. Για να το καταφέρει, συχνά ακυρώνεται και η ίδια: είναι σαν να τραβάς κάποιο στον γκρεμό και ο σκοπός σου είναι να πέσεις πάνω του για να γλιτώσεις –μπορεί να συμβεί, είναι απίθανο να γίνει κανόνας!

Είμαι περίεργος για το πώς θα αναλύσουν οι άνθρωποί της το στραβοπάτημα και τι θα κάνουν στη συνέχεια. Κανονικά ο άδοξος αυτός αποκλεισμός θα πρέπει να τους οδηγήσει στο συμπέρασμα να φτιάξουν μια διαφορετική ομάδα, πιο επιθετική, πιο ελκυστική, πιο κοντά στην ίδια την ιστορία της Λίβερπουλ που βαρετή δεν υπήρξε ποτέ. Δεν πιστεύω όμως ότι θα το κάνουν. Οχι γιατί δεν έχουν χρήματα να επενδύσουν (ιδέες χρειάζονται, όχι παίκτες), αλλά γιατί απλά η περσινή επιτυχία τους θα τους παγιδεύσει σ' ένα συναισθηματικό αδιέξοδο: θα συμβεί και σε αυτούς ό,τι έγινε στην Ελλάδα με τον Ρεχάγκελ και τα παιδιά του, που όταν φτάνει η ώρα της κρίσης τα κανακεύουμε. Η απρόσμενη επιτυχία δημιουργεί τεράστια αγάπη, αλλά είναι σχεδόν πάντα κακός σύμβουλος.