Τι κάνουν οι Αμερικανοί στο Μουντιάλ; Απόβαση; (Sportday / Χρ.Χαραλαμπόπουλος)

Οι Αμερικανοί λένε για τους εαυτούς τους ότι από τότε που τους ανακάλυψε ο Κολόμβος, τους κληροδότησε μία ευεργετική «κατάρα». Να ανακαλύπτουν και αυτοί διάφορα πράγματα με τη σειρά τους. Ίσως και να έχουν δίκιο, αλλά ο Κολόμβος όταν ανακάλυψε την Αμερική, δεν υπήρχαν Αμερικανοί. Υπήρχαν μόνο Ινδιάνοι, που όταν τους ανακάλυψαν οι Αμερικανοί περίπου 250 χρόνια αργότερα, τους εξαφάνισαν. Και από τύψεις δίνουν πλέον τα ονόματα ινδιάνικων φυλών που δεν υπάρχουν πια στα οπλικά τους συστήματα. Ελικόπτερα Απάτσι και Τσερόκι ή πύραυλοι Τόμαχοκ. Παρά τα όσα πιστεύουμε, η αμερικανική ομοσπονδία ποδοσφαίρου είναι πολύ παλιά. Το πρώτο επίσημο ματς που έδωσε η εθνική των ΗΠΑ ήταν ένα φιλικό με τον Καναδά το 1886 στο Νιούαρκ, όπου οι Αμερικανοί έχασαν 1-0.

Οι Αμερικανοί δεν ανακαλύπτουν τώρα το ποδόσφαιρο, απλώς τώρα ίσως αρχίσουν να το αγαπούν. Αλλωστε, έχουν πάρει μέρος σε 6 Παγκόσμια Κύπελλα, εκτός από αυτό που θα ξεκινήσει σε λίγες μέρες στη Γερμανία. Ήταν παρόντες στα μεγάλα ποδοσφαιρικά ραντεβού το 1930, το 1934, το 1950, το 1990, το 1994, χρονιά κατά την οποία διοργάνωσαν το Μουντιάλ και το 2002. Οι Αμερικανοί από την αρχή προσέγγισαν το άθλημα με την ίδια προσοχή και το ίδιο οργανωτικό πνεύμα που προσέγγισαν και άλλα αθλήματα. Όμως, ήταν ένα άθλημα που δεν τους «πήγαινε». Δεν ταίριαζε με την ιδιοσυγκρασία τους. Σκεφθείτε ότι το ποδόσφαιρο είναι ένα συλλογικό άθλημα, ενώ το σημαντικότερο χαρακτηριστικό της αμερικανικής κοινωνίας είναι η ατομικότητα. Αυτό ίσως να εξηγεί και το γεγονός ότι ουδέποτε ευδοκίμησαν στην Αμερική σοσιαλιστικά κόμματα με τη μορφή που γνωρίσαμε στην Ευρώπη, όπως επίσης και πρότυπα κοινωνικής προστασίας, όπως αυτά των σκανδιναβικών χωρών. Μετά, υπάρχει και ένα ακόμα στοιχείο. Οι Αμερικανοί, ένα έθνος μεταναστών με 210 χρόνια ιστορίας μόλις, ήθελαν να διαφοροποιηθούν από τις χώρες από τις οποίες προήλθαν.

Δεν ήθελαν να έχουν παρελθόν σε τίποτε. Ήθελαν να φτιάξουν το δικό τους παρελθόν. Τη δική τους κουλτούρα. Τα δικά τους αθλήματα. Γιατί δεν παιζόταν το μπέιζμπολ αλλού στον κόσμο, πριν το εφεύρουν οι Αμερικανοί; Μέχρι και το ποδόσφαιρο των Ευρωπαίων, το soccer, του άλλαξαν τη φυσιογνωμία για να το κάνουν δικό τους. Και το έκαναν ράγκμπι. Έγιναν διαφορετικοί. Αυτό άλλωστε επεδίωκαν. Ο Ευρωπαίος στην πολιτιστική του κληρονομιά κουβαλά την αξία της συμμετοχής στον αγώνα.

Ο Αμερικανός κυνηγά τη νίκη και μόνο αυτή. Δικό τους άλλωστε είναι το μότο «ο πρώτος είναι πρώτος και ο δεύτερος τίποτε». Πράγμα που ίσως να είναι φυσικό, αφού ως έποικοι είχαν να αντιμετωπίσουν τεράστιες δυσκολίες για να επιβιώσουν. Και στον αγώνα της επιβίωσης κερδίζεις μόνο αν μείνεις ζωντανός έως το τέλος. Οπως στις μονομαχίες στο Φαρ Ουέστ. Κερδίζει αυτός που μένει όρθιος. Το ποδόσφαιρο στις ΗΠΑ, μετά το Μουντιάλ, έχει μπει σε καλό δρόμο, παρόλο που παραμένει άθλημα των μεταναστών, κυρίως των ισπανόφωνων. Όμως έχει περάσει στα πανεπιστήμια και αυτό έχει μεγάλη σημασία. Δεν πιστεύω όμως ότι το ποδόσφαιρο θα φθάσει ποτέ τη δημοτικότητα του μπέιζμπολ ή του ράγκμπι ή ακόμα και του μπάσκετ. Παρόλο που υπάρχουν ορισμένα πλεονεκτήματα για τους Αμερικανούς ποδοσφαιριστές.

Ας πούμε, κανείς δεν σε πυροβολεί στο κεφάλι όταν επιστρέψεις επειδή έβαλες ένα αυτογκόλ στο Παγκόσμιο Κύπελλο, όπως συνέβη με τον Κολομβιανό Εσκομπάρ. Επίσης, οι φίλαθλοι, επειδή είναι λιγότεροι, νοιάζονται πραγματικά για το άθλημα και το γνωρίζουν καλά. Οι Αμερικανοί, που ακόμα δεν έχουν τις πλούσιες ποδοσφαιρικές παραστάσεις των Ευρωπαίων ή των Λατινοαμερικανών, μπορούν να φθάσουν σε 5 με 8 χρόνια να είναι υπολογίσιμη δύναμη στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο. Οχι όμως γιατί θα αγαπήσουν το άθλημα. Αλλά γιατί θέλουν να είναι οι πρώτοι. Και αυτό είναι πολύ καλό για τη ζωή, ή τον πόλεμο, ή μία μάχη. Αλλά όχι απαραίτητα για τα παιχνίδια. Το παιχνίδι είναι χαρά, ο πόλεμος όχι.

Εξετάσεις και εκπαιδευτικό σύστημα

Ξεκίνησαν χθες οι εξετάσεις για την εισαγωγή των αποφοίτων του λυκείου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σε αυτές τις εξετάσεις έχουμε αποδώσει τόσο καθοριστική σημασία που πιέζει πάρα πολύ, σχεδόν καταστροφικά, σε ψυχολογικό επίπεδο τα παιδιά, τα οποία φτάνουν να πιστεύουν ότι η αποτυχία της εισαγωγής σημαίνει και αποτυχία στη ζωή. Το γεγονός ότι τα παιδιά θα αντιμετωπίσουν τα μεγάλα και ουσιώδη προβλήματα όταν πάρουν το πτυχίο ή ολοκληρώσουν -για όσους έχουν τη δυνατότητα- το μεταπτυχιακό, με την ανεργία να τους βάζει σε ένα καταστροφικό περιθώριο, απασχολεί -σοβαρά- λίγους.

Αντί, σύμφωνα με τη γνώμη μου, να εστιάζουμε την προσοχή μας για τα δεινά του εκπαιδευτικού συστήματος μόνο στο σύστημα εισαγωγής των αποφοίτων λυκείου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, θα έπρεπε να κοιτάξουμε τι είδους εκπαίδευση τους παρέχεται στο δημοτικό, το γυμνάσιο και το λύκειο. Ποια είναι η ποιότητα της γνώσης που παίρνουν τα παιδιά στις δύο πρώτες βαθμίδες της εκπαίδευσης. Σύμφωνα με τα στοιχεία που είχαμε μέχρι πέρυσι, τέσσερις στους δέκα υποψήφιους για την εισαγωγή στα ΤΕΙ και τα ΑΕΙ έπαιρναν γενικό βαθμό πρόσβασης κάτω από 10, δηλαδή δεν «πιάνουν» το βαθμολογικό όριο που ισχύει στις φετινές εξετάσεις. Το γεγονός αυτό είναι η μεγαλύτερη απόδειξη ότι στο δημοτικό και το γυμνάσιο γίνεται πολύ κακή δουλειά, με αποτέλεσμα να υπάρχει μια διαρκώς αυξανόμενη παραγωγή ημιμαθών που συνεχίζουν στην ανώτατη εκπαίδευση.

Γιατί και η τριτοβάθμια εκπαίδευση αντιμετωπίζει ανάλογα προβλήματα με αυτά που υπάρχουν στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια. Προβλήματα που έχουν να κάνουν με το εκπαιδευτικό υλικό, τη μεθοδολογία διδασκαλίας, την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, τα «αναλυτικά» προγράμματα, τις αναχρονιστικές διδακτικές μέθοδοι που παράγουν παπαγάλους, τον όγκο της διδακτέας ύλης και τον διαχωρισμό της από την εξεταστέα, η ανεπαρκής κρατική χρηματοδότηση και κάμποσα άλλα. Νομίζω -μπορεί βέβαια να κάνω λάθος- ότι στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα η μάθηση προβάλλεται ως καταναγκασμός, πράγμα που δημιουργεί μια σειρά από παρανοήσεις και εδραιωμένες -πλέον- αντιλήψεις για την παραγωγή γνώσης και το εκπαιδευτικό σύστημα. Ενα σύστημα που, αντί να συζητήσουμε όλοι μαζί τα χαρακτηριστικά του και το μέλλον του, από τη μεταπολίτευση και μετά το έχουμε αλλάξει πέντε φορές. Αν αυτό εμείς -αφήνω τους πολιτικούς των δύο μεγάλων κομμάτων κυρίως απ' έξω- το θεωρούμε αρκετό, τότε αυτό το κείμενο κακώς γράφτηκε.