Όταν η μπάλα συναντά την ιστορία... (Sportday / Εύη Μάνου)

Δεν είναι λίγες οι φορές που στο παρελθόν η μοίρα… χαμογέλασε πονηρά και φρόντισε στο Παγκόσμιο Κύπελλο να φέρει αντιμέτωπες χώρες που στο παρελθόν είχαν συγγενικούς δεσμούς. Μάλιστα, για να γίνει το σενάριο πιο συναρπαστικό, κάποιες φορές οι ομάδες των αποικιών κατόρθωναν να πετύχουν την έκπληξη, νικώντας εντός αγωνιστικού χώρου τους (συχνά πιο ισχυρούς) πρώην αποικιοκράτες. Πριν από τέσσερα χρόνια, στο Μουντιάλ της Απω Ανατολής, η Γαλλία δέχτηκε το «χαστούκι» από τη Σενεγάλη στην πρεμιέρα της διοργάνωσης. Σε άλλες περιπτώσεις, όπως το 1966, ο παλιός αποικιοκράτης ήταν ο νικητής, αλλά η επικράτηση της Πορτογαλίας επί της Βραζιλίας (3-1) παρέμενε έκπληξη.

Η Πορτογαλία, σύμφωνα με τα κέφια της κληρωτίδας, βρίσκει απέναντι στο Μουντιάλ την Ανγκόλα. Οι Λουζιτανοί κάποτε είχαν υπό τον έλεγχο τους μία αυτοκρατορία που εκτεινόταν σε τέσσερις ηπείρους. Σε αυτή συμπεριλαμβανόταν και μια απέραντη έκταση στη νοτιοδυτική Αφρική. Το μαντέψατε: η Ανγκόλα. Οι Πορτογάλοι θαλασσοπόροι την ανακάλυψαν το 1482 και τη μετέτρεψαν σε αποικία. Η απομακρυσμένη κατάκτηση σύντομα απέδωσε καρπούς χάρη στο δουλεμπόριο. Στις αρχές του 19ου αιώνα, μάλιστα, η Ανγκόλα ήταν η μεγαλύτερη «πηγή» σκλάβων παγκοσμίως.

Κατά κύματα οι κάτοικοί της μεταφέρονταν κάθε χρόνο για να δουλέψουν στις φυτείες της Βραζιλίας και των ΗΠΑ. Όταν καταργήθηκε η δουλεία, η μητροπολιτική κυβέρνηση ενθάρρυνε τη μετανάστευση Ευρωπαίων στη χώρα για να εκμεταλλευτούν τις απέραντες εκτάσεις της.

Στη δεκαετία του 1950, οι Πορτογάλοι, αντί να συμφιλιωθούν με το πνεύμα των καιρών και να ακολουθήσουν το παράδειγμα των άλλων αποικιοκρατικών δυνάμεων, αρνήθηκαν να παραχωρήσουν ανεξαρτησία στην Ανγκόλα και ξέσπασε πόλεμος. Είκοσι χρόνια κράτησε η σύγκρουση μεταξύ του καθεστώτος Σαλαζάρ και των ανταρτών. Η αιματοχυσία σταμάτησε τον Απρίλιο του 1974, μετά την «Επανάσταση των Γαριφάλων». Ένα χρόνο αργότερα η πρώτη δημοκρατικά εκλεγμένη πορτογαλική κυβέρνηση μεταπολεμικά αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Ανγκόλας, ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία των δύο χωρών.

Το 1974, η Πορτογαλία ήταν πίσω σε σχέση με πολλά ευρωπαϊκά κράτη. Η προσπάθεια του Σαλαζάρ να διατηρηθούν οι αποικιακές κτήσεις με κάθε θυσία και το απαρχαιωμένο οικονομικό σύστημα οδήγησαν στην οπισθοδρόμηση της οικονομίας. Χρειάστηκαν ριζικές μεταρρυθμίσεις για να καταφέρουν οι Ίβηρες να μπουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και πιθανότατα η απώλεια των αποικιών σταμάτησε την οικονομική αιμορραγία, λειτουργώντας ευεργετικά για την Πορτογαλία.
Στο ίδιο διάστημα η Ανγκόλα ακολούθησε αντίθετη πορεία. Η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας σήμανε την έναρξη εμφυλίου πολέμου μεταξύ της κομμουνιστικής κυβέρνησης (που είχε την στήριξη της Σοβιετικής Ένωσης και της Κούβας) και ομάδων ανταρτών, που υποστηρίζονταν από τις ΗΠΑ, το Ζαΐρ και τη Νότια Αφρική.

Η πρώην πορτογαλική αποικία εξελίχθηκε σε πεδίο αντιπαράθεσης του Ψυχρού Πολέμου. Ο εμφύλιος της Ανγκόλας κράτησε έως το 2002. Σε αυτό το διάστημα έχασαν τη ζωή τους πάνω από 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι.
Ποδοσφαιρικά πάντως η αναμέτρηση μοιάζει άνιση. Η Πορτογαλία, φιναλίστ στο Euro πριν από δύο χρόνια, διαθέτει παίκτες μεγάλης αξίας. Η Ανγκόλα στηρίζεται σε κάποιους ποδοσφαιριστές που βγάζουν το ψωμί τους στο πορτογαλικό πρωτάθλημα, με γνωστότερο τον Μαντόρας, που φορά τη φανέλα της Μπενφίκα. Ο Μάρκο Αμπρέου, που είναι ένας από τους οκτώ παίκτες της Ανγκόλας που αγωνίζονται στην Πορτογαλία, τονίζει πως μια νίκη σήμερα στην Κολωνία θα φέρει μεγάλη χαρά στους συμπατριώτες του ακόμα κι αν χάσουν στα υπόλοιπα ματς.