Παίζουν για τη σημαία (Sportday / Αντώνης Πανούτσος)

Αντίθετα με τους κανονισμούς του ποδοσφαίρου, όσον αφορά τους οποίους η FIFA είναι ultra συντηρητική στην όποια αλλαγή, στον τρόπο διεξαγωγής του Μουντιάλ η παγκόσμια ομοσπονδία υπήρξε πάντα ευέλικτη. Εχει διοργανώσει Μουντιάλ με κυμαινόμενο αριθμό ομάδων και προσπάθησε να αρμέξει την τηλεοπτική αγελάδα με σύστημα δύο φάσεων στους ομίλους. Η FIFA σήμερα εφαρμόζει ένα σύστημα που κρατάει το ενδιαφέρον του κοινού για ένα μήνα και η ανάλυση του συστήματος δεν χρειάζεται γνώσεις αστροφυσικής ή μαγγανείας.

Το Παγκόσμιο Κύπελλο διατηρεί τη γοητεία του χάρη σε δύο στοιχεία: τους αγώνες ανάμεσα σε ομάδες διαφορετικών εθνικοτήτων, που αταβιστικά έχουν διατηρήσει τα στοιχεία του εθνικού ποδοσφαίρου τους και τους σωματομετρικούς τύπους των αντίστοιχων λαών, αλλά και το δράμα που έχει ένα σύστημα στο οποίο με δύο αποτυχίες βρίσκεσαι έξω από τα προκριματικά και με μία έξω από τις υπόλοιπες φάσεις. Τροφή για σκέψη προς όσους νομίζουν ότι τα τσίρκα που είναι οι σημερινές ομάδες θα μπορούν για πολύ να διατηρήσουν το ενδιαφέρον του κοινού στα εθνικά πρωταθλήματα και το Τσάμπιονς Λιγκ.

Το καλό με το Μουντιάλ είναι ότι ο κάθε προπονητής έχει τους παίκτες της χώρας που συμμετέχει. Το καλύτερο είναι ότι, αντίθετα με τον «ερασιτεχνικό» αθλητισμό και τα Ολυμπιακά αθλήματα, οι μαϊμουδιές στις πολιτογραφήσεις είναι ελάχιστες. Για παράδειγμα, η ελληνική Ολυμπιακή ομάδα του 2004 είχε «Ελληνες» αθλητές που είχαν γεννηθεί σε πάνω από 20 διαφορετικές χώρες. Μικρότερα, αλλά αντίστοιχα φαινόμενα παρουσιάζονταν στις ομάδες των υπόλοιπων χωρών. Στο Παγκόσμιο Κύπελλο οι παίκτες έχουν κατά κανόνα γεννηθεί στη χώρα που αντιπροσωπεύουν ή –στις ακραίες περιπτώσεις– κατάγονται από αυτήν. Το αποτέλεσμα λόγω σώματος και μενταλιτέ είναι η διαφορά στο στυλ ανάμεσα στις χώρες.
Το δεύτερο θετικό στοιχείο είναι η αξία του κάθε αποτελέσματος. Με δύο ήττες στον προκριματικό γύρο κατά 99% είσαι τελειωμένος, αδιάφορο μπορεί να είναι μόνο το τρίτο ματς του ομίλου, ενώ στις επόμενες φάσεις, που όποια ομάδα χάσει αποκλείεται, φυσικά δεν τίθεται θέμα.

Το Παγκόσμιο Κύπελλο έχει το αβαντάζ ότι πρέπει να κρατήσει το ενδιαφέρον του κοινού μόνο για ένα μήνα, ενώ τα πρωταθλήματα κρατούν εννέα. Ομως έχει και το ντεζαβαντάζ ότι πρέπει να κρατήσει το ενδιαφέρον του κοινού κυρίως με το θέαμα και όχι με τον φανατισμό, αφού οι περισσότερες χώρες είτε δεν μετέχουν είτε αποκλείονται σύντομα. Η ανάλυση του Μουντιάλ είναι περίπλοκη, αλλά καταλήγει σε ένα απλό συμπέρασμα: οι ομάδες είναι αντιπροσωπευτικές όσο οι χαρακτήρες των λαών στον «Αστερίξ», παίζουν και για τη σημαία και αυτό αρέσει στον κόσμο. Τα εθνικά πρωταθλήματα και το Τσάμπιονς Λιγκ πρέπει να προβληματιστούν για τα στοιχεία που κάνουν το Μουντιάλ μοναδικό, πριν προβληματιστούν για το πώς καθαρίζονται οι πλαστικές καρέκλες χωρίς τη βοήθεια των οπισθίων των θεατών.

Τον πιο σαφή χαρακτήρα, πάντως, τον έβγαλε η ομάδα της Σερβίας. Περισσότερο από ποδοσφαιριστές, οι Σέρβοι θυμίζουν γκρουπ σαραντάρηδων τους οποίους η χώρα επιστράτευσε ένα μήνα για να εκπαιδευτούν στα νέα όπλα. Δεν έχουν τόση αδιαφορία ώστε να τους χαρακτηρίσεις απάτριδες, αλλά το δείχνουν. Οτι στη Γερμανία βρίσκονται από υποχρέωση στην πατρίδα, αλλά η πραγματική τους δουλειά δεν είναι η εθνική: είναι οι ομάδες τους.

Αμα είναι να νικάει η Αγγλία με τέτοια 1-0 και να πάρει το Μουντιάλ, καλύτερα να χάσει πριν καταστραφεί ο εθνικός μας χαρακτήρας. Ο Σουηδός δεν έχει καταλάβει ένα πράγμα. Οτι οι Άγγλοι λιγότερο ενδιαφέρονται για το Κύπελλο και περισσότερο για το δράμα στην πορεία της κατάκτησής του. Αν είναι να κάνουμε την ανθρωπότητα να βαρεθεί, καλύτερα μια δραματική ήττα από τίποτα παραδοσιακούς εχθρούς –Ιταλοί και Γερμανοί είναι ιδανικοί– και μετά φωτογραφίες του Μπέκαμ στα darts boards των pubs, να του καρφώνουμε τη μούρη. Το σύνθημα κάθε καλού φίλου της Εθνικής μας πρέπει να είναι «διώχτε τον κυπελλολιγούρη Σουηδό όσο πιο γρήγορα γίνεται και βάλτε στο τιμόνι έναν κόουτς που να βρίσκεται στο πρωτοσέλιδο της "Sun" μία φορά τον μήνα και να πιστεύει ότι στο ποδόσφαιρο δεν υπάρχει σύστημα εκτός από το 4-4-2».

Διότι πρέπει να σεβόμαστε τον εθνικό χαρακτήρα των ομάδων. Παράδειγμα, οι εθνικές του Ιράν και της Ολλανδίας, που είναι τόσο αντίθετες όσο το «αβάδιστα» από το «ζώα». Εβλεπες την εθνική του Ιράν και καταλάβαινες ότι έτσι όπως οι παίκτες έπαιζαν μπάλα, μεταφέροντας τις φιλοδοξίες ολόκληρης της χώρας, κάποιος θα κόμπλαρε τόσο πολύ που ή θα έβαζε αυτογκόλ ή θα έδινε την μπάλα σε αντίπαλο. Εγινε το δεύτερο, αλλά στο τετράγωνο. Διότι και ο τερματοφύλακας σημάδεψε αντίπαλο με το ελεύθερο και τα μπακ πανικοβλήθηκαν τόσο που μετά δεν θα μπορούσαν να πετύχουν την μπάλα, ακόμα και να ήταν της πλαζ, από αυτές που έπαιζε με τις φίλες της η Βουγιουκλάκη. Αντίθετα, οι Ολλανδοί έχουν μια κωλοπαιδεία στο παιχνίδι τους, που τους βλέπεις και σκέφτεσαι ότι αν κάποιος κάνει το λάθος, από τη στενοχώρια του, αντί να φύγει στις 3 από το club, θα φύγει παρά δέκα. Το αποτέλεσμα, φυσικά, είναι το ίδιο. Γιατί είτε είσαι πολύ άνετος είτε λιποθυμάς από το άγχος, κάποια στιγμή θα την πατήσεις. Παρ' ότι όταν με ρώτησαν από ένα περιοδικό ποια ομάδα βλέπω για έκπληξη απάντησα «την Ολλανδία».

Τη στιγμή που παίζονταν τα δύο απογευματινά κυριακάτικα ματς του Μουντιάλ διεξαγόταν ο τελικός του Ρολάν Γκαρός ανάμεσα στον Φέντερερ και τον Ναδάλ. Ενα συγκλονιστικό ματς και στο court και στα microphones, αφού οι δύο παρουσιαστές είχαν επιδοθεί σε ένα θανάσιμο αγώνα για να δείξουν στο κοινό ποιος ξέρει περισσότερα για το άθλημα. Στο τέταρτο σετ και στο tie brake ο ένας παρουσιαστής είπε: «Να δούμε όμως τι ρεκόρ έχει ο καθένας από τους δύο στα tie brakes». Ο δεύτερος πρόσθεσε: «Ανοίξαμε τα κιτάπια μας». Ο πρώτος είπε: «Αλλά θα πρέπει να δούμε τα ρεκόρ μόνο της τελευταίας σεζόν». Ο δεύτερος, που είχε ανοίξει τα κιτάπια, έμοιαζε να μη συμφωνεί. Ο πρώτος είπε: «Αλλά αυτά φυσικά δεν σημαίνουν τίποτα». Ο δεύτερος, αν θυμάμαι καλά, εκείνη τη στιγμή άρχισε να φωνάζει ότι το ματς τελείωσε και ο Ναδάλ είχε πάρει το κύπελλο. Γιατί, ρε παιδιά, να είμαστε δέσμιοι της εικόνας; Την επόμενη φορά κάντε το ίδιο χωρίς αγώνα. Ούτως ή άλλως, γιατί γίνονται οι αγώνες; Για να μπορούμε να λέμε ό,τι ξέρουμε...