Με το φτωχό μου το μυαλό, λέω εγώ (Sportday / Αντώνης Πανούτσος)

«Το γήπεδο θα είναι της ΓΓΑ, ενώ η Λάρισα θα είναι χρήστης του γηπέδου». Απόσπασμα από την κατά Σουφλιά ανακοίνωση της Λάρισας, που δημιουργεί προβληματισμούς όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται το γηπεδικό πρόβλημα των ομάδων.

Σε ποιον ανήκει το γήπεδο «Γεώργιος Καραϊσκάκης»; Οσοι απάντησαν «στον Ολυμπιακό», πρέπει να γράψουν εκατό φορές «ανήκει στη ΓΓΑ». Οσοι έγραψαν «στη ΓΓΑ», να γράψουν χίλιες φορές «τώρα ποιον κοροιδεύουν;». Η σωστή απάντηση είναι «τυπικά στη ΓΓΑ, αλλά ουσιαστικά στην Καραϊσκάκης Α.Ε., εταιρεία που ελέγχεται από τον Σωκράτη Κόκκαλη». Το Καραϊσκάκη είχε ενοικιαστεί για 49 χρόνια στην Καραϊσκάκης Α.Ε. και μετά το πλήρωμα του χρόνου θα ανανεωθεί η σύμβαση με τον νέο ενοικιαστή. Ποιος μπορεί να είναι ο νέος ενοικιαστής; Κανείς, πλην του Ολυμπιακού. Οπότε το θέμα της κυριότητας του χώρου είναι τυπικό.

Τα γήπεδα δεν είναι κτίρια, να μπορείς να τα ενοικιάσεις για διαφορετικές χρήσεις. Είναι χώροι εντελώς εξειδικευμένης χρήσης, μπορούν να ενοικιάζονται μόνο σε μία –δύο το πολύ– συγκεκριμένη ομάδα, η οποία εξαρτάται από το γήπεδο όσο εξαρτάται και η πολιτεία από την ομάδα που θα το ενοικιάσει. Διαφορετικά, αν μείνει ξενοίκιαστο, θα πληρώνει τα λειτουργικά έξοδα και τα έξοδα συντήρησης για να μένει άδειο. Οποιος έχει αμφιβολία, δεν έχει παρά να κάνει μια βόλτα στο Φάληρο και να δει τα μαυσωλεία που πριν από δύο χρόνια ονομάζονταν «Ολυμπιακές Εγκαταστάσεις».

Ο,τι συμβαίνει με το Καραϊσκάκη ισχύει και για τα περισσότερα γήπεδα. Εξαίρεση π.χ. είναι του Πανιωνίου, το οποίο ανήκει στον Ερασιτέχνη Πανιώνιο. Τα γήπεδα του Ατρομήτου, του Αιγάλεω και του Ιωνικού είναι δημοτικά, ενώ υπάρχουν και κάποιες «μικτές» περιπτώσεις, όπως το γήπεδο της Ξάνθης, που είναι ιδιόκτητο, αλλά ενισχύθηκε οικονομικά σαν «εθνικό προπονητήριο». Η ίδια πολιτική, της κρατικής ιδιοκτησίας, αλλά χρήσης από συγκεκριμένο σωματείο, πρόκειται να ακολουθηθεί και στα γήπεδα της ΑΕΚ και του Παναθηναϊκού. Με τη διαφορά ότι τη σύναψη του δανείου για την κατασκευή του γηπέδου του δευτέρου αναλαμβάνει ο Δήμος Αθηναίων και ο Παναθηναϊκός την αποπληρωμή του σε ετήσιες δόσεις. Πάμε τώρα στην περίπτωση του γηπέδου της Λάρισας.

Από τις ανακοινώσεις προκύπτει ένα τυπικό πρόβλημα στον χρόνο της υποβολής των δικαιολογητικών και ένα ουσιαστικό. Το μέγεθος των εμπορικών χρήσεων. Εδώ είναι το ζουμί. Η διοίκηση της Λάρισας προβάλλει ως επιχείρημα ότι στον Ολυμπιακό, τον Παναθηναϊκό και την ΑΕΚ δόθηκαν τόσες εμπορικές χρήσεις ώστε τα έργα να είναι βιώσιμα. Αντίρρηση. Η ΑΕΚ δεν έχει κατασκευάσει γήπεδο επειδή ΔΕΝ της δόθηκαν αρκετές εμπορικές χρήσεις ώστε να είναι βιώσιμο. Εγινε προσπάθεια, αλλά προσέκρουσε στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Στον Ολυμπιακό και τον Παναθηναϊκό δόθηκαν και θα δοθούν εμπορικές χρήσεις στον χώρο των γηπέδων. Το «μέχρι του σημείου που να είναι βιώσιμα», όμως, δεν έπαιξε ρόλο στο Καραϊσκάκη και ακόμα δεν έχει παίξει στον Βοτανικό. Και, στο φινάλε, τι σημαίνει «ώστε να είναι βιώσιμα»; Πόσο –και από πού– κόστος πρέπει να καλύπτει ένα γήπεδο για να γίνει «βιώσιμο»;

Εάν οι εμπορικές χρήσεις πρέπει να είναι τόσες ώστε μια εταιρεία να αναλάβει να κατασκευάσει το γήπεδο και να υπολογίζει ότι θα κάνει απόσβεση σε 10 χρόνια και στον υπόλοιπο χρόνο της ενοικίασης θα έχει κέρδος, μπορεί να συμφέρει μία ΠΑΕ, αλλά να δημιουργεί αυτό που ήθελε να κάνει ο Γιάννης Γρανίτσας στην ΑΕΚ. Ενα εμπορικό κέντρο με 10 σινεμά και λίγο γήπεδο. Σε αυτή την περίπτωση έχουμε ένα κράτος που δίνει χώρο δωρεάν για κατασκευή εμπορικού κέντρου επειδή βρέθηκε το άλλοθι του γηπέδου.

Στην ίδια ανακοίνωση της Λάρισας, στο τέλος υπάρχουν οι εξής φράσεις; «Τονίζω, λοιπόν, ότι το νέο μας γήπεδο θα παραμείνει για πάντα περιουσία του ελληνικού λαού». Δηλαδή τι; Επειδή υποθέτω ότι το πρώτο ενικό αφορά τον Κώστα Πηλαδάκη, δεσμεύεται ότι το γήπεδο δεν θα καταπατηθεί, δεν θα πουληθεί ή δεν θα τι; Προφανώς, θα παραμείνει περιουσία του ελληνικού λαού. Με την αίρεση που ανέφερα στην αρχή. Οτι θα είναι γήπεδο και θα το χρησιμοποιεί μια ομάδα. Αλλά το τέλος είναι ακόμα πιο περίεργο: «Δεσμεύομαι ότι θα κατασκευαστεί με όσες εμπορικές χρήσεις, βάσει της αρχής της ισονομίας προς τις άλλες ΠΑΕ, κρίνει ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ». Πρώτον, το «δεσμεύομαι» τι νομική υπόσταση έχει; Εκτός αν η δέσμευση έχει την έννοια του λόγου της τιμής. Οπότε έχουμε μια νέα νομική διάσταση, τον λόγο τιμής Πηλαδάκη. Οσο για τον συνδυασμό «δεσμεύομαι πως θα γίνει ό,τι κρίνει ο υπουργός», έχουμε ακόμα μεγαλύτερη εξουσία. «Δεσμευόμαστε πως θα γίνει ό,τι κρίνει ο υπουργός». Διότι αν πάρουμε ανάποδες ή δεν γουστάρουμε «δεν δεσμευόμαστε» και ο υπουργός μπορεί να fart potatoes μαζί με τους μπάτσους και τα ΜΑΤ, που θα τραγούδαγε κι ο Τζιμάκος.

Το πρόβλημα δεν είναι ότι το Ελληνικό Δημόσιο διαθέτει έκταση –και ενίοτε χρήμα– για να κατασκευάζονται γήπεδα ανώνυμων εταιρειών. Το πρόβλημα είναι ότι δίνονται σε ένα πλαίσιο μαξιμαλισμού. Ο κάθε ιδιοκτήτης ομάδας που θέλει να φτιάξει γήπεδο παίρνει παράδειγμα την καλύτερη σύμβαση που έκανε με το Δημόσιο μια ΠΑΕ και ζητάει, το λιγότερο, τα ίδια και, αν είναι δυνατόν, περισσότερα. Οχυρωμένος πίσω από το επιχείρημα της ισονομίας, έστω κι αν πολλές φορές πρόκειται για ανομία, όπως αποδείχθηκε με τη Νέα Φιλαδέλφεια, που ο νόμος της Βάσως Παπανδρέου έπεσε στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Το μεγαλύτερο, όμως, πρόβλημα είναι ότι δεν έχουμε κάποιο νομοθετικό πλαίσιο για την κατασκευή γηπέδων, ώστε οι υπουργοί να το έχουν για μπούσουλα. Οι εμπλεκόμενοι υπουργοί, είτε Οικονομικών, είτε ΠΕΧΩΔΕ, είτε Αθλητισμού, βρίσκονται στον ρόλο του πασά, που ενώ κατ' όνομα είναι αρχηγός, στην πραγματικότητα είναι όμηρος. Ομηρος των ΠΑΕ και των οπαδών των ομάδων, που μπορούν να διαδηλώσουν, να απειλήσουν ότι θα μαυρίσουν τον υπουργό και να πιέσουν μέσω του Τύπου, τους οποίους η κάθε ομάδα έχει. Σε αντίθεση με τον υπουργό, που ούτε το «Αθλητικό ΠΕΧΩΔΕ» έχει, αλλά και να το είχε νομίζω ότι θα πούλαγε.

Το θέμα των γηπέδων cum εμπορικών κέντρων δεν θα σταματήσει. Τα γήπεδα που κάποτε είχαν δοθεί σε παρυφές πόλεων για την άσκηση της νεολαίας τώρα είναι στο κέντρο τους, για να παίζουν επαγγελματικές ομάδες. Τουλάχιστον στην περίπτωση της Λάρισας ο Πηλαδάκης πρώτα ασχολήθηκε με την ομάδα και μετά με το γήπεδο. Ο Ιβάν Σαββίδης ασχολήθηκε πρώτα με το γήπεδο της Τούμπας και μετά όσο πατάει η γάτα με την ομάδα. Για να σταματήσει αυτό το βιολί με τα γήπεδα,για τα οποία ο κάθε υπουργός αποφασίζει κατά περίσταση, πρέπει να υπάρξει πολιτική που θα ισχύει για όλους. Αλλά τι λέω, τι λέω, Θεέ μου, Θεέ μου; Να υπάρξει νόμος που θα λέει πως θα μπορεί ο κάθε υπουργός να κάνει τον μαχαραγιά με τα λεφτά των άλλων και να δείχνει ότι έκανε τη χάρη στους οπαδούς; Ετσι τα θέλουν, έτσι τα έχουν και έτσι να τα φάνε. Από εμένα καμία συμπόνια.

Τώρα μην πάμε στα «η ιστορική Λάρισα δικαιούται να έχει δικό της γήπεδο». Το «δικαιούται» δεν είναι μια λέξη εν κενώ. «Δικαιούται» σημαίνει νομικό δικαίωμα σε ό,τι αφορά την κυβέρνηση και ηθικό δικαίωμα σε ό,τι αφορά την κοινωνία. Το νομικό μέρος μπορεί να αφορά τη χρήση παραθυρακίου ή μπαλκονόπορτας, όπως έκανε ο Νέος Πανιώνιος για να απαλλαγεί από τα χρέη του, ή κυβερνητικής ανοχής, από την οποία ωφελήθηκε η ΑΕΚ στην εκδίκαση του 44, όταν το κράτος έκανε δεκτά τα φουσκωμένα χρέη της ENIC και της NetMed χωρίς δυναμική παρουσία στο δικαστήριο. Το ηθικό μέρος αφορά προσωπικά τον κάθε πολίτη, θεωρώντας ότι το δίκαιο υπερβαίνει τις αυστηρές επιταγές του νόμου. Για τους πολιτικούς θέλω να πω ότι σαν «ηθικό δικαίωμα» θεωρούν ότι ευαισθητοποιεί τους ψηφοφόρους της εκλογικής περιφέρειάς τους. Και μόνο το ότι το ΥΠΕΧΩΔΕ έβγαλε ανακοίνωση βράδυ Σαββάτου δείχνει πόσο ο Γιώργος Σουφλιάς υπολογίζει τα ηθικά δικαιώματα της Λάρισας, που στην περίπτωσή του μεταφράζονται σε ψήφους. Το να περιμένεις, όμως, να βρεθεί υπουργός από την περιοχή σου για να λύσει το πρόβλημα δεν δείχνει κυβέρνηση του 21ου αιώνα, αλλά της εποχής του Δεληγιάννη και του Τρικούπη.

Το σημερινό άρθρο γράφτηκε με αφορμή το e-mail του αναγνώστη Α.Α., που από τη διατύπωση καταλαβαίνω ότι είναι οπαδός της Λάρισας. Και μόνο από την ευγενική μορφή του e-mail λυπάμαι για το ότι δεν γράφω «υπουργέ, φτιάξε τώρα γήπεδο στον ιστορικό σύλλογο». Το μόνο που θα γράψω είναι ότι η Λάρισα έχει τα ίδια δικαιώματα με κάθε άλλο σύλλογο. Στον νόμο και όχι στην παρανομία. Την οποία δημοσιογραφικά δεν μπορούμε να ενθαρρύνουμε στο όνομα οποιουδήποτε συλλόγου και στα χρώματα οποιασδήποτε φανέλας.