Δέκα χρόνια γεμάτα αποδείξεις (Sportday / Αντώνης Καρπετόπουλος)

Ο Ολυμπιακός μπορεί να νικήσει τη Σαχτάρ του Ντόνετσκ και να συνεχίσει στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ. Δεν είμαι βέβαιος ότι θα το πετύχει, μια και οι Ουκρανοί από ματς σε ματς βελτιώνονται, αλλά είμαι σίγουρος ότι μπορεί. Για την ιστορία και την υστεροφημία του Ολυμπιακού, το να συνεχίσει θα είναι χρήσιμο. Για το μέλλον της τωρινής ομάδας, όμως, κάτι τέτοιο δεν μπορεί να σημαίνει απολύτως τίποτα. Ακόμα κι αν ο Ολυμπιακός κερδίσει το Κύπελλο ΟΥΕΦΑ, του χρόνου θέλει χτίσιμο απ' την αρχή. Αυτό είναι το συμπέρασμα της φετινής παρουσίας του Ολυμπιακού στο Τσάμπιονς Λιγκ, που θέλω να πιστεύω ότι ήταν και παραμένει η διοργάνωση στην οποία ο πρωταθλητής θα 'θελε να διακρίνεται.

Η ήττα από τη Βαλένθια ήταν αξιοπρεπής και ταυτόχρονα ανυπόφορη: κάτι σαν έργο που έχεις παρακολουθήσει πολλές φορές. Η πιο υγιής αντίδραση που τη συνόδευσε ήταν ένα πολύ αυθόρμητο «δεν θέλω άλλο», που βάζω στοίχημα ότι κάθε οπαδός του Ολυμπιακού σκέφτηκε. Δεν θέλω άλλο να βλέπω χαμένες ευκαιρίες, τσαρλατανισμούς με την μπάλα στη μεσαία γραμμή, σέντρες απέναντι στις οποίες η άμυνα πανικοβάλλεται, ηρωικά γιουρούσια μπας και μπει κάνα γκολ, βλακώδεις κίτρινες κάρτες. Η ομάδα αυτή κουράστηκε. Και κούρασε.

Προσωπικά

Με ορθότερη διαχείριση από τον Σόλιντ, ο Ολυμπιακός θα είχε καλύτερη τύχη, αλλά ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω και δυστυχώς χρόνος δεν υπάρχει άλλος. Προπαραμονή του ματς ο Γεωργάτος ορκιζόταν στο «Φως» πως θα κάνει ό,τι μπορεί για να σπάσει η κατάρα που κυνηγάει την ομάδα δέκα χρόνια. Ο Γεωργάτος, που δεν προοριζόταν ούτε καν για βασικός (και σωστά μετά τις κουταμάρες που έκανε στο «Βικελίδης»), μιλούσε από καρδιάς, αλλά για πάρτη του. Ο ίδιος δεν θέλει να τελειώσει την καριέρα του κουβαλώντας τη ρετσινιά μιας δεκάχρονης αποτυχίας: θεμιτό. Ομως το «διπλό» στο «Μεστάγια» δεν θα έσωνε τη χρονιά –έπρεπε αυτός και οι συμπαίκτες του να είχαν φροντίσει να πάρουν αποτελέσματα αλλού και νωρίτερα: στη Βαλένθια ήταν ήδη αργά! Την επόμενη μέρα το θέμα ήταν να βάλει γκολ ο «Ρίμπο», που πάντα σκοράρει στο Τσάμπιονς Λιγκ: κρίμα που δεν τα κατάφερε, μόνο που το ζητούμενο δεν μπορεί να είναι ο «Γκεό» και οι επιθυμίες του, ο «Ρίμπο» και τα γκολ του, ο «Τζόλε», ο Ανατολάκης, ο Οκκάς και τα προσωπικά τους, αλλά ο Ολυμπιακός. Οταν τα προσωπικά δράματα του καθενός αναδεικνύονται σε ζητήματα μείζονος σημασίας, κάτι δεν πάει καλά. Σίγουρα δεν είναι πάνω απ' όλα η ομάδα.

Ασοι

Η σεζόν ήταν για πολλούς μια τελευταία ευκαιρία. Η συνειδητοποίηση του τέλους αναγκάζει τον καθένα να κοιτάζει κυρίως την πάρτη του: αυτό γίνεται από την αρχή φέτος. Στο παιχνίδι της μεταβίβασης των ευθυνών είναι, άλλωστε, όλοι άσοι: η διοίκηση θυμήθηκε ότι τα εμπορικά έσοδα του Ολυμπιακού είναι μικρά σε σύγκριση με της Ρεάλ Μαδρίτης, ο προπονητής επισήμανε ότι στην Ελλάδα οι απαιτήσεις είναι υπερβολικές, ο «Ρίμπο» τα 'βαλε με όλους χωρίς να πάρει απάντηση. Μόνο που έτσι δεν γίνεται προκοπή.

Λίφτινγκ

Ο Ολυμπιακός χρειαζόταν χτίσιμο απ' την αρχή, ήδη μετά την «εφτάρα» από τη Γιούβε. Αντί να συμβεί αυτό, ο Κόκκαλης επιχείρησε αρχικά ένα αγωνιστικό λίφτινγκ με τον Μπάγεβιτς και στη συνέχεια ένα τσίτωμα με τον Σόλιντ: δεν πάει άλλο. Ο Ολυμπιακός στο «Μεστάγια» ήταν κουρασμένος από το άγχος που προκαλεί η δεκάχρονη ευρωπαϊκή μετριότητα –αν δεν αλλάξει ριζικά, θα γίνει χειρότερος.

Ρολίστες

Ο Σόλιντ προσπάθησε να τηρήσει ένα σχέδιο –δεν μέτρησε όμως σωστά το πού βασίζεται. Οι προσθήκες αποδείχτηκαν μέτριες –όμως το πρόβλημα δεν ήταν οι προσθήκες, αλλά οι πριμαντόνες. Ο Σόλιντ στηρίχθηκε υπερβολικά στον Ριβάλντο, τον Τζόρτζεβιτς, τον Στολτίδη, τον Κωνσταντίνου: δεν είναι τυχαίο ότι κανείς από αυτούς δεν έχει έναν αναπληρωματικό της προκοπής. Είναι εύκολο να βρίζεις τον Ανατολάκη (που προχθές έλειπε, αλλά τα κενά στο κέντρο της άμυνας υπήρχαν), τον Καφέ, τον Μάριτς, τον Μπόρχα: όλοι αυτοί είναι απλώς συμπληρωματικοί παίκτες –από κανέναν δεν περιμένεις να κάνει τη διαφορά. Αυτοί που θα 'πρεπε να σηκώσουν τον Ολυμπιακό στις πλάτες τους, για διαφορετικούς λόγους δεν τα κατάφεραν. Του χρόνου ο Ολυμπιακός χρειάζεται αρκετούς νέους πρωταγωνιστές. Αν το καλοκαίρι φέρει πάλι ρολίστες πολυτελείας, θα έχει και του χρόνου την ίδια τύχη. Αν παίζει στο Τσάμπιονς Λιγκ.

Νοοτροπία

Το δεύτερο σημαντικότερο είναι ότι ακόμα κι αν τους πρωταγωνιστές αυτούς τους βρει, θα πρέπει αυτή τη φορά να τους μεγαλώσει σωστά. Ολοι έχουν καταλάβει ότι ο Ολυμπιακός πληρώνει στην Ευρώπη το γεγονός ότι δεν αντιμετωπίζει τα ματς με τη νοοτροπία που αγωνίζεται στο ελληνικό πρωτάθλημα: μόνο που το λάθος δεν είναι η στάση στην Ευρώπη, αλλά το τι γίνεται στην Ελλάδα. Η αλαζονεία στις δηλώσεις μετά το «Βικελίδης», π.χ., ήταν ο προπομπός της ήττας στη Βαλένθια. Οταν στο ελληνικό πρωτάθλημα νιώθεις υπερπροστατευμένος, όταν έχεις το δικαίωμα να ορμάς στους διαιτητές ή να μειώνεις επιδεικτικά τους αντιπάλους, είναι απολύτως λογικό να έχεις πρόβλημα σε μια διοργάνωση στην οποία η δική σου η συμπεριφορά επιβάλλεται να είναι διαφορετική. Ο Ρεχάγκελ δεν έδιωξε τους παίκτες του Ολυμπιακού από την Εθνική επειδή ήταν παλιόπαιδα –τους έδιωξε επειδή κατάλαβε ότι ζώντας εκτός συνθηκών Ολυμπιακού δεν μπορούν να βοηθήσουν.

Κουράγιο

Ο Κόκκαλης πρέπει να βρει το κουράγιο να εξηγήσει τις προτεραιότητές του στον κόσμο. Δεν είναι υποχρεωτικό μια ομάδα να διακρίνεται στην Ευρώπη: μπορεί και να μη συμμετέχει. Αν ο στόχος είναι η πρωτιά στην Ελλάδα, μπορεί να βρει το καλοκαίρι δύο Ριβάλντο και να τους φέρει –όλα θα πάνε καλά. Αν θέλει μια ομάδα που θα διακρίνεται στην Ευρώπη, πρέπει να επενδύσει σε έναν προπονητή που θα ξέρει τι είναι το Τσάμπιονς Λιγκ, να φέρει έναν τεχνικό διευθυντή, να οργανώσει την ΠΑΕ και να διαλύσει το σύστημα υπερπροστασίας του Ολυμπιακού στην Ελλάδα. Το ξέρω ότι ο δεύτερος δρόμος είναι δυσκολότερος, αλλά είναι ο μόνος που με υπομονή και πίστη μπορεί να οδηγήσει στην ευρωπαϊκή διάκριση. Αλλος δεν υπάρχει. Τα δέκα τελευταία χρόνια είναι η απόδειξη.

Παρακμή

Οι μεγάλες δυστυχίες γίνονται αφορμή για ωραία κείμενα. Μου γράφει σε ένα χθεσινό του υπέροχο e-mail ο φίλος μου Αντώνης Οικονόμου:
«Προσπαθώντας να μιλήσει κανείς με "σοβαρότητα" για τη σημερινή κατάσταση του Ολυμπιακού, μπορεί με όλη του την άνεση να διαλέξει μία από τις παρακάτω ερμηνείες της έννοιας της παρακμής:
Παρακμή λόγω χρόνου.
Παρακμή λόγω διαφθοράς.
Παρακμή λόγω εμμονής(ών).
Παρακμή λόγω εσωτερικών διαφωνιών.
Παρακμή λόγω εξελίξεων στον περίγυρο.
Παρακμή λόγω έλλειψης προνοητικότητας.
Παρακμή λόγω ανάδειξης νέων δυνάμεων.
Ολες αυτές οι θεωρητικές προσεγγίσεις της έννοιας της παρακμής, ανεξάρτητα από τον σκληρό πυρήνα της τεκμηρίωσής τους, χαρακτηρίζονται από δύο κοινά στοιχεία:

Α) Θεωρούν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο την έλευσή της αναγκαστική. Πρόκειται δηλαδή για ντετερμινιστικά θεωρητικά σχήματα, τα περισσότερα από τα οποία αντλούν τη μεθοδολογία τους από τις φυσικές επιστήμες (κυρίως τις εξελικτικές –δαρβινικής μήτρας– θεωρίες) και τη φιλοσοφία ανάπτυξης των επιχειρημάτων τους από έναν αυστηρό ή πιο χαλαρό ιστορικισμό (η ιστορία διδάσκει κ.λπ.). Καταλήγουν στο μελαγχολικό συμπέρασμα ότι είναι ζήτημα χρόνου πότε ένα σύστημα που άνθησε σε μια δεδομένη περίοδο θα αρχίσει να παρακμάζει.

Β) Στο μοντέλο της ιστορικότητας (μικρο- ή μακροπεριοδικής, αδιάφορο) που χρησιμοποιούν ενυπάρχει και ο ενισχυτικός της ίδιας της θεωρίας παράγοντας, που σχετίζεται με την επιβεβαίωση ή επιτάχυνση της παρακμής από τη στιγμή της επισήμανσης και αποκάλυψής της. Ή με απλά λόγια: το "ξεφωνητό" μιας παρακμιακής κατάστασης φέρνει πιο κοντά την έλευσή της –αυτό είναι επιβεβαιωμένο– και μάλιστα αυτάρεσκα. "Εγώ σας τα ’λεγα κ.λπ.".

Απέναντι σε όλα αυτά είναι όντως εξαιρετικά ανθεκτικός ο στρουθοκαμηλισμός, στον οποίο παρασύρονται, ακόμα και σήμερα, οι εθελοτυφλούντες φανατικοί οπαδοί του Θρύλου, αναζητώντας απεγνωσμένα αναγέννηση ενός πτώματος που βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο σήψης. Στερεότυπα του τύπου "ξέρω τι φταίει, αλλά θα το αποκαλύψω εκεί που πρέπει" ή "ας μην κάνουν το λάθος να μας θεωρήσουν ξοφλημένους" ή "όλοι σαν μια γροθιά θα δείξουμε τη δύναμή μας", καθώς και τραβηγμένες απ' τα μαλλιά προφητείες, του τύπου "ο Νε θα μας σώσει", επιβεβαιώνουν απλώς με τον πιο ηχηρό τρόπο το προφανές: ότι οι περισσότερο εξαρτημένοι από ένα σύστημα υπό κατάρρευση είναι και οι τελευταίοι που συνειδητοποιούν την κατάστασή του(ς)».

Χειροκροτώ τον δάσκαλο, προσθέτοντας ότι αυτή τη στιγμή η αυτοκριτική είναι για τον Ολυμπιακό (της παρακμής) ό,τι πιο δύσκολο…