Με το φτωχό μου το μυαλό, λέω εγώ… (Sportday / Αντώνης Πανούτσος)

Ο βίος και η πολιτεία της διοίκησης του Ανδρέα Ανατολιωτάκη είναι το απόγειο της γραφικότητας. Η εντύπωσή μου όμως είναι ότι η συγκεκριμένη γραφικότητα είναι για τη διοίκηση του Ντέμη Νικολαΐδη ό,τι οι βάρβαροι στο ποίημα του Καβάφη. Απίστευτα βολική. Οταν σε μια στιγμή τελειώσει, θα προκύψει το ερώτημα: «Και τώρα τι θα κάνουμε χωρίς τον Ανατολιωτάκη;». Η γραφικότητα των σχεδίων της διοίκησης του Ανατολιωτάκη δεν χρειάζεται προσπάθεια για να στοιχειοθετηθεί. Οταν ο αντιπρόεδρος Γιώργος Πάντζας βγαίνει και σαν σχέδιο δηλώνει «θα κλείσουμε το Μαξίμου και τη Βουλή», όταν ο Στράτος Γιδόπουλος προσάπτει ως κατηγορία στη διοίκηση του Νικολαΐδη ότι αποτελείται από γιάπηδες (υποθέτω αντί για μάγκες και αλανιάρηδες) και όταν ο Μίμης Παπαϊωάννου μοιράζεται τον προβληματισμό του πως αν υπάρχει έγγραφη δέσμευση σε περίπτωση που φτιαχτεί το γήπεδο, η ΠΑΕ ΑΕΚ θα αγωνίζεται στη Φιλαδέλφεια, κάθε περαιτέρω ανάλυση είναι περιττή. Επίσης, το να παραθέτεις σε συνέντευξη Τύπου ένα σχέδιο χρηματοδότησης που εμφανώς βασίζεται στην εξαπάτηση του κράτους, με τα λεφτά της ανοικοδόμησης να προκύπτουν από υπερτιμολόγηση της κατασκευής του πάρκινγκ, είναι η μοναδική περίπτωση που δεν πρέπει να επιφέρει παρέμβαση εισαγγελέα. Η μικρόνοια σε πλημμελήματα είναι απαλλακτικός λόγος. Δεν υπάρχει λοιπόν λόγος σοβαρής ενασχόλησης με σχέδια επιπέδου βαλκανιζατέρ και συζητήσεις επιπέδου συνταξιούχων σε καφενείο: «Δώσε μου εμένα τον χώρο στη Φιλαδέλφεια και θα δεις τι γήπεδο σου φτιάχνω χωρίς λεφτά». Στο φινάλε, γι' αυτό έγινε το Πολυτεχνείο. Για να μπορεί ο καθένας να λέει ελεύθερα την παπαριά του. Αν η ομάδα του Ντέμη Νικολαΐδη αντιμετώπιζε τη διοίκηση του Ανατολιωτάκη σαν μια συνάθροιση γραφικών, κανένας δεν θα είχε δικαίωμα να της προσάψει μομφή. Η διοίκηση, όμως, του Νικολαΐδη αντιμετώπισε τη σημερινή διοίκηση της Ερασιτεχνικής ΑΕΚ σαν σοβαρή υπόθεση. Οταν ο Ανατολιωτάκης είχε πει ότι προκηρύσσει διαγωνισμό για την ανέγερση του γηπέδου στη Φιλαδέλφεια, ο Ντέμης Νικολαΐδης, παρά το εμφανώς γελοίο της υπόθεσης, είχε πει ότι «θα περιμένουμε να δούμε αν υπάρξει αποτέλεσμα». Η κίνηση θα μπορούσε να είναι πίστωση χρόνου, εάν δεν συνέβαιναν δύο τινά. Πρώτον, ήταν τρομερά βολική για την ομάδα του Νικολαΐδη, αφού κέρδιζε χρόνο χωρίς να υφίσταται πιέσεις για να κάνει κάτι. Δεύτερον, τα άτομα που αποτελούσαν τη διοίκηση του Ανατολιωτάκη ήταν τα ίδια με σήμερα και είναι απίθανο τότε η ομάδα του Νικολαΐδη να εκτιμούσε ότι θα έκαναν κάτι σοβαρό.

Οι βάρβαροι για την ΠΑΕ ΑΕΚ τελείωσαν. Τώρα είναι η σειρά της διοίκησης του Ντέμη Νικολαΐδη να κάνει αυτό που ο κόσμος περιμένει. Να δώσει χρονοδιάγραμμα. Αν δεν μπορεί, ας δώσει μία συνέντευξη Τύπου να πει τι περιμένει. Γιατί ο μικρόνους απαλλάσσεται, αλλά ο έχων σώας τας φρένας, που εκμεταλλεύεται τον αδικημένο από τη φύση, είναι κατηγορηματικά ένοχος. Στο σημείο που δεν μπορεί να κατηγορηθεί η διοίκηση του Νικολαΐδη είναι στο γεγονός ότι δεν βάζει λεφτά για μεταγραφές από τα χρήματα που πήρε λόγω της καλής πορείας της στο Τσάμπιονς Λιγκ. Το να είχε βάλει θα ήταν νοοτροπία μπαρμπουτιού: «Ρίξαμε δύο καλές ζαριές και τώρα, παιδιά, πάμε στα μπουζούκια». Οπως υποθέτω ότι το μαγαζί δεν θα έκλεινε αν η ΑΕΚ δεν έπαιρνε βαθμό, έτσι και το ταμείο του μαγαζιού δεν μπορεί να αδειάζει επειδή πήρε. Εχεις ένα επιχειρηματικό σχέδιο, το ακολουθείς και τα όποια πρόσθετα έσοδα επενδύονται στο επόμενο ετήσιο μπάτζετ. Από την άλλη, η νοοτροπία «εμείς αγοράζουμε φτηνά και πουλάμε ακριβά», που φέρεται να έχει πει ο Ιλια Ιβιτς, είναι είτε τρομακτική απλοποίηση επιχειρηματικής λογικής είτε μία επικίνδυνη νοοτροπία σμίκρυνσης του μεγέθους της ομάδας.
Κατ' αρχάς, είναι αυτονόητο. Κάθε επιχείρηση παγκοσμίως αυτό που θέλει να κάνει είναι να πουλάει με το μέγιστο δυνατό κέρδος. Κάθε όμως σοβαρή επιχείρηση ξέρει ότι σε ορισμένες περιπτώσεις θα πουλήσει και κάτω του κόστους ή θα βλέπει το εμπόρευμα στο ράφι. Στο ποδόσφαιρο ο μόνος τρόπος να ακολουθήσεις δογματικά τη λογική του κέρδους είναι να ελαχιστοποιήσεις τις αγωνιστικές σου φιλοδοξίες. «Δεν ενδιαφερόμαστε τι θα κάνει η ομάδα και πού θα τερματίσουμε. Ενδιαφερόμαστε να πουλάμε ακριβά παίκτες και να αγοράζουμε φτηνούς, τους οποίους θα βελτιώσουμε και θα τους πουλήσουμε και πάλι με κέρδος». Τη συγκεκριμένη φιλοσοφία ακολούθησε και ακολουθεί η Ξάνθη, στην οποία όλοι οι παίκτες πουλιούνται, με την ομάδα να αποδυναμώνεται μέχρι, όμως, του σημείου που δεν θα κινδυνεύει να πέσει κατηγορία. Η ΑΕΚ, όμως, από την ιστορία και τις προσδοκίες των οπαδών της δεν μπορεί παρά να κάνει πρωταθλητισμό. Οχι απαραίτητα να κερδίζει το πρωτάθλημα, αλλά να είναι στην κούρσα. Για να βρίσκεται στην κούρσα ορισμένες φορές θα υποχρεωθεί να αγοράσει και ακριβά. Ορισμένες φορές τα χρήματά της θα πάνε στράφι. Το μεταγραφικό ρίσκο είναι το τίμημα του να είσαι μεγάλη ομάδα.

Λίγο πριν γράψω το κείμενο μιλούσα με ένα συνάδελφο που κάνει το ρεπορτάζ του Παναθηναϊκού. «Τα χάλια μας είμαστε. Παίζουν σαν να έχουν χάσει το κέφι τους για την μπάλα. Το πολύ να τερματίσουμε σε θέση για το Τσάμπιονς Λιγκ». «Αλλά η ΑΕΚ είναι καλύτερη από τον Παναθηναϊκό. Μπορεί και να είναι καλύτερη από τον Ολυμπιακό», του απάντησα. «Ασ' τους αυτούς. Αυτοί είναι ευχαριστημένοι εκεί που βρίσκονται», ολοκλήρωσε το θέμα.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τη σημερινή ΑΕΚ είναι να γίνει «αγαπησιάρικη», αλλά όχι μεγάλη ομάδα. Οι οπαδοί της να αγοράζουν 20.000 διαρκείας για να την ενισχύσουν επειδή την αγαπούν, αλλά ούτε οι μισοί δεν θα πηγαίνουν στο γήπεδο επειδή δεν θα θαυμάζουν αυτό που βλέπουν. Ο ΑΕΚτσήδες να γίνουν σαν τους παλιούς αριστερούς που ρίχνουν την ψήφο τους στον Συνασπισμό, αλλά ξέρουν ότι στο τέλος του μετρήματος πάλι η Ν.Δ. ή το ΠΑΣΟΚ θα είναι κυβέρνηση. Ο Παναθηναϊκός να αγοράζει τον Σαλπιγγίδη, ο Ολυμπιακός τον Τοροσίδη και η ΑΕΚ να ακολουθεί τη λογική της αριστερής γενιάς του '60. «Μια μέρα τα πιτσιρίκια μας θα μεγαλώσουν και θα πάρουν στα χέρια τους την εξουσία». Η πραγματικότητα ήταν ότι τα αριστερά πιτσιρίκια του '60 είναι οι σημερινοί πολιτικοί της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ. Το ίδιο ισχύει και στο ποδόσφαιρο από τότε που έγινε επαγγελματικό και οι παίκτες ανήκουν σε μία ομάδα όσο κρατάει το συμβόλαιό τους.

Είναι λογικό να λες ότι θέλεις να έχεις πιτσιρικάδες παίκτες σε μια ομάδα για να σου βάζουν ζωντάνια και πνευμόνια. Είναι παράλογο να λες ότι οικοδομείς μια ομάδα για την επόμενη δεκαετία, αφού με το που λήξει το συμβόλαιο του πιτσιρικά, θα πρέπει να βάλεις τουλάχιστον τα ίδια λεφτά με τους αντιπάλους σου για να τον κρατήσεις. Ο παίκτης μπορεί να αγαπάει την ομάδα, αλλά αγαπάει και τα λεφτά της. Ο Μανωλάς μεγάλωσε στην ΑΕΚ. Αυτό δεν τον εμπόδισε να μην ακολουθήσει την ομάδα στην προετοιμασία και να δηλώσει ότι θα μείνει στη Νάξο και θα γίνει ψαράς. Τον μετέπεισε ένα νέο συμβόλαιο με καλύτερους όρους. Ο Τόνι Σαβέβσκι πριν από την προετοιμασία είχε δημιουργήσει ολόκληρο θέμα στον Μιχάλη Τροχανά για ένα χαλάκι που του είχε υποσχεθεί η προηγούμενη διοίκηση. Ο Ντέμης Νικολαΐδης το 1999 έφτασε μέχρι το αεροδρόμιο για να ταξιδέψει στις Βρυξέλλες και να πάρει μεταγραφή στην Αντερλεχτ. Γύρισε πεισμένος από την αγάπη των οργανωμένων που τον ακολούθησαν μέχρι το check in, αλλά και με ένα εξαετές συμβόλαιο που του είχε κάνει ο Πέτρος Στάθης, το οποίο στον τελευταίο χρόνο του έφτανε τα 400 εκατ. δραχμές. Και μιλάμε για παίκτες που δεν ήταν μισθοφόροι, αλλά οι σημαίες της ΑΕΚ της τελευταίας εικοσαετίας.

Στον Παναθηναϊκό τα πάντα καταρρέουν λόγω της αποτυχημένης χρονιάς και η ομάδα -τυπικά τουλάχιστον- είναι λίγο καλύτερα από την ΑΕΚ. Εξι βαθμούς πίσω από τον Ολυμπιακό, συνεχίζει στο ΟΥΕΦA και στο Κύπελλο, θεσμός στον οποίο η ΑΕΚ έχει αποκλειστεί. Στον Ολυμπιακό άλλαξαν προπονητή επειδή δεν προχώρησαν στην Ευρώπη, έστω και αν προηγούνται με έξι βαθμούς στο πρωτάθλημα. Στην ΑΕΚ όλα είναι υπέροχα, αποδεικνύοντας ότι το πόσο καλά νιώθεις δεν είναι κάτι ρεαλιστικό, αλλά θέμα υποβολής. Εκτός αν είναι θέμα φιλοδοξιών. Είναι καλό να μην αγχώνεις τους παίκτες, όπως ο Νικολαΐδης δεν άγχωσε τους παίκτες της ομάδας μετά την ήττα από τον ΠΑΟΚ, αλλά ορισμένες φορές δεν έχει νόημα να τους αγχώνεις. Επειδή το ότι έχασαν δεν οφειλόταν στο ότι αδιαφόρησαν, αλλά στο ότι δεν μπορούσαν. Είναι ωραίο να λες ότι χτίζεις μια ομάδα μέλλοντος. Αλλά στο σημερινό ποδόσφαιρο των τριετών συμβολαίων το μέλλον είναι τώρα. Είναι επιτρεπτό να θέλεις να αγοράζεις φτηνά και να πουλάς ακριβά, αλλά το φτηνό κρέας το τρώνε οι σκύλοι και τα πρωταθλήματα τα παίρνουν οι ακριβοί παίκτες. Αποδεικνύεται και από τις ομάδες του Μπάρλου και του Μελισσανίδη, στις οποίες ελάχιστοι παίκτες ήταν γηγενείς και την πρώτη αγόρασαν τα λεφτά του μακαρίτη και τη δεύτερη έφτιαξαν οι επιλογές του Μπάγεβιτς. Είναι επίσης επιτρεπτό να γελάς με τον Ανδρέα Ανατολιωτάκη, αν επιτρέψεις και στους άλλους να γελάσουν με τον Ζούπα, τον οποίο εσύ στήριξες για ηγέτη της Ερασιτεχνικής και πάτησε στα γραφεία της μόνο την ημέρα των εκλογών.

Το ερώτημα στην ΑΕΚ δεν είναι αν υπάρχουν φιλοδοξίες. Το ερώτημα είναι αν υπάρχει χρονικός προσδιορισμός στις φιλοδοξίες. Αγωνιστικά το καλό είναι ότι τα πιτσιρίκια του Φερέρ θα μεγαλώσουν. Το κακό είναι ότι το ίδιο συμβαίνει και με τον Λυμπερόπουλο που μπήκε στα 32 και τον Ζήκο που μπήκε στα 33. Η σημασία του φάνηκε με την απουσία του στο ματς της Τούμπας. Το ερώτημα δεν είναι αν ο Ανατολιωτάκης είναι γραφικός. Το ερώτημα είναι τι κάνεις εσύ. Και στην ΑΕΚ δεν υπάρχει άνθρωπος που να μπορεί να προσδιορίσει το πότε θα ξεκινήσουν τα έργα του γηπέδου στον ΟΔΔΥ.

Στον Παναθηναϊκό φάνηκε το πόσα λάθη μπορούν να γίνουν αν πάνω στο άγχος σου για επιτυχία βιαστείς, κάνεις λάθος επιλογές και αγχώσεις την ομάδα σου. Στον Ολυμπιακό φάνηκε πόση ζημιά μπορεί να γίνει αν ένας νέος προπονητής προσπαθήσει να μάθει σε γέρικα σκυλιά του πολέμου καινούργια κόλπα. Στην ΑΕΚ διαφαίνεται η εντελώς αντίθετη νοοτροπία. Μια φιλοσοφία Jack Daniels. «Εμείς στη Φιλαδέλφεια δεν βιαζόμαστε». Δεν είναι απαραίτητα κακό, φτάνει να μη χρειάζεσαι βαρβάρους. Ο έρμος Ανατολιωτάκης είναι ό,τι πρέπει για τον ρόλο του βάρβαρου, αλλά το ποίημα λέει και κάτι άλλο «μην τους ψάχνεις, γιατί οι βάρβαροι είναι μέσα σου». Λίγη αυτοκριτική δεν βλάπτει.