Περί ρόμβου και άλλων δεινών (Sportday / Αντώνης Καρπετόπουλος)

Μου έχετε στείλει πολλά mail τον τελευταίο καιρό για να σας γράψω για τον «ρόμβο» και το 4-4-2 με «ρόμβο». Ο «ρόμβος» που θυμηθήκαμε εφέτος στην Ελλάδα –κυρίως λόγω Δον Λορένσο Σέρα Φερέρ– δεν είναι τίποτα άλλο από την τυπική διάταξη που είχαν οι ομάδες στη μεσαία γραμμή τη δεκαετία του '70 και του '60: πρόκειται για το πιο παλιομοδίτικο σύστημα τακτοποίησης στο ποδόσφαιρο. Θα γράψω τρία σημειώματα για τους φανατικούς των λεπτομερειών: όποιοι δεν γουστάρουν τακτική, από σήμερα έως την Πέμπτη ας διαβάσουν τίποτα άλλο.

Τι προβλέπει ο «ρόμβος»; Εναν κόφτη που παίζει μπροστά από την άμυνα, ένα «δεκάρι» κουμανταδόρο που παίζει πίσω από τους επιθετικούς, έναν μέσα δεξιά που άμα χρειαστεί παίζει και στο πλάι κι ένα μέσα αριστερά που κάνει το ίδιο στην άλλη πλευρά. Γιατί καταργήθηκε αυτή η διάταξη; Διότι ήρθε ο Μίχελς και το ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο των Ολλανδών. Ο Μίχελς ήθελε η ομάδα του να παρατάσσεται στο γήπεδο σε τρεις οριζόντιες γραμμές, με 4 παίκτες στην άμυνα, 4 (ή 3) στη μέση, 2 (ή 3) μπροστά. Γιατί; Πρώτον, διότι μια τέτοια δομή ομάδας βοηθούσε ώστε οι γραμμές να είναι κοντά (που σημαίνει ότι επιβαλλόταν ακόμα και οι επιθετικοί να γυρνάνε ή να πρεσσάρουν, ώστε η ομάδα να έχει τη δυνατότητα να αμύνεται με πολλούς παίκτες πίσω από την μπάλα). Και δεύτερον, διότι όταν η ομάδα ανέβαινε η συνολική της κίνηση επέτρεπε στους παίκτες που παίζουν στις πίσω γραμμές (στην άμυνα και στα χαφ) να βγαίνουν ως κρυφοί κυνηγοί. Αυτή η αλληλουχία που προέκυπτε από τις αλλαγές θέσεων και ρόλων ονομάστηκε ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο, ώστε να διαφέρει από τη στατικότητα των ρόλων που πρόβλεπε ο «ρόμβος».

Διάταξη

Κίνηση και στατικότητα σημαίνει απλώς καλή ή κακή ανάπτυξη. Ο Φερέρ, βλέποντας φέτος στην αρχή της χρονιάς ότι η ΑΕΚ δεν φτιάχνει φάσεις (και δεν τις ολοκληρώνει και σωστά), άλλαξε αρχικά τη διάταξή της και στη συνέχεια τον τρόπο του παιχνιδιού της. Ποιο ήταν το μεγαλύτερο επιθετικό πρόβλημα της ΑΕΚ; Οτι το παιχνίδι που έκανε στο πλάι [με τον Σέζαρ και τον Γεωργέα από τη μια πλευρά και τον Λαγό (ή τον Λάκη) και τον Παουτάσο από την άλλη] πήγαινε στράφι. Ο Λυμπερόπουλος περίμενε αδίκως την μπάλα, παίζοντας λίγο, κι όποιος έπαιζε δίπλα του (ο Καπετάνος ή ο Ντελίμπασιτς) δεν ήταν, έτσι κι αλλιώς, δεινός σκόρερ. Ο Ισπανός ζητούσε σουτ, όμως κι αυτό δεν ήταν λύση: το ποδόσφαιρο δεν έχει τρίποντα, για να βρεις δύο σουτέρ και να καθαρίσεις. Αυτή η δυσκολία είχε ως αποτέλεσμα τις τρεις ισοπαλίες της αρχής.

Αλλαγές

Τι έκανε ο Ισπανός; Πολλά. Πρώτον, πήρε τον Σέζαρ από το πλάι και τον έφερε πίσω από τους δύο επιθετικούς. Δεύτερον, πρόσθεσε στην ενδεκάδα τον Καμπάνταη –έναν κυνηγό πιο κινητικό από τον Ντελίμπασιτς και τον Καπετάνο. Τρίτον, χρησιμοποίησε σταθερά περισσότερο τον Μαντούκα από τον Λαγό, ώστε να υπάρχει κάποιος που κατά περίσταση να μπορεί να παίξει ή χαφ ή επιθετικός και, τέταρτον, είχε την τύχη να βρει τον Ακη Ζήκο, που εκτός από το να κόβει είχε και τη δυνατότητα να περνάει την μπάλα μπροστά με σίγουρους τρόπους.

Ροπή

Αξίζει να προσέξετε κάτι στην περίπτωση του «ρόμβου» του Φερέρ: πλην του Ζήκου, που παίζει στα τετραγωνικά του μπροστά από την άμυνα, κανένας άλλος από τους παίκτες του «ρόμβου» δεν αγωνίζεται στην κλασική του θέση. Ο Σέζαρ έπαιζε ακραίο χαφ-εξτρέμ: σήμερα χρησιμοποιείται ως μέσα αριστερά και ως κρυφός επιθετικός. Ο Μαντούκα εμφανίστηκε ως δεύτερος επιθετικός που μπορεί, αν χρειαστεί, να παίξει και «δεκάρι». Σήμερα αγωνίζεται ως μέσα δεξιά ή ως μέσα αριστερά –ξεκινάει δηλαδή αρκετά μέτρα πιο πίσω. Ο Τόζερ δεν έχει σχεδόν πουθενά αγωνιστεί ως κλασικό «δεκάρι»: με τον ΟΦΗ έπαιζε αρχικά μέσα αριστερά και στη συνέχεια κάτι σαν κόφτης! Γιατί το κάνει αυτό ο Φερέρ; Διότι πόνταρε σε μια φυσιολογική προβλεπόμενη ποδοσφαιρική αντίδραση: τη ροπή του παίκτη να αγωνίζεται στη θέση του, ακόμα κι αν ο κόουτς τον «ξεκινάει» αλλού. Ο Σέζαρ, ακόμα κι αν ξεκινήσει ως κρυφός κυνηγός, θα πάει κάποια στιγμή και προς τ' αριστερά: θα τον πάνε τα βήματά του. Το ίδιο και ο Μαντούκα: το πού ξεκινάει, σπανίως έχει να κάνει με το πού καταλήγει κατά τη διάρκεια της φάσης! Χάρη σε αυτό το τρικ, η επίθεση της ΑΕΚ είναι ένα είδος οργανωμένου χάους: ο Ζήκος απλώς έχει ως αποστολή να μείνει στον άξονα και να περάσει την μπάλα μπροστά, διαλέγοντας όποιον από τους συνολικά πέντε παίκτες κάνει κίνηση!

Πρόβλημα

Οταν η κίνηση είναι λίγη (στην Τούμπα), όταν η μπάλα δεν φτάνει μπροστά, διότι ο Τσίπεφ τα κόβει όλα (με τον ΟΦΗ), όταν οι παίκτες που παίζουν δεν ξέρουν τι να κάνουν την μπάλα (ο Χετεμάι κι ο Κυριακίδης την Κυριακή), η ΑΕΚ μπλέκει. Οταν η μπάλα φτάνει σωστά και γρήγορα στους κενούς χώρους, για τον αντίπαλο το πώς θα κινηθούν όλοι αυτοί είναι σπαζοκεφαλιά. Στην προκειμένη περίπτωση, ο «ρόμβος» είναι για τον αντίπαλο ένα τακτικό πρόβλημα. Οταν ο Τόζερ πήγε να παίξει αμυντικό χαφ, ο Μάουρερ έπρεπε να βάλει κάποιον να τον κυνηγάει: νομίζω ότι δεν το έκανε, επειδή ήταν δύσκολο να φανταστεί ότι ο Ισπανός θα έβαζε τον συγκεκριμένο παίκτη να παίξει τόσο πίσω.

Κάτι

Φυσικά, αυτή η διάταξη δημιουργεί και προβλήματα: η ΑΕΚ π.χ. εξαιτίας αυτού του οργανωμένου χάους όταν απλωθεί δέχεται πολλές αντεπιθέσεις: πιστεύω ότι ο Σάντος αν την έβλεπε στο πρώτο ημίχρονο με τον ΟΦΗ θα αυτοκτονούσε! Ομως δεν μπορείς να τα έχεις όλα, κάτι κερδίζεις και κάτι χάνεις. Αυτό ισχύει και στην περίπτωση του Ολυμπιακού. Θα το δούμε αύριο.

ProZone 17

Σας είχα προειδοποιήσει ότι η 17η αγωνιστική του δράματος δεν ήταν από εκείνες στις οποίες θα πλήτταμε, μολονότι στο πρόγραμμα υπήρχαν ελάχιστα δύσκολα ματς. Οι Αγγλοι της ProZone αυτή τη φορά θα τρίβουν τα μάτια τους με κάποια που συνέβησαν.
• Παμπορίδης (Εργοτέλης - Ξάνθη 3-1). Οπως σας είχα γράψει, δεν προβλέπονταν εναντίον του ανακοινώσεις. Ο άνθρωπος έκανε ό,τι μπορούσε, κι αυτό εκτιμήθηκε. Αν ο Πανόπουλος θέλει να βγάλει ανακοίνωση, ας τη βγάλει εναντίον του Μάλαρτζ, που έπνιξε τα δύο πρώτα γκολ.
• Ζωγράφος (Αιγάλεω - Απόλλων Καλαμαριάς 2-0). Σας είχα προειδοποιήσει ότι, μολονότι τον Λιά τον Δαμήλο τον έχουν φάει τρελά τον τελευταίο καιρό, εν τούτοις δεν προβλεπόταν καμία επιστροφή δανεικών και «λογικά, ο Κοκαλιάρης δεν έχει να φοβηθεί τίποτα».
• Μαζαράκος (Ατρόμητος Αθηνών - Λάρισα 2-2). «Διπλό» δεν φέρνει, που να τον βασανίσεις σε ηλεκτρική καρέκλα. Την πάτησε όμως. Διότι οι αρμόδιοι είχαν προειδοποιηθεί, ήταν υπό επιτήρηση, και το «άριστα» που του έβαλε ο Κούρτης δύσκολα θα τον κρατήσει στους πίνακες και του χρόνου. Αν κοπούν έξι, βρέθηκε ο ένας.
• Σκουφίτσας (Κέρκυρα - Αρης 1-1). Σας έλεγα ότι «στον πρώτο γύρο στο Χαριλάου φάγανε τον Σπύρο χωρίς αιδώ κι ότι ο Θεός ξεχνάει, αλλά ο Σπύρος όχι». Ο Σκουφίτσας έβγαλε 13 κίτρινες, έδωσε ότι η μπάλα βγήκε άουτ, ενώ ο επόπτης έδειχνε «παίζετε», δεν έδωσε ένα πέναλτι στον Αρη που θα το έδινε και ο Τεννές, όμως, παρόλα αυτά, ο Σπύρος έχει κάποια παραπόνα και ανησυχεί, διότι, άμα ξαναγυρίσει το φεγγάρι, θα υπάρξει πρόβλημα.
• Φινοκαλιώτης (Ηρακλής - ΠΑΟΚ 1-0). Ρεσιτάλ Φίνου. Με κάνα δυο κάρτες παραπάνω, αλλά πολλή πυγμή.
• Γερμανάκος (ΑΕΚ - ΟΦΗ 3-1). Σας είχα προειδοποιήσει: «Καιρό έχει να πρωταγωνιστήσει. Δύσκολο να χαλάσει την Κυριακή της μαμάς (η κυρά Χαρίκλεια έχει τον Ντέμη στην καρδιά της), αλλά δεν είναι και από αυτούς που θα εκτεθούν. Γενικά προσέχει, σε σημείο που να του βγαίνει άγχος. Προβλέπω λίγη μουρμούρα στο ΟΑΚΑ». Ομως ορθά διέκοψε το ματς. Δεν γίνεται η εξέδρα να βρίζει τη μάνα του, που βλέπει τα ματς της ΑΕΚ με τη φανέλα του Αρδίζογλου.
• Καρατζάς (Ιωνικός - Παναθηναϊκός 0-4). Ρε σεις, εντάξει, υποβιβάστηκε ο Ιωνικός. Κόφτε το επιτέλους...
• Τσίκινης (Ολυμπιακός - Πανιώνιος). Εγραφα ότι με Τσίκινη, Μαυρόπουλο και Τσαγκαράκη παρατηρητή, μοιάζει να είναι η Κυριακή του Αγίου Σάββα. Οντως ήταν: δείτε το ημερολόγιο! Ομως ο Τσίκινης ήταν άψογος.