Γεννημένος στις 18 Ιουλίου 1892 στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας και πιο συγκεκριμένα στη γωνία των οδών Vitoria (νίκης) και Triumph (θριάμβου), αντιπροσώπευε μια σημειολογία εκ προοιμίου ιδιαίτερη. Πώς ήταν δυνατό να αποτύχει;
Ευτύχησε να ζήσει την παιδική του ηλικία χωρίς στερήσεις, φοιτώντας σε φημισμένα σχολεία και κολέγια, στα όποια διακρίθηκε για τις ποδοσφαιρικές του επιδόσεις.
Αντιμετωπίζοντας το ρατσισμό
Ο απόηχος των φυλετικών διακρίσεων εξακολουθούσε να περιθωριοποιεί ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας.
Έτσι, ο Φρίντενραϊχ ως μιγάς έπρεπε να πασαλείβει το δέρμα του και το πρόσωπό του με ριζόσκονη ή αλεύρι για να αποκτήσει πιο λευκή επιδερμίδα. Ακολουθώντας τα ευρωπαϊκά πρότυπα εφάρμοζε την τότε συνήθη για ορισμένους πρακτική να ισιώνει τα μαλλιά του πριν από κάθε αγώνα, κάτι για το οποίο σπαταλούσε μεγάλο χρονικό διάστημα για να πετύχει το βέλτιστο αποτέλεσμα. Επιπλέον, επεδίωκε να μιλάει με γερμανική προφορά για να επιβεβαιώνει την ευρωπαϊκή του καταγωγή.
Σύντομα ξεχώρισε για το πληθωρικό του ταλέντο και χάρη στο μαχητικό του πνεύμα απέσπασε το προσωνύμιο «τίγρης». Ο σύλλογος που σημάδεψε την αθλητική του σταδιοδρομία είναι η Παουλιστάνο. Φορώντας την φανέλα της επί συνολικά 12 έτη, εξελίχθηκε σε έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους στην επίθεση, σκαρφαλώνοντας έξι φορές στο θρόνο του πολιτειακού πρωταθλητή και ανακηρύχθηκε ακόμη περισσότερες «αρχιμπόμπερ» της διοργάνωσης.
Το 1925 η Παουλιστάνο συμμετείχε σε ευρωπαϊκή περιοδεία που έδωσε παιχνίδια κυρίως με αντιπάλους από την Γαλλία. Ο Φρίντενραϊχ έκανε ξανά τα πλήθη να παραληρούν. Και πώς όχι άλλωστε, όταν από τα 10 παιχνίδια που έπαιξε η ομάδα του κέρδισε τα εννέα, σημειώνοντας 11 γκολ στη διοργάνωση, σε σύνολο 30. Οι Γάλλοι έκπληκτοι δεν άργησαν να του αποδώσουν το παρατσούκλι ο «Βασιλιάς».
«Αγγίζοντας» το όνειρο
Στις 29 Μαΐου 1919, στον τελικό του Κόπα Αμέρικα, η οικοδέσποινα Βραζιλία, άγνωστη έως τότε στο ευρύ κοινό και δίχως τίτλο, επικράτησε με σκορ 1-0 της Ουρουγουάης, κατακτώντας την κούπα. Το «χρυσό» γκολ σημειώνει ο… από μηχανής θεός Φρίντενραϊχ στο τελευταίο λεπτό της παράτασης. Παράλληλα, με τέσσερα γκολ, αναδεικνύεται μαζί με τον συμπαίκτη του Νέκο πρώτος σκόρερ του τουρνουά. Επίσης, ο «τίγρης» ανακηρύσσεται πολυτιμότερος παίχτης της διοργάνωσης.
Έρμαιο της «νοσηρής» σκέψης…
Ο τόπος διεξαγωγής του Κόπα Αμέρικα του 1921 (Αργεντινή), μια χώρα δηλαδή κατ’ εξοχήν λευκών, καθιστούσε την συμμετοχή του ουτοπικό σενάριο. Υπό τον φόβο ότι οι μαύροι θα «ντρόπιαζαν» την πατρίδα του, ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Επιτάσιο Πεσόα, διεμήνυσε ότι μονάχα οι λευκοί μπορούσαν να την εκπροσωπήσουν στο θεσμό.
Το 1922 ως μέλος της «σελεσάο» σκαρφάλωσε ξανά στο Έβερεστ της Λατινικής Αμερικής, αφού σήκωσε το τρόπαιο του Κόπα Αμέρικα.
Η χαμένη ευκαιρία
Δυστυχώς, ο περί ου ο λόγος δεν συμμετείχε στο πρώτο Μουντιάλ το 1930 στην Ουρουγουάη, ένεκα ενός τραυματισμού. Τέσσερα χρόνια μετά συμπληρώνοντας αισίως τα 42 του δεν συμπεριλήφθηκε στην αποστολή για το Μουντιάλ του 1934, στα γήπεδα της Ιταλίας.
Το «κύκνειο άσμα»
Το χρόνο ουδείς κατάφερε να νικήσει. Κατ’ ανάλογο τρόπο και ο Αρτούρ, με τη σωματική φθορά να αφήνει πάνω του ανεξίτηλα τα σημάδια της, μεταπήδησε το 1935 στη Φλαμένγκο. Εκεί τερμάτισε την λαμπρή καριέρα του. Την 21η Ιουλίου 1935, ενάντια στη Φλουμινένσε, γράφτηκε το «κύκνειο άσμα».
Σκόραρε περισσότερα γκολ από τον Πελέ
Αναφέρεται ότι πέτυχε 1329 γκολ σε 1239 παιχνίδια. Σε αυτό το σημείο ωστόσο, θα πρέπει να τονιστεί ότι ένα πέπλο αμφιβολίας πλανάται γύρω από αυτή την επίδοση.
Οι ζηλωτές του Πελέ ισχυρίζονται ότι ισχύουν τα αντίστροφα νούμερα, δηλαδή 1239 γκολ σε 1329 παιχνίδια. Κι εδώ όμως συναντάμε ένα μεγάλο μυστήριο. Ουδείς γνωρίζει στην πραγματικότητα με ακρίβεια πόσα γκολ σημείωσε ο Φρίντενραϊχ. Ο λόγος; Τα αρχεία που διασώζονται από τις αρχές του 1900 είναι το λιγότερο ημιτελή.
Ορισμένοι ασπάζονται την πρώτη εκδοχή. Άλλοι πάλι ενστερνίζονται τη δεύτερη. Μόνο ο πατέρας του, Όσκαρ, και ο καλύτερός του φίλος από την Ουρουγουάη και συνάδελφός του, ο Χοσέ Λέανδρο Αντράντε, γνώριζαν πραγματικά. Οι δυο τους είχαν συγκεντρώσει το ακριβές ρεκόρ των γκολ. Εντούτοις, αυτά εξαφανίστηκαν κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες με το θάνατο του τελευταίου το 1957.
Όταν οι δημοσιογράφοι συνειδητοποίησαν την απίστευτη ιστορία που είχαν στα χέρια τους, ξεκίνησαν να μελετούν και να αποκρυπτογραφούν την διαδρομή του Φρίντενραϊχ, εκείνος όμως είχε φτάσει στο λυκόφως της ζωής του. Ήταν ο μοναδικός εν ζωή που μπορούσε να πιστοποιήσει τα ανδραγαθήματά του. Έτσι, οι δημοσιογράφοι τον αναζητούσαν επίμονα, μα όταν τον βρήκαν, «χτυπημένο» από το Αλτσχάιμερ, δεν μπορούσε να τους διαφωτίσει περαιτέρω και να λύσει τις απορίες τους.
«Παγιδευμένοι» στις αμφιβολίες
Ο πλέον γνωστός υποτιθέμενος αριθμός γκολ είναι τα 1329 σε 1239 αγώνες, όμως μερίδα της κοινής γνώμης πιστεύει πως αυτό συνιστά μια παρεξήγηση που αποδίδεται στο Βραζιλιάνο αθλητικό δημοσιογράφο, Αντριάνο Νέιβα Ντα Μότα Σίλβα.
Η σύγχυση ξεκίνησε απ’ όταν ο πατέρας του «τίγρη», Όσκαρ, σημείωνε τα γκολ του γιου του από την αρχή της καριέρας του σε ένα μικρό βιβλίο. Το 1918 το έδωσε στον Αντράντε που ακολούθησε την σταδιοδρομία του για περισσότερο από 17 χρόνια, καταγράφοντας λεπτομέρειες των ματς μέχρι το τέλος του σπουδαίου κυνηγού.
Το 1962 ο Αντράντε επεσήμανε στον Μότα Σίλβα πως είχε συγκεντρώσει τους φακέλους όλων των αγώνων του Φρίντενραϊχ, που θα αποδείκνυαν το ρεκόρ των 1329 γκολ σε 1239 ματς. Παρά ταύτα, ο Αντράντε πέθανε προτού προλάβει να του δείξει τους φακέλους.
Ακόμη και χωρίς τα αποδεικτικά στοιχεία για αυτούς τους φακέλους, ο Σίλβα επέλεξε να τους εκδώσει, αλλά -σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή- εκ παραδρομής αντέστρεψε τους αριθμούς, κάτι που σήμανε 1329 γκολ σε 1239 αναμετρήσεις, αντί των 1239 γκολ σε 1329 αναμετρήσεις. Οι καταγεγραμμένες επιδόσεις του Πελέ είναι 1283 γκολ σε 1363 αναμετρήσεις.
Η στατιστική αυτή ταξίδευε σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης και ο Αλεξάντρε Ντα Κόστα διενήργησε εμπεριστατωμένη έρευνα με σκοπό να ρίξει φως στην περιβόητη υπόθεση. Έλεγξε τους φακέλους όλων των αγώνων χρησιμοποιώντας τουλάχιστον δύο εφημερίδες, την «Correio Paulistano» και την «O Estado de S. Paulo» και εξήγαγε τα εξής συμπεράσματα, όπως αποτυπώνονται στο βιβλίο του «Ο τίγρης του Ποδοσφαίρου»:
Ο απολογισμός συνοψιζόταν σε 554 γκολ σε 561 αγώνες, αφαιρώντας βέβαια τα υπόλοιπα περίπου 800, για τα οποία υπάρχουν ανεπίσημες αναφορές και πιθανολογείται ότι σημειώθηκαν σε φιλικά παιχνίδια: «Δεν υπάρχει στατιστική έρευνα που να καθιστά εφικτή την επιβεβαίωση» επισημαίνει ο συγγραφέας σε κάποιο σημείο.
Μερικές εβδομάδες αργότερα o Σεβερίνο Φίλχο στο δικό του βιβλίο «Fried Versus Pele» φτάνει σε άλλες διαπιστώσεις: 558 γκολ σε 562 ματς.
Το ηθικό δίδαγμα
Ακόμη και στις μέρες μας, με τις πηγές που υπάρχουν, οι ασυμφωνίες εξακολουθούν να υφίστανται και το τοπίο δεν έχει αποσαφηνιστεί, εξαιτίας της εποχής που διαδραματίστηκαν τα γεγονότα. Αρκετοί αγώνες, οι οποίοι ξεθάφτηκαν από το χρονοντούλαπο μαζί με κιτρινισμένα αρχεία δεν περιείχαν το σκορ και κατά συνέπεια τους σκόρερς.
Η ζωή μετά το ποδόσφαιρο
Λίγο καιρό μετά την απόσυρσή του από την ενεργό δράση ο «τίγρης» προσεβλήθη από Πάρκινσον, το οποίο συνοδεύτηκε από άνοια. Τα τελευταία χρόνια του έμενε σε ένα σπίτι που του είχε παραχωρήσει η ομάδα του Σάο Πάολο. «Έφυγε» στις 6 Σεπτεμβρίου 1969, σε ηλικία 77 ετών.
Παρακαταθήκη
Μπορεί να μην έδρεψε τις δάφνες των κόπων του και να μην έτυχε ανάλογης αναγνώρισης, καθώς τα κατορθώματα του βυθίστηκαν στη λήθη, εντούτοις έχει αναγνωριστεί ως έναν από τους καλύτερους. Ως εκείνος που νίκησε τη ρατσιστική μισαλλοδοξία της εποχής του.
Επιμέλεια: Παναγιώτης Ιωάννου ON DEMAND: Όλα τα ρεπορτάζ στο επίσημο κανάλι του bwinΣΠΟΡ FM στο youtube
