Βουλή: Υπερψηφίστηκε το νομοσχέδιο για την ίδρυση ελληνικού εργοστασίου τεχνητής νοημοσύνης

Κατά πλειοψηφία εγκρίθηκε από την Ολομέλεια της Βουλής το σχέδιο νόμου του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης για την ίδρυση ελληνικού εργοστασίου τεχνητής νοημοσύνης και τη συνεποπτεία της Η.Δ.Υ.Κ.Α. Μ.Α.Ε. από τα υπουργεία Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Υγείας.

Η δημιουργία του AI Factory "Pharos" αποτελεί μέρος του στρατηγικού σχεδιασμού της κυβέρνησης στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, στο πλαίσιο του οποίου έχει ιδρυθεί και η ειδική γραμματεία ΤΝ και Διακυβέρνησης Δεδομένων.

Ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, τόνισε ότι το AI Factory "Pharos" είναι μια πρωτοβουλία που ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας, σηματοδοτώντας τη νέα εποχή της Ελλάδας στην τεχνητή νοημοσύνη.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, η Ελλάδα βρίσκεται στην 8η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τη χρήση generative AI από πολίτες ηλικίας 16 έως 74 ετών, με ποσοστό 44,1%. Παράλληλα, τόσο η Eurostat όσο και ο ΟΟΣΑ καταγράφουν υψηλά επίπεδα χρήσης τεχνητής νοημοσύνης στο ελληνικό Δημόσιο, με ήδη ενσωματωμένες λειτουργίες σε υποδομές και εφαρμογές.

Ωστόσο, ο υπουργός επισήμανε ότι το βασικό έλλειμμα εντοπίζεται στην επιχειρηματικότητα, καθώς οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν έχουν ακόμη αντιληφθεί πλήρως την ανάγκη για ταχεία υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης. Το νομοσχέδιο στοχεύει ακριβώς σε αυτό, παρέχοντας κίνητρα για την αξιοποίηση της ΤΝ στον επιχειρηματικό τομέα.

Επενδύσεις πραγματοποιούνται σε υποδομές αιχμής, δίνοντας τη δυνατότητα σε νεοφυείς επιχειρήσεις, πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα να μετατρέψουν την έρευνα σε εφαρμοσμένες λύσεις προστιθέμενης αξίας. Ο "Pharos" θα βασιστεί στον νέο εθνικό υπερυπολογιστή «Δαίδαλο», που κατασκευάζεται στο Λαύριο, αποτελώντας μια από τις ισχυρότερες υπολογιστικές εγκαταστάσεις στην Ευρώπη.

Στόχος είναι ο «Δαίδαλος» να τεθεί σε λειτουργία τον Μάρτιο του 2026, σηματοδοτώντας ένα άλμα από τη δεύτερη στη τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση.

Εθνικές Υποδομές και Συνεργασίες
Για την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης προς όφελος της κοινωνίας, απαιτούνται ισχυρές εθνικές υποδομές. Στο Λαύριο δημιουργείται ο νέος εθνικός υπερυπολογιστής, ενώ προγραμματίζεται και δεύτερη υπερυπολογιστική εγκατάσταση στη Δυτική Μακεδονία, με συμπληρωματικό ρόλο.

Στο "Pharos" συμμετέχουν το ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά». Συνδεδεμένοι φορείς είναι, μεταξύ άλλων, το ΕΚΕΤΑ, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το ΕΚΠΑ και το Πανεπιστήμιο Πατρών, με την ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα να έχει ενεργό ρόλο στον σχεδιασμό και τη λειτουργία του εγχειρήματος.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη σημασία των δεδομένων, με τον υπουργό να επισημαίνει ότι η αξιοποίηση τους θα γίνεται εντός του ευρωπαϊκού πλαισίου, με πλήρη εφαρμογή του GDPR, του AI Act και του Data Governance Act. Θα χρησιμοποιούνται μόνο ανωνυμοποιημένα ή ψευδωνυμοποιημένα δεδομένα, με τις απαραίτητες εγκρίσεις των αρμόδιων αρχών.

Χρηματοδότηση και Ιδιοκτησιακό Καθεστώς
Η ανάπτυξη των υποδομών για τη λειτουργία του "Pharos" βασίζεται σε μεικτό σχήμα χρηματοδότησης: 65% από το Ταμείο Ανάκαμψης και 35% από ευρωπαϊκούς πόρους μέσω της πρωτοβουλίας EuroHPC. Για τα πρώτα τρία χρόνια, η χρηματοδότηση θα καλυφθεί κατά 50% από το ελληνικό Δημόσιο και κατά 50% από την EuroHPC.

Οι υπερυπολογιστές του Λαυρίου και της Δυτικής Μακεδονίας ανήκουν στο Ελληνικό Δημόσιο, με φορέα υλοποίησης και λειτουργίας την ΕΔΥΤΕ, που διαθέτει την απαραίτητη τεχνογνωσία. Το Υπερταμείο διασφαλίζει την απαιτούμενη ευελιξία για την προσέλκυση επιχειρήσεων, ερευνητών και ταλέντου, ώστε να παραχθεί προστιθέμενη αξία από τη λειτουργία των υποδομών.

Τρεις Θεματικοί Πυλώνες του AI Factory "Pharos"
Ο πρώτος πυλώνας αφορά την πολιτική προστασία και το περιβάλλον, με αξιοποίηση επίγειων και δορυφορικών δεδομένων στην εποχή της κλιματικής κρίσης. Ο δεύτερος πυλώνας επικεντρώνεται στην υγεία, όπου η αξιοποίηση του μεγάλου όγκου δεδομένων του ελληνικού Δημοσίου μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερη γνώση, έρευνα και νέα προϊόντα.

Ο τρίτος πυλώνας σχετίζεται με την ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό, με στόχο τη δημιουργία μοντέλων που μιλούν ελληνικά, αξιοποιώντας τον πλούτο και τα ιδιώματα της γλώσσας, ώστε να διατηρηθεί η πολιτιστική κληρονομιά στον ψηφιακό κόσμο.

Συνεποπτεία Η.Δ.Υ.Κ.Α. και Ψηφιακές Υπηρεσίες
Ο Δημήτρης Παπαστεργίου ανέφερε πως η συνεργασία με το υπουργείο Υγείας στη συνεποπτεία της Η.Δ.Υ.Κ.Α. είναι ουσιαστική, καθώς το υπουργείο Υγείας έχει την ευθύνη για τις πολιτικές υγείας, ενώ το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης ενισχύει το τεχνικό σκέλος. Η συνεργασία αυτή διασφαλίζει ταχεία και ορθολογική υλοποίηση των μεγάλων έργων ψηφιακής υγείας, χωρίς επικαλύψεις.

Σημειώθηκε ότι η Η.Δ.Υ.Κ.Α. υλοποιεί έργα άνω των 200 εκατ. ευρώ, με έμφαση στην ηλεκτρονική υγεία. Παράλληλα, αναφέρθηκε το έργο e-perifereies, που στοχεύει στην εξάλειψη των ανισοτήτων μεταξύ των Περιφερειών, παρέχοντας 270 κοινές ψηφιακές υπηρεσίες μέσω του gov.gr για ομοιόμορφη εξυπηρέτηση των πολιτών.

Ο υπουργός χαρακτήρισε το AI Factory "Pharos" ως την επόμενη μέρα της Ελλάδας στην τεχνητή νοημοσύνη, τονίζοντας ότι δημιουργούνται εθνικές υποδομές με εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, ώστε επιχειρήσεις και νέοι να καινοτομούν στην Ελλάδα, με ταχύτητα, διαφάνεια και σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανόνες.

Τροπολογίες στο Νομοσχέδιο
Στο νομοσχέδιο ενσωματώθηκε τροπολογία που προβλέπει παρατάσεις προθεσμιών για τη μετάδοση προγραμμάτων επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής και αδειοδότησης ραδιοφωνικών σταθμών, καθώς και για την αδειοδότηση κατασκευών κεραιών. Επιπλέον, ρυθμίζεται η συμμετοχή επενδυτικών δαπανών θυγατρικών φαρμακευτικών εταιρειών στον μηχανισμό συμψηφισμού αυτόματης επιστροφής φαρμακευτικής δαπάνης (clawback) και εισάγονται διατάξεις για δικαιοπραξίες επί ακινήτων του Τ.Α.Εθ.Α., καθώς και άλλες μεταβατικές ρυθμίσεις.

Πηγή: skai.gr