Μπλόκα αγροτών: Ζημιές έως και 45 εκατ. ευρώ την ημέρα στην αγορά

«Μπλόκα» σε εθνικές οδούς, συνοριακούς σταθμούς και συμβολικοί αποκλεισμοί των λιμανιών της Θεσσαλονίκης και του Βόλου συνθέτουν το παζλ των κινητοποιήσεων αγροτών και κτηνοτρόφων τις τελευταίες 16 ημέρες: Αυτή η πρακτική -και κυρίως η διάρκειά της- έχει αρχίσει και ανησυχεί τον εμπορικό κόσμο που διαπιστώνει πως υπάρχουν αναταράξεις στην εφοδιαστική «αλυσίδα» οι οποίες ενδέχεται για ακόμη μία φορά να κοστίσουν ακριβά. Μάλιστα, εκτιμήσεις του Εμπορικού Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά μιλούν για πλήγμα ακόμη και 500 εκατ. ευρώ στο ΑΕΠ.

Εάν δεν βρεθεί διέξοδος ανάμεσα σε Κυβέρνηση και αγρότες, αναμένεται να προκύψουν σοβαρές επιπτώσεις στην αγορά δεδομένου ότι η εορταστική περίοδος δεν είναι μακριά και η ολοένα και αυξανόμενη ζήτηση περιορίζει τα αποθέματα. Χώρια που σε τέτοιες περιπτώσεις προκύπτει χώρος για «κερδοσκόπους», καθώς όπως λέει και ο σοφός λαός «ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται».

Τι ζημιά προκαλούν τα αγροτικά «μπλόκα» στην αγορά
Ήδη βάσει των εκτιμήσεων του ΕΒΕΠ η άμεση ημερήσια ζημιά σε κάθε κλάδο της οικονομίας κατανέμεται ως εξής: Λιανεμπόριο στα 15- 20 εκατ. ευρώ, Μεταφορές & logistics 8-12 εκατ. ευρώ, αγροτικές εξαγωγές 5-8 εκατ. ευρώ, τουρισμός (Περιφέρειες) 3-5 εκατ.ευρώ, στοιχεία που μεταφράζονται σε συνολική ζημιά ύψους από 31 έως 45 εκατ. ευρώ την ημέρα.

Σύμφωνα με την ίδια εκτίμηση η ζημιά ανάλογα με τη διάρκεια των μπλόκων υπολογίζεται στα 150- 220 εκατ. ευρώ για περίοδο 5 ημερών, στα 300-450 εκατ. ευρώ για 10 ημέρες, στα 500- 680 εκατ. ευρώ για 15 ημέρες και σε περισσότερα από 800 εκατ. ευρώ, για διάρκεια που ξεπερνά τις 20 ημέρες. Και ήδη βρισκόμαστε στην 16η ημέρα των κινητοποιήσεων.

Το ΕΒΕΠ θεωρεί πως λόγω των «μπλόκων» χάνονται για τα κρατικά ταμεία 70- 100 εκατ. ευρώ σε ΦΠΑ για κάθε 10 ημέρες, ασφαλιστικές εισφορές αξίας 15- 25 εκατ. ευρώ, ενώ το ΑΕΠ της χώρας «φρενάρει» με ρυθμό 0,15% - 0,25%.

Οι κινητοποιήσεις των αγροτών έχουν αντίκτυπο και στις … ταξιδιωτικές συνήθειες των Ελλήνων ενόψει των Χριστουγέννων: Οι πρώτες εκτιμήσεις μιλούν για μείωση των κρατήσεων έως και 30% στα ξενοδοχεία, αλλά και για στροφή σε «πακέτα» του εξωτερικού κατά περίπου 10%.

Τι διδάσκουν τα «μπλόκα» προηγούμενων ετών
Το Εμπορικό Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά (ΕΒΕΠ) διαθέτει στοιχεία και από προηγούμενους χειμερινούς αποκλεισμούς, τα οποία δίνουν μια κατά προσέγγιση εικόνα των κινδύνων, καθυστερήσεων και οικονομικού κόστους.

Τα βασικά παραδείγματα από προηγούμενες αγροτικές κινητοποιήσεις και ειδικά χειμερινούς αποκλεισμούς προκύπτουν από τα έτη 2016, 2019, 2023 και 2024.

Τον χειμώνα του 2016 ο αποκλεισμός επί 20 και πλέον ημέρες σε Τέμπη, Μαλιακό και Κόρινθο, είχε ως αποτέλεσμα καθυστερήσεις φορτηγών για 48 ώρες, απώλειες εξαγωγών και εκτροπή εμπορευμάτων σε αεροπορικές και θαλάσσιες μεταφορές με υψηλό κόστος.

Τον χειμώνα του 2019 οι κινητοποιήσεις σε Θεσσαλία και Μακεδονία με μπλόκα σε Νίκαια, Τέμπη και Εγνατία προκάλεσαν στους εξαγωγείς φρούτων απώλειες 1,5 εκατ. ευρώ την ημέρα λόγω αλλοίωσης.

Τον χειμώνα 2023-2024 οι κυλιόμενοι αποκλεισμοί δημιούργησαν καθυστερήσεις σε φορτηγά και η αγορά εμφάνισε πρόσκαιρες ελλείψεις σε πατάτες, φρούτα, νωπά και γαλακτοκομικά.

Πώς προκαλούνται ελλείψεις στην αγορά
Όπως προκύπτει από τα σχετικά στοιχεία, οι οδικοί αποκλεισμοί αυξάνουν τους χρόνους μεταφοράς κατά 20%–80% ανάλογα με το μήκος της παράκαμψης. Η επαναδρομολόγηση φορτηγών δημιουργεί συμφόρηση σε δευτερεύοντες δρόμους, επηρεάζοντας εγχώριες και διεθνείς αποστολές.

Αυξάνουν το κόστος των μεταφορέων 10-25% σε καύσιμα, εργατοώρες, διόδια και ημερήσιες υπερβάσεις εργασίας, ενώ οι εταιρείες logistics μετακυλίουν το κόστος με επίναυλο σε εμπορικές επιχειρήσεις.

Επιπλέον, υπάρχει κίνδυνος απώλειας και καταστροφής νωπών προϊόντων όπως φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά και ακυρώνονται εξαγωγές λόγω αύξησης του χρόνου παράδοσης από καθυστερήσεις εισόδου και εξόδου εμπορευμάτων σε λιμάνια.

Επιπτώσεις στο λιανεμπόριο
Στο λιανεμπόριο οι επιπτώσεις είναι συνήθως η έλλειψη προϊόντων σε super market μετά από 5-6 ημέρες συνεχών αποκλεισμών και η αύξηση των τιμών 2-7% σε συγκεκριμένες κατηγορίες από την προμήθεια αγαθών από εναλλακτικούς προμηθευτές.

Στο χονδρικό εμπόριο προκύπτει ανατροπή των προγραμματισμένων παραγγελιών, ειδικά για τρόφιμα, ζωοτροφές, πρώτες ύλες, με τις ψυκτικές αλυσίδες να υποφέρουν περισσότερο λόγω περιορισμένων περιθωρίων καθυστέρησης.

Στη βιομηχανία και μεταποίηση δημιουργείται έλλειψη πρώτων υλών που οδηγεί σε προσωρινές μειώσεις παραγωγής κατά 10–15%.

Σε προηγούμενα «μπλόκα», οι ελληνικές εξαγωγές αγροτικών προϊόντων παρουσίασαν απώλειες 4–5 εκατ. ευρώ ημερησίως.

Βάσει των σχετικών στοιχείων λοιπόν, τα αγροτικά «μπλόκα» προκαλούν «πίεση» στην εφοδιαστική αλυσίδα με καθυστερήσεις, αυξημένα κόστη, απώλειες προϊόντων και προσωρινές ανατιμήσεις.

Οι μεγαλύτερες επιπτώσεις καταγράφονται στα νωπά προϊόντα, εξαγωγές, μεταφορές και βιομηχανίες τροφίμων.

Παρατεταμένοι αποκλεισμοί άνω των 5 ημερών αρχίζουν να δημιουργούν ορατή πίεση στην αγορά, ειδικά στα logistics και στις εξαγωγές.

Στοιχεία βεβαίως που μπορεί να παίξουν καθοριστικό ρόλο με φόντο την χριστουγεννιάτικη αγορά.

Πηγή: skai.gr