Υπογονιμότητα: Γιατί η ποιότητα του σπέρματος μειώνεται παγκοσμίως;

Μπροστά σε ένα νέο ερώτημα βρίσκονται οι επιστήμονες σε όλο τον κόσμο που ασχολούνται με τους παράγοντες υπογονιμότητας. Το ερώτημα είναι απλό, αλλά η απάντηση σύνθετη. Γιατί η ποιότητα του σπέρματος μειώνεται όλο και περισσότερο;

Ειδικότερα, αρκετοί άνδρες που θέλουν να αποκτήσουν παιδί με τη σύντροφό τους έρχονται αντιμέτωποι με προβλήματα υπογονιμότητας, όπως ο χαμηλός αριθμός σπερματοζωαρίων και η χαμηλή κινητικότητα του σπέρματος.

Οπως αναφέρει το BBC, η ανδρική υπογονιμότητα συμβάλλει περίπου στο ήμισυ όλων των περιπτώσεων υπογονιμότητας και επηρεάζει το 7% του ανδρικού πληθυσμού. Ωστόσο, συζητείται πολύ λιγότερο από τη γυναικεία υπογονιμότητα, πιθανώς εξαιτίας των κοινωνικών και πολιτισμικών ταμπού που υπάρχουν.

Ανεξήγητη αιτία και στίγμα
Για την πλειονότητα των ανδρών με προβλήματα γονιμότητας, η αιτία παραμένει ανεξήγητη (σ.σ.: ανεξήγητη υπογονιμότητα).

Οι έρευνες δείχνουν ότι το πρόβλημα μπορεί να αυξάνεται. Παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζουν τη γονιμότητα των ανδρών και συγκεκριμένα την ποιότητα του σπέρματος – με δυνητικά σοβαρές συνέπειες για τα ζευγάρια.

«Τα σπερματοζωάρια είναι εξαίσια κύτταρα», λέει η Σάρα Μάρτινς Ντα Σίλβα, ειδικός στην Αναπαραγωγική Ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Dundee και ασκούμενη γυναικολόγος. «Είναι μικροσκοπικά, κολυμπούν, μπορούν να επιβιώσουν έξω από το σώμα. Κανένα άλλο κύτταρο δεν μπορεί να το κάνει αυτό. Είναι εξαιρετικά εξειδικευμένα», προσθέτει.

Ωστόσο, οποιαδήποτε μικρή αλλαγή θα μπορούσε να έχει ισχυρό αντίκτυπο σε αυτά τα εξαιρετικά εξειδικευμένα κύτταρα και ιδίως στην ικανότητά τους να γονιμοποιούν ένα ωάριο.

«Σε γενικές γραμμές, όταν φτάνουμε κάτω από 40 εκατομμύρια σπερματοζωάρια ανά χιλιοστόλιτρο σπέρματος, αρχίζουμε να βλέπουμε προβλήματα γονιμότητας, καθώς τότε η πιθανότητα σύλληψης μειώνεται ραγδαία», λέει ο Χαγκάι Λεβίν, καθηγητής Επιδημιολογίας στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ.

Το 2022, ο Λεβίν και οι συνεργάτες του δημοσίευσαν μια ανασκόπηση των παγκόσμιων τάσεων σχετικά με την ποσότητα των σπερματοζωαρίων. Εδειξε ότι ο αριθμός των σπερματοζωαρίων μειώθηκε κατά μέσον όρο κατά 1,2% ετησίως μεταξύ 1973 και 2018.

Παράγοντες που οδηγούν στην υπογονιμότητα
Ο επιστήμονας θεωρούν πως αυτή η επιτάχυνση μπορεί να οφείλεται σε αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των γονιδίων, οι οποίες προκαλούνται από περιβαλλοντικούς παράγοντες ή από τον τρόπο ζωής.

Τα συγκεκριμένα ευρήματα συμφωνούν με άλλες έρευνες που δείχνουν πως οι χημικές ουσίες που βρίσκονται στα πλαστικά, στα οικιακά φάρμακα, ακόμη και στον αέρα, ή σε συγκεκριμένες τροφές, προκαλούν βλάβη στη γονιμότητα. Οι συγκεκριμένες χημικές ουσίες επηρεάζουν τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες, ακόμη και τα μωρά.

Επίσης η κλιματική αλλαγή μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ανδρική γονιμότητα, με αρκετές μελέτες σε ζώα να δείχνουν ότι το σπέρμα είναι ιδιαίτερα ευάλωτο στις επιπτώσεις της αύξησης της θερμοκρασίας. Εχει αποδειχθεί ότι οι καύσωνες βλάπτουν το σπέρμα των εντόμων, ενώ αντίκτυπος έχει παρατηρηθεί και στους ανθρώπους. Μια μελέτη του 2022 διαπίστωσε ότι αύξηση της θερμοκρασίας -λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη- επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα του σπέρματος.

Κακή διατροφή, άγχος και αλκοόλ
Παράλληλα, εκτός από τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, άλλα ατομικά προβλήματα μπορούν επίσης να βλάψουν την ανδρική γονιμότητα, όπως η κακή διατροφή, η καθιστική ζωή, το άγχος και η χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η άσκηση και μια πιο υγιεινή διατροφή μπορεί να είναι μια καλή αρχή. Επίσης η επιλογή βιολογικών τροφίμων και πλαστικών προϊόντων χωρίς BPA (δισφαινόλη Α), μια χημική ουσία που συνδέεται με προβλήματα γονιμότητας σε άνδρες και γυναίκες, θα ήταν επίσης ένας τρόπος προστασίας.

Πηγή: ΒΒC