Παγκόσμιο Κύπελλο 1950-1963: Υπόθεση Αμερικής τα πρώτα χρόνια του θεσμού

Δύο χρόνια μετά τη σύλληψη της ιδέας, στο περιθώριο των Ολυμπιακών Αγώνων του 1948 στο Λονδίνο, το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο έγινε πράξη δύο χρόνια μετά. Η FIBA βλέποντας την απήχηση του ποδοσφαιρικού Μουντιάλ, αλλά και το ενδιαφέρον για το ολυμπιακό τουρνουά μπάσκετ του 1948 με τη συμμετοχή 23 ομάδων (!) κίνησε τις διαδικασίες και δημιούργησε μια διοργάνωση που ξεκίνησε με εμπόδια (συχνά και… πολιτικής φύσης), αλλά γιγαντώθηκε με τα χρόνια και συμπεριέλαβε κάθε γωνιά του πλανήτη. Τα πρώτα χρόνια «ζωής» του νεοσύστατου θεσμού κυριάρχησαν οι ομάδες της Αμερικής, καθώς οι πέντε πρώτες διοργανώσεις φιλοξενήθηκαν στη Λατινική Αμερική και τα οκτώ από τα εννέα μετάλλια στα τρία πρώτα τουρνουά κατέληξαν σε χώρες της ηπείρου.

Το 1950, στο ιστορικό πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο, που φιλοξενήθηκε στο Μπουένος Άιρες και άνοιξε από τον πρόεδρο Χουάν Περόν και την σύζυγό του Εβίτα, η Αργεντινή εκμεταλλευόμενη και τη δύναμη της έδρας κατέκτησε τον πρώτο και μοναδικό μέχρι σήμερα τίτλο της στον θεσμό. Ο Όσκαρ Φούρλονγκ οδήγησε την ομάδα του αήττητη (5-0) στον τίτλο αναγκάζοντας ομάδες του ΝΒΑ να του προσφέρουν συμβόλαια, τα οποία και απέρριψε. ΗΠΑ και Χιλή συμπλήρωσαν το βάθρο στη διοργάνωση όπου συμμετείχαν μόλις δέκα ομάδες, εκ των οποίων μόλις τρεις ευρωπαϊκές (Γιουγκοσλαβία, Γαλλία, Ισπανία) και καμία ασιατική.



Το 1954 η πολυνίκης (μαζί με Γιουγκοσλαβία/Σερβία) ομάδα των ΗΠΑ κατέκτησε τον πρώτο της τίτλο στο Ρίο ντε Τζανέιρο με επτά νίκες σε ισάριθμους αγώνες και πολυτιμότερο παίκτη τον Κίρμπι Μίντερ. Η οικοδέσποινα Βραζιλία έχασε μόνο από τους πρωταθλητές, ενώ οι Φιλιππίνες ανέβηκαν στο τρίτο σκαλί της διοργάνωσης, όπου συμμετείχαν δώδεκα ομάδες. Μόνο η Ουρουγουάη ζόρισε ΗΠΑ στο μεταξύ τους (64-59), ενώ στο ματς με τη «σελεσάο» το σκορ ήταν 62-41. Θα έπρεπε να περάσουν 32 ολόκληρα χρόνια για να πανηγυρίσουν οι ΗΠΑ το δεύτερο τρόπαιο της ιστορίας τους, το 1986 στην Ισπανία.



Οι δύο επόμενες διοργανώσεις, ωστόσο, δεν ξέφυγαν από τη Βραζιλία, που-βαδίζοντας στα χνάρια της ποδοσφαιρικής ομάδας της χώρας-κατέκτησε την κορυφή του κόσμου το 1959 και το 1963. Το τρίτο Παγκόσμιο διεξήχθη σε πέντε διαφορετικές πόλεις της Χιλής και με αριθμό-ρεκόρ (τότε) 13 ομάδων, αλλά με έναν χρόνο καθυστέρηση -το 1959- και σε ανοιχτό γήπεδο. Κι αυτό γιατί το κλειστό που βάσει αρχικού προγραμματισμού θα φιλοξενούσε τους αγώνες το 1958 δεν ολοκληρώθηκε εγκαίρως. Η Βραζιλία κατέκτησε τον τίτλο, έχοντας πέντε νίκες σε έξι αγώνες στην τελική φάση, αφήνοντας δεύτερες τις ΗΠΑ, που εκπροσωπήθηκαν στη διοργάνωση από την ομάδα της Αεροπορίας. Ο Βραζιλιάνος Αμάουρι Πάσος, 87 ετών πλέον, αναδείχθηκε πολυτιμότερος παίκτης στο τουρνουά, από το οποίο δεν έλειψαν και κάποιες παραφωνίες. Σοβιετική Ένωση και Βουλγαρία αρνήθηκαν να αντιμετωπίσουν για πολιτικούς λόγους τη Φορμόσα -ή όπως μετονομάστηκε αργότερα Κινεζική Ταϊπέι. Έτσι με δύο νίκες στα χαρτιά οι Ασιάτες τερμάτισαν τέταρτοι, πίσω από τους οικοδεσπότες Χιλιανούς.



Το 1963 η Βραζιλία έγινε η πρώτη χώρα που κατέκτησε back to back το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα μπάσκετ. Αρχικά, οι Φιλιππίνες είχαν οριστεί να φιλοξενήσουν τη διοργάνωση, ωστόσο μετά την άρνηση του τότε προέδρου τους να χορηγήσει βίζα σε παίκτες και διαιτητές κομμουνιστικών χωρών, η FIBA επέλεξε να παραχωρήσει το τουρνουά στη χώρα του καφέ που δεν έχασε την ευκαιρία. Συμμετείχαν 13 χώρες η «σελεσάο» δεν συμμετείχε στον πρώτο γύρο του Παγκοσμίου, παίρνοντας την πρόκριση κατευθείαν στην τελική φάση, όπου αποτελούνταν από επτά ομάδες, οι οποίες θα έπαιζαν όλες μεταξύ τους και εκείνη που θα είχε το καλύτερο ρεκόρ, στο μίνι πρωτάθλημα, θα σήκωνε την κούπα. Εκεί, η Βραζιλία έβγαλε τη διαδικασία αήττητη, καθώς νίκησε Πουέρτο Ρίκο, Ιταλία, Γιουγκοσλαβία, Γαλλία, Σοβιετική Ένωση και ΗΠΑ και κάνοντας έτσι το 6-0 κατέκτησε το δεύτερο τρόπαιο της ιστορίας της. Ο Βραζιλιάνος φόργουορντ Βλάμιρ Μάρκες, που είναι ακόμη εν ζωή (87 ετών) είχε αναδειχθεί πολυτιμότερος παίκτης της διοργάνωσης.