Μπαρτσελόνα-Ρεάλ Μαδρίτης: Μια κόντρα με ιστορία

Μια εικόνα ίσον χίλιες λέξεις. Είναι μια από τις πιο γνωστές ρήσεις που έχουν εκστομίσει τα χείλη των Κινέζων. Όσα και να πει ένας άνθρωπος για μια κατάσταση, όσο γλαφυρός και αν είναι, όσες λέξεις και αν χρησιμοποιήσει ποτέ δε θα μπορέσει να εκφράσει τόσο καλά ένα γεγονός όσο μπορεί να το κάνει μια εικόνα μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα.

Στην Ιβηρική Χερσόνησο λίγο πριν το ξέσπασμα του «μένους» του Χίτλερ, η Ισπανία σείστηκε από εμφύλιο σπαραγμό. Από τη μια μεριά οι δημοκρατικές δυνάμεις (κομμουνιστές και αναρχικοί) και από την άλλη η άκρα δεξιά με αρχηγό τον στρατηγό Φράνκο. Και οι δύο είχαν συμμάχους. Ο μεν Φράνκο τον Γερμανό δικτάτορα, οι δε δημοκρατικοί τους Σοβιετικούς και εθελοντές των «Διεθνών Ταξιαρχιών», με εξέχουσες προσωπικότητες, όπως ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ . Ο Χίτλερ βρήκε την ευκαιρία να δοκιμάσει την πολεμική του μηχανή. Στις 26 Απριλίου του 1937 η Λουφτχάντσε, η ναζιστική αεροπορία, βομβάρδισε τη Βασκική πόλη της Γκουέρνικα και στην ουσία την έσβησε από το χάρτη.

Από αυτή την καταστροφή ο κατά τεκμήριο μεγαλύτερος ζωγράφος της προηγούμενης εκατονταετίας, Πάμπλο Πικάσο, πήρε αφορμή και έφτιαξε ένα πίνακα που άφησε εποχή. Την Guernica. Απεικονίζει με τόσο στόμφο και τραγικότητα τις φιγούρες που ο θεατής νιώθει έντονο δέος για τις μορφές του πίνακα. Δείχνει με τον πιο ωμό τρόπο τη βαναυσότητα του ανθρώπινου γένους. Και το σημαντικότερο; Ο Πικάσο ουδέποτε στη ζωή του επισκέφτηκε τη Βασκική πόλη…

Ο στρατός των εθνικιστών ξεκίνησε την εκστρατεία του από το σημερινό Μαρόκο, με τη συνδρομή πάντα του Αδόλφου Χίτλερ. Αρχικά οι μάχες ήταν αμφίρροπες. Αλλά κάτι η μείωση της Σοβιετικής υποστήριξης, κάτι η διχόνοια που σπάρθηκε στο δημοκρατικό στρατόπεδο, έγειρε την πλάστιγγα υπέρ των ακροδεξιών.

Οι μάχες τελείωσαν το 1939 με την επικράτηση των στρατευμάτων του Φράνκο, ο οποίος εγκαθίδρυσε δικτατορία. Απαγόρευσε να ομιλούνται οι τοπικοί διάλεκτοι και έθεσε ως επίσημη γλώσσα τα Καστιγιάνικα, τη γλώσσα της Μαδρίτης. Με αυτό προσδοκούσε να δημιουργήσει δια της βίας ένα ενιαίο έθνος. Δεν το κατάφερε. Αντιθέτως τίποτα στις καρδιές των υπόλοιπων κατοίκων δεν άλλαξε. Έψαχναν απεγνωσμένα να εκφράσουν τις αντιθέσεις τους για την κοινωνία. Και περιχαρής ο Θεός του Πολέμου, Άρης, αποφάσισε να μεταφέρει τη διαμάχη στον αθλητισμό.

Η Ισπανία είναι διαιρεμένη σε 17 αυτόνομες κοινότητες, με εξέχουσες τη «χώρα» των Βάσκων και την Καταλονία. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως αρκετοί από τους κατοίκους που μένουν σε αυτές τις περιοχές δε δηλώνουν Ισπανοί, αλλά, Βάσκοι ή Καταλανοί. Μάλιστα, αθλητικά υπάρχουν και επτά «εθνικές» ομάδες, πλην της Ισπανικής. Δεν είναι, όμως, διεθνώς αναγνωρισμένες.

Όπως γίνεται αντιληπτό μόνο μονιασμένοι δεν είναι. Όλοι οι σύλλογοι, λίγο-πολύ, διαφέρουν μεταξύ τους και εκφράζουν ποικίλες ιδεολογικές θέσεις. Ακόμα και μέσα στις αυτόνομες περιοχές, υπάρχουν αντίπαλα «στρατόπεδα». Στην Καταλονία, Μπαρτσελόνα-Εσπανιόλ, στην Μαδρίτη, Ρεάλ-Ατλέτικο, στη Βισκονία, Αθλέτικ Μπιλμπάο-Ρεάλ Σοσιεδάδ.

Η κλασικότερη διαμάχη η οποία ξεφεύγει από το αθλητικό πλαίσιο, είναι αυτό μεταξύ Ρεάλ Μαδρίτης και Μπαρτσελόνα. Οι «μερέγκες», ήταν η «προστατευόμενη» του στρατηγού Φράνκο. Επί εποχής του δεν κυριάρχησε μόνο στον αθλητικό χώρο της χώρας, αλλά και στην Ευρώπη. Συγκεκριμένα κατά την περίοδο 56-60 κατέκτησε 5 Κύπελλα Πρωταθλήματα Ευρώπης ποδοσφαίρου, συνεχόμενα! Για αυτή τη δυναστεία της αποδόθηκε και ο άτυπος τίτλος, «Βασίλισσα της Ευρώπης».

Από την άλλη οι «μπλαουγκράνα». Η ομάδα αυτή στην ουσία εκφράζει τις απόψεις των νικημένων του εμφυλίου. Στη θαλπωρή της βρήκαν αποκούμπι και μέσο για να συνεχίσουν τον αγώνα τους για ανεξαρτησία. Είναι η κύρια αντίπαλος των Μαδριλένων και τα παιχνίδια μεταξύ τους χαρακτηρίζονται από το υπερβολικό πάθος. Η αλήθεια είναι ότι η τροπαιοθήκη της δεν είναι τόσο πλούσια όσο της μισητής της αντιπάλου. Έχει να επιδείξει μόνο ένα Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης. Σε αντιδιαστολή με τη Ρεάλ έχει κατακτήσει και τα τρία Ευρωπαϊκά τρόπαια, ενώ από τους «γκαλάκτικος», λείπει το Κύπελλο Κυπελλούχων.

Η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο ξεκινάει από πολύ παλιά. Σαν πόλεις πάντα είχαν προστριβές και οι αναμετρήσεις των συλλόγων τους είχαν πάντα ενδιαφέρον, ακόμη και πριν τον πόλεμο. Όλο αυτό το χρονικό διάστημα και οι δύο έχουν σημειώσει μεγάλες νίκες η μία σε βάρος της άλλης. Η πρώτη τους «μάχη»έληξε με νίκη της Μπάρτσα με 3-1 μέσα στη Μαδρίτη, το 1902. Το 1935 η «βασίλισσα» επιβλήθηκε με 8-2 στο γήπεδό της. Οι Καταλανοί πήραν το αίμα τους πίσω το 1951 με μπροστάρη τον Ούγγρο, Λάντισλο Κουμπάλα, διαλύοντας με 7-2 τους «φαντάσμας» και χαροποιώντας ιδιαίτερα τους φιλάθλους τους που βρίσκονταν εκείνη τη στιγμή στο γήπεδο. Η απάντηση ήρθε από τον Αλφρέντο Ντι Στέφανο ως παίκτης της Ρεάλ, με το σκορ να σταματάει στο 5-0. Άλλη μια μεγάλη νίκη για την Μπαρτσελόνα ήρθε το 1974, όταν επικράτησαν με 5-0, έχοντας ως πρωταγωνιστή τον Γιόχαν Κρόιφ. Τη σκυτάλη την πήρε ο Ρομάριο που πέτυχε χατ-τρικ και με αποτέλεσμα πάλι 5-0 σε βάρος της «βασίλισσας». Τέλος, φέτος ένας άλλος Βραζιλιάνος, ο Ροναλντίνιο, βοήθησε να περάσουν σαν τρένο οι «μπλαουγκράνα», μέσα από το Μπερναμπέου με 3-0! Μάλιστα χειροκροτήθηκε από μερίδα φιλάθλων της Ρεάλ για την εμφάνισή του στον αγωνιστικό χώρο.

Ίσως όλη αυτή η ένταση να μην είχε υπήρχε σε τέτοιο βαθμό αν τη δεκαετία του ’50 δεν είχε συμβεί κάτι που άλλαξε τον ποδοσφαιρικό χάρτη της Ιβηρικής χώρας. Όλα ξεκίνησαν με το «μήλον της έριδος» που ακούει στο όνομα, Αλφρέδο ντι Στέφανο. Ο Αργεντίνος επιθετικός βρίσκονταν στο μεταγραφικό στόχαστρο των Καταλανών. Μάλιστα, εκείνη την περίοδο είχε πάει με την τότε ομάδα του, Μιλονάριος, της Κολομβίας να αγωνιστεί εναντίον της Ρεάλ Μαδρίτης. Ο Φράνκο για να πικάρει και να κάμψει το ηθικό των «πολέμιών» του αποφάσισε να απαγορεύσει τις μεταγραφές ξένων ποδοσφαιριστών, εκτός αν τους αποκτούσε από κοινού με τη Ρεάλ Μαδρίτης! Η Μπαρτσελόνα αναγκάστηκε να τον πάρει με αυτό τον τρόπο, αλλά τελικά την επόμενη σεζόν πούλησε τα δικαιώματά του στη Ρεάλ, με την οποία ο παίκτης μεγαλούργησε. Βεβαίως, δεν είναι ο μοναδικός ποδοσφαιριστής που άλλαξε στρατόπεδο. Λουίς Ενρίκε, Ούγκο Σάντσεθ, Μίκαελ Λάουντρουπ, είναι μερικά από τα ονόματα που έκαναν τη διαδρομή Βαρκελώνη-Μαδρίτη ή αντίστροφα.

Τελευταία περίπτωση είναι εκείνη του Λουίς Φίγκο. Ο Πορτογάλος μέσος ήταν το αγαπημένο παιδί των «μπλαουγκράνα». Ο πρόεδρος των Μαδριλένων, Φλορεντίνο Πέρεθ, θέλησε να δώσει χαρά στους οπαδούς. Για αυτό το λόγο πλήρωσε 64εκ. €(!), για να σπάσει τη ρήτρα του Φίγκο και κατάφερε να τον φέρει τον Ιούλιο του 2000, στη Μαδρίτη. Ο ομόλογός του στη Βαρκελώνη Χουάν Γκασπάρ, δεν μπόρεσε να κάνει κάτι για να εμποδίσει την μετακίνηση, αλλά, ούτε και ο Πορτογάλος μέσος δεν έφερε κάποια αντίσταση. Το αποτέλεσμα ήταν να γίνει «μαύρο πρόβατο», ο Γκασπάρ, στο πρόσωπο των Καταλανών και ο Λουίς Φίγκο να θεωρείται ανεπιθύμητο πρόσωπο στο «Καμπ Νου». Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός, πως στην πρώτη επιστροφή του Φίγκο εναντίον της πρώην ομάδας του, οι οπαδοί τον υποδέχτηκαν με βροχή από αντικείμενα. Μέχρι και κοτόπουλο πέταξαν εναντίον του…

Ακόμα και ξένοι παίκτες νιώθουν στο πετσί τους την ατμόσφαιρα των αναμετρήσεων, όπως ο Άγγλος Γκάρι Λίνεκερ: «Γνώριζα πως η Καταλονία παίζει εναντίον της υπόλοιπης Ισπανίας και ήμουν ένας ακόμα στρατιώτης του Καταλανικού στρατού», τόνισε χαρακτηριστικά. Από την άλλη ο Ισπανός και χρόνια αρχηγός της «βασίλισσας», Φερνάντο Ιέρο, τόνισε: «Για ένα παίκτη ο αγώνας μεταξύ Ρεάλ και Μπαρτσελόνα είναι η υπέρτατη εμπειρία. Όταν νικάς ξέρεις τι σημαίνει αυτό για τους οπαδούς. Δεν είναι αρκετό να δώσεις όλο σου το είναι. Θα πρέπει να δώσεις κάτι παραπάνω από αυτό».

Εκτός από τις μετακινήσεις υπήρξαν και περιστατικά που όξυναν τις σχέσεις των δύο αντιπάλων σε διοικητικό επίπεδο. Κατά τη διάρκεια του εμφύλιου, ο τότεπρόεδρος της Μπαρτσελόνα, Τζοσέπ Σανιόλ, δολοφονήθηκε. Από την άλλη μεριά ο ομόλογός του Ραφαέλ Σάντσεθ Γκέρα, φυλακίστηκε και βασανίστηκε. Ενώ, ο αντιπρόεδρος της συνελήφθηκε και δολοφονήθηκε. Μάλιστα, επί Φράνκο, το καθεστώς τοποθέτησε ως πρόεδρο της Μπαρτσελόνα, τον Τζοσέπ Σαμιτιέ, άνθρωπο που είχε ανοιχτά εκφράσει την υποστήριξη στο υπάρχον πολίτευμα.

Κάθε αγωνιστική της Πριμέρα Ντιβιζιόν, αιωρείται πάνω από τα γήπεδα το φάντασμα του Φράνκο. Κάθε ματς είναι κάτι παραπάνω από ένα παιχνίδι. Είναι η επιβολή των ιδεολογικών πολιτικών και θρησκευτικών πιστεύω, του ενός σε βάρος του άλλου. Η ιστορία δεν έχει ακόμη τελειώσει και κανείς δε γνωρίζει την κατάληξή της. Ποιο θα είναι το επόμενο σημαντικό γεγονός μεταξύ των δύο μεγαλύτερων ομάδων της Ισπανίας; Τι θα προκαλέσει η επόμενη αναμέτρηση μεταξύ ισπανικών ποδοσφαιρικών ομάδων.

Επιμέλεια: Αλέξανδρος Κιράγκας