Η επιστροφή ενός μύθου (Sportday / Αντώνης Καρπετόπουλος)

Οφείλω να ζητήσω συγγνώμη από τους οπαδούς και τους φίλους της Α.Ε. Λάρισας, λόγω του ότι με παρέσυρε η επικαιρότητα και τις προηγούμενες ημέρες ασχολήθηκα με άλλα πράγματα και όχι με αυτό που ήταν η κεντρική είδηση της εβδομάδας. Που δεν ήταν ούτε η επιστροφή του Ολυμπιακού στην πρώτη θέση ούτε η ισοπαλία του ΠΑΟ με την ΑΕΚ ούτε ο τελικός του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ, αλλά η επιστροφή της «βυσσινί θύελλας» στην Α' Εθνική.

Πίσω από το πρώτο εκείνο μαγικό πρωτάθλημα της Λάρισας, αυτό της περιόδου 1987-88, κρύβεται μια ιστορία που κανείς δεν έγραψε. Σε μια άλλη χώρα, στις ΗΠΑ για παράδειγμα, όπου ο κόσμος αγαπάει τόσο τη μυθολογία των σπορ όσο και τους ήρωές της, το πρωτάθλημα εκείνο θα είχε αποτελέσει αντικείμενο σοβαρής μελέτης από το σύνολο των πανεπιστημίων της χώρας. Στην Ελλάδα, μολονότι ως κατόρθωμα εκείνο το πρωτάθλημα παραμένει μοναδικό, δεν μελετήθηκε όσο έπρεπε. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για το σπουδαιότερο πρωτάθλημα που κατακτήθηκε ποτέ γιατί αποτελεί αληθινή επιτομή στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου: παραμένει η αιώνια απόδειξη ότι το ποδόσφαιρο στην Ελλάδα θα μπορούσε να ήταν καθαρότερο και πιο συναρπαστικό.

Ιστορία
Το καταπληκτικό στην ιστορία εκείνου του πρωταθλήματος, που έδωσε στη Λάρισα μια πραγματικά μοναδική διάσταση στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού, είναι ότι δεν το κατέκτησε η καλύτερη ΑΕΛ της ιστορίας! Εκείνη η υπέροχη ομάδα, που στέφθηκε πρωταθλήτρια, κατάφερε αρχικά να ξεπεράσει τον ίδιο τον εαυτό της και να αποδειχθεί πιο δυνατή από την αμέσως προηγούμενη ομάδα των «βυσσινί», η οποία ίσως ήταν ελαφρώς ποιοτικότερη. Αυτό για μένα είναι το εξαιρετικό του κατορθώματος: η Λάρισα δεν ανταγωνίστηκε το 1987-88 μόνο τους παραδοσιακά μεγάλους, πάλεψε κυρίως για να ξεπεράσει τα πολλά που είχε κατορθώσει. Ετσι κατέκτησε τον τίτλο: αντέχοντας τον ανταγωνισμό με τον εαυτό της.

Επίθεση
Η Λάρισα του 1983, που τερμάτισε δεύτερη στο πρωτάθλημα, είχε νικήσει τον πρωταθλητή Ολυμπιακό στο Καραϊσκάκη 0-1 και είχε συντρίψει στο Αλκαζάρ την –τρίτη εκείνη τη χρονιά– ΑΕΚ 4-1. Ηταν αήττητη στην έδρα της και έκανε εκτός έδρας επτά «διπλά». Στηρίζονταν σε μια άμυνα στην οποία δέσποζαν κέρβεροι, όπως ο Παραφέστας, ο Γκαλίτσιος και ο μακαρίτης ο Μητσιμπόνας, αλλά είχε και την καλύτερη επίθεση του πρωταθλήματος, παίζοντας υπό τις οδηγίες του Γκμοχ εξαιρετικά θαρραλέο ποδόσφαιρο: ακόμα και εκτός έδρας έπαιζε με τρεις επιθετικούς (Βαλαώρα, Μαλουμίδη, Ζιώγα) και ένα μεσοκυνηγό (τον Κμίετσεκ), που τους κατεύθυνε. Αυτή η ομάδα έγινε ακόμα δυνατότερη μια χρονιά αργότερα με την προσθήκη του υπέροχου Ανταμτσικ, την καθιέρωση του μεγάλου αδικημένου μαχητή Βουτυρίτσα και την ωρίμαση του Πλίτση, ο οποίος έγινε ένας από τους σταθερότερους Ελληνες τερματοφύλακες.

Πίκρα
Η φυγή του Γκμοχ δεν κλόνισε την ομάδα. Οι παίκτες της (αρχικά με τον Σκότσικ και μετά με τον Στρεϊλάου) έπαιξαν σε δύο συνεχείς τελικούς Κυπέλλου (έχασαν στον πρώτο από τον ΠΑΟ και νίκησαν θριαμβευτικά στο δεύτερο τον ΠΑΟΚ) και έδωσαν ρεσιτάλ σε κάποια ευρωπαϊκά ματς, φτάνοντας το 1985 ένα βήμα από τα ημιτελικά του Κυπέλλου Κυπελλούχων. Ο αποκλεισμός εκείνης της παλιοπαρέας από την Ντιναμό Τιφλίδας στην παγωμένη Μόσχα με ήττα με 1-0 πίκρανε όλη την Ελλάδα, αφού ήταν ένας από τους πιο άδικους που έγιναν ποτέ.

Λογική
Το καταπληκτικό στην κατάκτηση του πρωταθλήματος του 1987-88 είναι ότι αυτό συνέβη κόντρα στη λογική. Μετά την κατάκτηση του Κυπέλλου και την πορεία στην Ευρώπη, η ΑΕΛ έδειχνε να έχει κλείσει τον κύκλο της. Μια χρονιά πριν η Λάρισα είχε τερματίσει στην όγδοη θέση. Σκόραρε με δυσκολία (μόλις 24 γκολ σε 30 ματς). Δεν νικούσε εκτός έδρας (έκλεισε τη σεζόν με μία μόνο νίκη, στην Καλαμαριά). Εμοιαζε κορεσμένη. Η επιστροφή του παλιού δασκάλου Γκμοχ έμοιαζε πιο πολύ με ξαναζεσταμένο φαγητό: κανείς δεν υποπτευόταν θριάμβους.

Εξέδρα
Το θαύμα της κατάκτησης του πρωταθλήματος άφησε την Ελλάδα με ανοιχτό το στόμα. Ο Γκμοχ, όπως συνήθιζε, έδωσε ευκαιρίες σε πιτσιρικάδες και η εξέδρα του Αλκαζάρ, καταλαβαίνοντας ότι έφτασε η ώρα –μέσα από ένας Θεός ξέρει τι είδους μυστηριακή διαδικασία– τους μεταμόρφωσε σε πρωταθλητές. Από το Αλκαζάρ δεν περνούσε κανένας: στα 15 εντός έδρας ματς η ΑΕΛ έκανε στο κατάμεστο γήπεδό της 14 νίκες και μία ισοπαλία – γλίτωσε μόνο ο ΠΑΟΚ! Ο Μιχαήλ, ο Αγορογιάννης, ο Κολομητρούσης, ο Κυριλίδης, ο Τσιώλης, ο Αθανασίου και κυρίως ο Βασίλης Καραπιάλης έγιναν οι βασικοί μικροί ήρωες της πιο απίθανης πρωταθλήτριας και οι λίγοι παλιοί που είχαν απομείνει (ο Μητσιμπόνας, ο Βαλαώρας, ο Ζιώγας, ο Γκαλίτσιος, ο ακούραστος Βουτυρίτσας) οι στυλοβάτες της. Η Λάρισα κέρδισε τον τίτλο ουσιαστικά χωρίς ξένους: ο Κανιέμπα έπαιξε ελάχιστα και ο Τσίγκοφ πέρασε στην ιστορία για την εξέγερση του κόσμου, που δεν άφησε την αθλητική Δικαιοσύνη να αφαιρέσει βαθμούς από την ομάδα, γιατί σε ένα ματς εναντίον του ΠΑΟ, στο οποίο ο Βούλγαρος δεν αγωνίσθηκε, βρέθηκε ντοπαρισμένος!

Μύθος
Η επιστροφή της Λάρισας στην Α' Εθνική θα ξυπνήσει όλες αυτές τις υπέροχες αναμνήσεις – μαζί με την ομάδα επιστρέφει και ο μύθος της. Η Λάρισα δεν υπήρξε μια «φωτοβολίδα» που κέρδισε ως διά μαγείας έναν τίτλο: άνοιξε έναν κύκλο, τον ολοκλήρωσε, τον ξεπέρασε: τα έκανε όλα. Είναι πιθανότατα η σημαντικότερη ομάδα του ελληνικού ποδοσφαίρου γιατί κατέρριψε κάθε στερεότυπο. Εκείνος ο θρίαμβός της –αποτέλεσμα κυρίως της δύναμης που της έδωσε η ίδια η θέλησή της να ξεπεράσει τον εαυτό της– προκαλεί ρίγη.

Καρδιά
Στην Α' Εθνική ο Πηλαδάκης και οι συνεργάτες του δεν φέρνουν απλά μια μεγάλη ομάδα, αλλά αυτή που στην ιστορία του ελληνικού πρωταθλήματος είχε την πιο πολλή τόλμη και την πιο μεγάλη καρδιά. Ελπίζω –και στη μεγάλη κατηγορία– να τη διαχειριστούν με τη σύνεση και την προσοχή που ταιριάζει στους μύθους

Αντίο, «αρκούδα»
Κατά κάποιον τρόπο η ΤΣΣΚΑ Μόσχας, φρέσκια θριαμβεύτρια του τελικού του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ, είναι η πρώτη αληθινά μετα-μποσμανική ομάδα που κερδίζει ένα ευρωπαϊκό τρόπαιο, η πρώτη ομάδα ενός νέου κόσμου. Οι Κεντροευρωπαίοι και οι Νοτιοευρωπαίοι ήταν συνηθισμένοι να φτιάχνουν ομάδες που στηρίζονταν σε καλούς ξένους πολύ πριν η απόφαση Μποσμάν καταργήσει τα ευρωπαϊκά σύνορα. Οι Αγγλοι, οι Γάλλοι, οι Ολλανδοί, οι Γερμανοί, ακόμα και οι Πορτογάλοι, με το πλήθος των Βραζιλιάνων ποδοσφαιριστών, που αποκτούσαν εύκολα υπηκοότητα, είχαν έτσι κι αλλιώς πολυπληθυσμιακές πόλεις: το Λονδίνο, το Παρίσι, το Αμστερνταμ είχαν βρει τον Μποσμάν τους πολύ πριν από το ποδόσφαιρο. Η εθνική Γαλλίας, που κυριάρχησε στο ποδόσφαιρο για σχεδόν τέσσερα χρόνια, ήταν γεμάτη από παιδιά με αφρικανικό αίμα που γαλλοποιήθηκαν: οι ομάδες που προέρχονταν από αυτές τις χώρες θα γίνονταν νομοτελειακά πολυπληθυσμιακές γιατί οι κοινωνίες που αντιπροσωπεύουν είναι τέτοιες.

Οι Ρώσοι δεν ήταν στην Ευρωπαϊκή Ενωση και δεν υποχρεώθηκαν από κανένα ευρωπαϊκό δικαστήριο να ανοίξουν τα σύνορά τους σε ποδοσφαιριστές που προέρχονται από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα: το έκαναν από ανάγκη και από την υποχρέωση που ένιωθαν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις. Οταν οι δικοί τους παίκτες φεύγουν στο εξωτερικό νωρίς, όχι πλέον μόνο για τα χρήματα αλλά και γιατί είναι τρομεροί καριερίστες, αναγκάστηκαν να δουν άλλες αγορές για να δημιουργήσουν ανταγωνιστικές ομάδες. Η ΤΣΣΚΑ είναι σήμα κατατεθέν μιας χώρας που μπορεί να είναι γεμάτη από αντιθέσεις και προβλήματα, αλλά έχει βρει πλέον έναν προορισμό: να γίνει –ύστερα από πολλά χρόνια κομμουνιστικής και γραφειοκρατικής κλεισούρας– φιλελεύθερη και ευρωπαϊκή.

Τη χάρηκα τη νίκη της ΤΣΣΚΑ και την ομάδα της. Που είναι λίγο παλιομοδίτικη αλλά ταυτόχρονα πολύ φρέσκια, πολύ πλούσια, κοσμοπολίτισσα, ακομπλεξάριστη και με νοοτροπία νικητή. Και, κυρίως, δεν θυμίζει σε τίποτα τις παλιές, βαριές, σοβαροφανείς, άχαρες και μονίμως αποτυχημένες ομάδες του πάλαι ποτέ Ανατολικού Μπλοκ, που αποτελούνταν από παίκτες που έκαναν τα πάντα τόσο μηχανικά και βαρετά, σαν υπάλληλοι τοπικής εφορίας. Πάνε αυτοί οι καιροί – και ευτυχώς.

Θα ήθελα –ειλικρινά– ο Αμπράμοβιτς να μην είχε την Τσέλσι αλλά μόνο την ΤΣΣΚΑ και να την έκανε την πλουσιότερη και την καλύτερη ομάδα του κόσμου. Και να ξανάγραφε την ιστορία από την αρχή, δείχνοντας στους δυτικούς τι είδους ρωσική επανάσταση μπορεί να γίνει…