Η μορφή των γηπέδων και οι διαιτητικές αποφάσεις (Sportday / Χρ.Χαραλαμπόπουλος)

Στο ποδόσφαιρο, η σημασία που έχουν τα γήπεδα στη διαμόρφωση των χαρακτηριστικών του παιχνιδιού και των ομάδων είναι τεράστια. Οπως είχε πει παλιότερα κάποιος, το γήπεδο είναι η σκηνή πάνω στην οποία εκτυλίσσεται το «έργο» που ονομάζεται ποδοσφαιρική συνάντηση. Ενα έργο με υπόθεση, χαρακτήρες, κοστούμια, σκηνοθέτες, θεατές, καμαρίνια και ό,τι άλλο συνοδεύει μια θεατρική παράσταση.

Στην ιστορία του ποδοσφαίρου πολλά γήπεδα έχουν ήδη περάσει στο χώρο του μύθου. Το «Μαρακανά», το «Γουέμπλεϊ», που δεν υπάρχει πια, όπως το παλιό «Πράτερ» της Βιέννης, το οποίο ανακατασκευάστηκε και μετονομάστηκε σε «Αρνολντ Σβαρτσενέγκερ», το «Μπερναμπέου», το «Χάιμπουρι», το «Καμπ Νου» και τόσα άλλα. Το γήπεδο –πάμπολλες φορές– δένεται τόσο πολύ με την ομάδα που αγωνίζεται σε αυτό, ώστε μερικές φορές είναι αδιανόητο να φανταστεί κάποιος ένα σύλλογο να αγωνίζεται σε γήπεδο διαφορετικό από αυτό στο οποίο τον είχαμε συνηθίσει.

Γίνεται να φανταστεί κάποιος τον ΠΑΟΚ χωρίς την Τούμπα ή τη Γιουνάιτεντ χωρίς το «Ολντ Τράφορντ»; Βέβαια, οι συνθήκες του σύγχρονου ποδοσφαίρου έχουν αλλάξει και τις παραδοσιακές χρήσεις που είχαν τα γήπεδα, έτσι ώστε αρκετές ομάδες χτίζουν καινούργια γήπεδα, σε περιοχές μακριά από τις παραδοσιακές έδρες τους, για να μπορέσουν να κεφαλαιοποιήσουν όλα τα πλεονεκτήματα ενός σύγχρονου γηπέδου.

Πριν από λίγο καιρό διάβαζα στις εφημερίδες ότι ο Ντέμης πήγε στην Ελβετία και συναντήθηκε με τους κατασκευαστές του νέου γηπέδου της Μπάγερν, για να διερευνήσει τις δυνατότητες κατασκευής ενός ανάλογου γηπέδου για την ΑΕΚ. Ενα καλό γήπεδο επηρεάζει πάντα αντιπάλους και διαιτητές, όσο κι αν φαίνεται παράξενο το τελευταίο.
Μια μελέτη που έγινε από το γερμανικό ινστιτούτο της εργασίας, που εδρεύει στην παλιά πρωτεύουσα, τη Βόννη, έδειξε ότι οι διαιτητές επηρεάζονται στις αποφάσεις τους και από τα χαρακτηριστικά του γηπέδου. Η έρευνα έγινε από τον καθηγητή Τόμας Ντόμεν, ο οποίος εξέτασε 3.519 παιχνίδια της Μπουντεσλίγκα σε διάστημα 12 αγωνιστικών περιόδων. Ενα από τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης του Ντόμεν είναι ότι οι διαιτητές πολύ συχνά «κάνουν το χατίρι» του κοινού και επιμηκύνουν τη χρονική διάρκεια ενός παιχνιδιού, ειδικά αν η γηπεδούχος ομάδα βρίσκεται πίσω στο σκορ με ένα γκολ διαφορά.

Το ίδιο κάνουν όταν πρόκειται και για ένα ισόπαλο ματς, στο οποίο φαίνεται ότι ο γηπεδούχος έχει πιο πολλές πιθανότητες να σκοράρει πρώτος, ενώ ευνοούν τους γηπεδούχους σε αμφισβητούμενες φάσεις των πέναλτι ή των γκολ. Ο Ντόμεν ισχυρίζεται ότι έκανε τη μελέτη κυρίως για να δει πώς η πίεση του κοινού επηρεάζει τις αποφάσεις και τις ενέργειες των διαιτητών. Στα συμπεράσματα της μελέτης διαφαίνεται ότι η μορφή του γηπέδου στο οποίο διεξάγεται ένας αγώνας επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις διαιτητικές αποφάσεις.

Η «αντικειμενικότητα» των διαιτητών εξαρτάται κατά πολύ από το αν έχουμε ένα παιχνίδι που γίνεται σε γήπεδο στο οποίο ο αγωνιστικός χώρος χωρίζεται από τις κερκίδες με κουλουάρ του στίβου ή όχι. Ο Ντόμεν σημειώνει ότι από τα στοιχεία της μελέτης φαίνεται ξεκάθαρα ότι πολύ περισσότερα πέναλτι σφυρίζονται σε γήπεδα στα οποία ο αγωνιστικός χώρος δεν χωρίζεται από τις κερκίδες.

Μάλιστα, σημειώνεται ότι η διαιτητική απόφαση σε σχέση με τα πέναλτι έχει περισσότερες πιθανότητες να είναι σωστή αν οι κερκίδες χωρίζονται από τον αγωνιστικό χώρο με κουλουάρ του στίβου. Από τα πέναλτι που σφυρίχτηκαν σε γήπεδα στα οποία ο αγωνιστικός χώρος βρίσκεται κοντά στις κερκίδες μόνο το 65% από αυτά που δόθηκαν στους γηπεδούχους ήταν δικαιολογημένα, ενώ το ίδιο ποσοστό για τα πέναλτι που δόθηκαν στους φιλοξενούμενους αφορά σε αποφάσεις που ήταν δικαιολογημένες σε ποσοστό 75%. Πάντως, το γεγονός ότι για χρόνια η Μπάγερν αγωνιζόταν στο Ολυμπιακό Στάδιο του Μονάχου, για παράδειγμα, δεν φάνηκε να τη δυσκόλεψε ιδιαίτερα.