Οι Ολυμπιακοί, η τηλεόραση και ο πονοκέφαλος του Λονδίνου (Sportday / Χρ.Χαραλαμπόπουλος)

Oταν κάποιος παρακολουθεί τηλεοπτικά ένα αθλητικό γεγονός, όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες, ίσως να μη συνειδητοποιεί ότι η τηλεόραση είναι η κινητήρια δύναμη των Αγώνων και το μέσο που άλλαξε καθοριστικά τη φυσιογνωμία τους. Από τα μονοπάτια του ερασιτεχνισμού, τους οδήγησε στη λεωφόρο της άκρατης εμπορευματοποίησης, απ' όπου δεν υπάρχει γυρισμός, όσο και αν ορισμένοι αφελείς πίστευαν ότι οι Αγώνες της Αθήνας θα σήμαιναν επιστροφή στο αυθεντικό πνεύμα των Αγώνων.

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες και η τηλεόραση έχουν αναπτύξει μία πολύ στενή σχέση, από την οποία ωφελούνται και οι δύο. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες αποτελούν για την τηλεόραση το πιο δημοφιλές πρόγραμμα όλης της χρονιάς –και το ακριβότερο, όσον αφορά στο κόστος παραγωγής του- και η τηλεόραση αποτελεί για τους Αγώνες τη σημαντικότερη πηγή εσόδων τους.
Από τους Ολυμπιακούς της Ρώμης το 1960 και τις 20 ώρες προγράμματος που μετέδωσε τότε το CBS, η τηλεόραση κάλυπτε το 1 δολάριο από τα 400 που δαπανήθηκαν για τους Αγώνες. Η σχέση αυτή στους Ολυμπιακούς του Μονάχου το 1972 είχε γίνει 50/400 και στους Ολυμπιακούς του Λος Αντζελες το 1984 (που σηματοδότησαν την πλήρη εμπορευματοποίηση των Αγώνων) είχε φθάσει στο 200/400. Αν παρατηρήσει κάποιος το χρονικό της εξέλιξης των μεταδόσεων των Ολυμπιακών Αγώνων από τους Αγώνες της Ρώμης το 1960 μέχρι σήμερα, θα διαπιστώσει εύκολα ότι η εμπορευματοποίηση είναι το βασικό χαρακτηριστικό τους. Ενα χαρακτηριστικό που έχει αποδεχθεί τόσο η ΔΟΕ όσο και το κοινό.

Από τις 20 ώρες προγράμματος που μετέδωσε το CBS το 1960, στους Αγώνες του Μόντρεαλ το ABC μετέδωσε 77 ώρες προγράμματος και το NBC στους Αγώνες της Αθήνας μετέδωσε κάτι περισσότερο από 1000 ώρες προγράμματος. Ο γάμος των Αγώνων με την τηλεόραση και η εμπορευματοποίησή τους συνέβαλαν ουσιαστικά στη διάσωση του ολυμπιακού κινήματος, με ό,τι και αν πρεσβεύει αυτό. Αντιμετωπίζοντας το φάσμα της χρεοκοπίας, η ΔΟΕ ανακοίνωσε το 1970 ότι τα τηλεοπτικά δικαιώματα των Αγώνων και η διαχείρισή τους ανήκαν πλέον αποκλειστικά σε αυτήν και όχι στη διοργανώτρια πόλη, όπως συνέβαινε μέχρι τους Ολυμπιακούς του Μεξικού το 1968.

Επιπλέον, η αποφασιστική στροφή προς την εμπορευματοποίηση παρατηρήθηκε στους Ολυμπιακούς του 1984, όταν μπροστά στο φόβο της πλήρους αποτυχίας των Αγώνων (αφού η μόνη πόλη που έθετε υποψηφιότητα για τη διοργάνωσή τους ήταν η Τεχεράνη), η ΔΟΕ αναγκάστηκε να δεχθεί το σχέδιο της εμπορικής χορηγίας του Λος Αντζελες, χωρίς τη συνηθισμένη –μέχρι τότε- εγγύηση των δημοσίων χρημάτων. Η εμπορική μετάλλαξη του χαρακτήρα των Αγώνων αποδείχτηκε ιδιαίτερα επικερδής και για τη ΔΟΕ, η οποία από τότε χαράζει τις επικοινωνιακές της πολιτικές με γνώμονα να κάνει τους Αγώνες προσιτούς στο μεγαλύτερο δυνατό κοινό.

Από αυτή την άποψη, στην περίπτωση των Ολυμπιακών του Λονδίνου, η ΔΟΕ θα έχει τη βοήθεια ενός από τους μεγαλύτερους και παλαιότερους τηλεοπτικούς οργανισμούς του κόσμου, του BBC. Το αιώνιο πρόβλημα των Αγώνων είναι το κόστος τους και το αιώνιο ερωτηματικό, τα κέρδη που μπορούν να αποφέρουν. Στον Καναδά υπάρχει ακόμη ο ειδικός φόρος στα τσιγάρα, που είχε επιβληθεί για την κάλυψη του τεράστιου ελλείμματος που δημιούργησαν οι Ολυμπιακοί του Μόντρεαλ.

Αν εξαιρέσει κάποιος τους Ολυμπιακούς του Λος Αντζελες, που παρουσίασαν κέρδος, όπως και της Βαρκελώνης, που δημιούργησαν «σχολή» στο ζήτημα της μεγιστοποίησης του οφέλους από τη διοργάνωση, όλοι οι άλλοι Αγώνες ήταν ζημιογόνοι. Τα ερωτήματα του κόστους και των ενδεχομένων οφελών θα μείνουν αναπάντητα για το Λονδίνο, τουλάχιστον μέχρι να γίνουν οι Αγώνες. Ο τομέας που θα ευνοηθεί περισσότερο στο Λονδίνο είναι ο κατασκευαστικός. Ωστόσο, ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος, όπως φάνηκε χθες, θα είναι οπωσδήποτε το ζήτημα της ασφάλειας, που θα ανεβάσει το κόστος σε πολύ μεγαλύτερο ύψος από αυτό της Αθήνας, όπου δεν υπήρχαν αιτίες για τρομοκρατικά κτυπήματα.