Το ποδόσφαιρο δεν έχει να χάσει παρά μόνο τις αλυσίδες του (Sportday / Χρ.Χαραλαμπόπουλος)

Mε αφορμή τις περιοδείες των μεγάλων ευρωπαϊκών ομάδων στην Ασία και την Αμερική τα τελευταία χρόνια, περιοδείες που αποφέρουν αρκετά εκατομμύρια δολάρια στα ταμεία των ομάδων, έγραφα χθες για τη λειτουργία των ποδοσφαιρικών ομάδων, οι οποίες δεν έχουν πλέον να ζηλέψουν κανένα από τα χαρακτηριστικά μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων. Και δεν έχουν να ζηλέψουν κανένα από αυτά τα χαρακτηριστικά διότι έχουν ήδη μεταμορφωθεί σε πολυεθνικές επιχειρήσεις –τουλάχιστον οι μεγάλες από αυτές-, με «πελατειακή» βάση που διαχέεται σε όλο τον πλανήτη και εργαζόμενους διαφορετικών εθνοτήτων.

Δεν είναι λίγες οι φορές που κάποια από αυτές τις ομάδες αποκτά κάποιον ποδοσφαιριστή από την Ασία μόνο και μόνο για να αποκτήσει μία «εμπορική» γέφυρα με τη συγκεκριμένη περιοχή του πλανήτη. Η μετάλλαξη των ομάδων σε επιχειρήσεις παραγωγής αθλητικού θεάματος ήταν σταδιακή και συντελέστηκε με τη βοήθεια της τηλεόρασης. Αυτά τα επιχειρηματικά τους χαρακτηριστικά θα ενδυναμωθούν ακόμη περισσότερο με την περαιτέρω εξάπλωση του διαδικτύου.

Αναμφισβήτητα, η υπόθεση Μποσμάν ήταν ένα σημείο καμπής σε αυτή την εξέλιξη, αλλά οι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι η μεταγραφή του Κρόιφ στην Μπαρτσελόνα το 1974, που ήταν η πρώτη που ξεπέρασε το φράγμα του ενός εκατομμυρίου δολαρίων, σηματοδοτεί το πέρασμα στη νέα εποχή. Αυτή η μετάλλαξη των χαρακτηριστικών των ομάδων, που, το ξαναγράφω, ήταν αναμενόμενη, έχει με τη σειρά της μεταβάλει τα χαρακτηριστικά του ίδιου του παιχνιδιού, που όσο περνά ο καιρός, καταλήγει να μοιάζει όλο και λιγότερο με παιχνίδι.

Το αποτέλεσμα έχει αποκτήσει προφανή οικονομική σημασία, γεγονός που δίνει προβάδισμα στην επιδίωξη της νίκης με κάθε μέσο, επιλογή που, όπως συχνά έχει επισημανθεί από πολλούς, δολοφονεί το θέαμα, αυτό που μπορεί να φέρει τον κόσμο στα γήπεδα. Οπως πολύ σοφά σημείωσε σε ένα κείμενό του ο Εντουάρντο Γκαλεάνο, ο πιτσιρικάς που ονειρεύεται τώρα να γίνει ποδοσφαιριστής, έχει το νου του στα χρήματα, τις γυναίκες, τα ακριβά αυτοκίνητα και τις μεγάλες βίλες, τη στιγμή που παλιότερα ο πιτσιρικάς είχε ως κίνητρο τη δόξα.

Μία δόξα που σηματοδοτούσε την ταύτισή του με έναν λαϊκό ήρωα, τα κατορθώματα του οποίου θα συζητούσαν σε σχολεία, καφενεία και εργοστάσια. Και φυσικά, ο Γκαλεάνο έχει δίκιο, μιας και ο μεγαλύτερος χώρος στα έντυπα και ο μεγαλύτερος χρόνος στα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης δίνει απάντηση σε ένα και μόνο βασικό ερώτημα. «Πόσα;». Πόσα ξοδέψαμε, πόσα θα εισπράξουμε, πόσα θα πουλήσουμε, πόσο κάνει αυτός ο ποδοσφαιριστής, πόσες φανέλες θα πουλήσουμε αν τον πάρουμε, πόσο πουλάμε τα τηλεοπτικά δικαιώματα, πόσο, πόσα...

Ο γράφων πιστεύει ότι το παιχνίδι μπορεί να συνυπάρξει με κάποια ήπια εμπορικά χαρακτηριστικά που έχουν αποκτήσει οι ομάδες, αλλά θα πεθάνει όταν γίνει το πρόσχημα για την οικονομία. Μία οικονομία καπιταλιστική και σκληρή, που δεν της αρέσουν οι «αιχμάλωτοι». Εδώ υπάρχουν νικητές και νικημένοι. Πλούσιοι και φτωχοί.

Η Σέλτικ, που περνά το σοκ του αποκλεισμού της από το Τσάμπιονς Λιγκ, έχασε περίπου 16 εκατομμύρια ευρώ επειδή δεν κατάφερε να μπει στους ομίλους, τη στιγμή που το καλοκαίρι ξόδεψε για μεταγραφές περισσότερα από όσα όλες οι άλλες ομάδες της σκωτσέζικης λίγκας μαζί. Τόσο η NIKE όσο και μία μεγάλη εταιρεία παραγωγής μπίρας, το φυσάνε και δεν κρυώνει, δεδομένου ότι πριν από τον αποκλεισμό της Σέλτικ υπέγραψαν μαζί της πενταετείς διαφημιστικές συμφωνίες ύψους περίπου 20 εκατομμυρίων ευρώ.

Ο αποκλεισμός δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στον οικονομικό προγραμματισμό της ομάδας. Οχι όμως τόσα όσα αντιμετωπίζει η Μπενφίκα, η οποία προκειμένου να ολοκληρωθεί η κατασκευή του γηπέδου της και ξεμένοντας από κεφάλαια δεν δίστασε να υποθηκεύσει πέντε ποδοσφαιριστές της, μεταξύ αυτών και τον Τάκη Φύσσα, στην κατασκευαστική εταιρεία που είχε αναλάβει το έργο. Το «καλό» του πολιτισμού είναι ότι μπορεί να κάνει δουλεμπόριο όπως παλιά, χωρίς τη φρίκη της αλυσίδας και του μαστιγίου. Ομως, τι σχέση έχουν όλα αυτά με το παιχνίδι;