Σώστε το ποδόσφαιρο. Διώξτε τον! (Sportday / Αντώνης Καρπετόπουλος)

Σε μια ειδική εκπομπή του BBC την περασμένη εβδομάδα αναλύθηκε το διαφημιστικό φιλμάκι της NIKE με πρωταγωνιστή τον Ροναλντίνιο, το οποίο κάνει θραύση στο παγκόσμιο χωριό που λέγεται Ίντερνετ. Όσοι δεν το έχετε δει, μπορείτε να το κατεβάσετε από τη σελίδα www.youtube.com. Σε αυτό βλέπει κάποιος τον Βραζιλιάνο να κοντρολάρει την μπάλα φορώντας τα σχετικά μαγικά παπούτσια και να παίζει σκουός με το οριζόντιο δοκάρι ενός τέρματος, το οποίο πυροβολεί ασταμάτητα τέσσερις φορές, παίρνοντας το ριμπάουντ χωρίς η μπάλα να πέσει κάτω! Το περιγράφω έτσι απλά, για όποιον δεν έχει την τύχη να το δει. Γιατί όποιος το είδε απλώς τρίβει τα μάτια του...

Απέναντι σε κάτι που μοιάζει τερατώδες μπορεί να κάνεις τον σταυρό σου ή να πεθάνεις από τον φόβο σου –αν δεν είσαι Εγγλέζος. Οι Αγγλοι είχαν κατακτήσει τον κόσμο πριν οι Βραζιλιάνοι ανακαλύψουν το ποδόσφαιρο: σιγά μην έτρωγαν αδιαμαρτύρητα το παραμύθι ότι ένας Βραζιλιάνος με πεταχτά δόντια μπορεί να καταργήσει τους νόμους της βαρύτητας.

Βίντεο

Σχολαστικοί και επιμελείς, όπως ταιριάζει σε πρώην αυτοκράτορες, οι Αγγλοι ανέλυσαν με ειδικούς το βίντεο και αποφάνθηκαν ότι πρόκειται για καλό (καταπληκτικό ίσως) μοντάζ. Σπέσιαλ εφέ. Με τη σοβαροφάνεια των ιεροεξεταστών που αποκήρυξαν κάποτε τον Γαλιλαίο και τον Κοπέρνικο, οι Εγγλέζοι ξόδεψαν χρόνο για να γίνουν αντιπαθητικοί: παγιδευμένοι στη δογματικότητα του μέσου, κατέληξαν σε ένα συμπέρασμα που μοιάζει ορθό. Ο Ροναλντίνιο δεν παίζει σκουός με το δοκάρι, η επιστήμη του ποδοσφαίρου σώθηκε! Αμ δε! Λίγες ώρες αργότερα στη Μαδρίτη, ο Βραζιλιάνος, μετατρέποντας σε προσωπικό σόου το el clasico, απέδειξε ότι όχι μόνο μπορεί να κάνει ό,τι δείχνει το πανέξυπνο σποτ, αλλά μπορεί ενδεχομένως και ακόμα καλύτερα πράγματα. Την ώρα που οι Αγγλοι στέκονταν στην ανάλυση ενός σποτ (στο σημαίνον της φόρμας, που λέει και ο Δημήτρης Δανίκας) ο Βραζιλιάνος την καταργούσε, αποδεικνύοντας ότι το περιεχόμενο του σποτ (δηλαδή αυτός και η τέχνη του ή κατά Δανίκα το σημαινόμενο) είναι κάτι πολύ παραπέρα από μοντάζ και σπέσιαλ εφέ.

Σύγκριση

Είχα γράψει τις προάλλες ότι ο «Ρόνι» είναι ένα κακό παράδειγμα, γιατί η μοναδικότητά του καταργεί κάτι βασικό στο ποδόσφαιρο: τη σύγκριση. Ο Ροναλντίνιο είναι μια μοναδική περίπτωση και παραμένει τέτοια και μετά το ντέρμπι της Μαδρίτης και την ταπείνωση της «Βασίλισσας». Τα όσα κάνει παραμένουν τόσο μοναδικά, που τον καθιστούν μη συγκρίσιμο. Πιθανότατα ο άνθρωπος (;) είναι ο προφήτης μιας άλλης εποχής: για την ώρα, ωστόσο, δεν αποτελεί παράδειγμα εξέλιξης, αφού δεν θυμίζει κανέναν από τους μεγάλους που προηγήθηκαν και το παιχνίδι του δεν σε αφήνει να πιστεύεις ότι αύριο θα εμφανιστεί κάποιος (έστω σε μια ζούγκλα του Αμαζονίου) που θα κληρονομήσει την τέχνη του, έτσι όπως ο Φαν Μπάστεν κληρονόμησε κάτι από τον Ρεπ, ο Μπέργκαμπ κάτι από τον Κρόιφ, ο Μπαρέζι κάτι από τον Μπεκενμπάουερ, ο Μέσι, ο Σαβιόλα, ο Αϊμάρ κάτι πολύ από τον Ντιέγκο, ο Ζιοβάνι και ο Ριβάλντο κάτι από τον Πελέ, ο Ρονάλντο κάτι από τον Ρομάριο. Ο «Ρόνι» σπάει την αλυσίδα της εξέλιξης: ο ποδοσφαιρικός δαρβινισμός συναντάει τη θεωρία του χάους. Μπορεί όχι απλώς να παίξει σκουός με το οριζόντιο δοκάρι, αλλά να κάνει κι άλλα, χειρότερα.

Διακτινισμός

Έχω βάσιμες υποψίες ότι ο Ελγκέρα στις δύο φάσεις που ο Βραζιλιάνος σκόραρε εναντίον της Ρεάλ Μαδρίτης ακινητοποιώντας τον, δεν τον είδε καν. Πιστεύω ότι αν ρωτούσε κάποιος τον Ισπανό, θα έλεγε ότι πέρασε από μέσα του σαν άνεμος. Πιθανότατα «να άκουσε τα βήματά του» (για να τσιτάρουμε και λίγο Πελέ), αλλά σίγουρα δεν τον είδε. Ο Ροναλντίνιο δεν είναι απλώς ταχύς με την μπάλα, αλλά μερικές φορές διακτινίζεται ή παίζει με τον χρόνο.

Χρόνος

Κάποτε είχα δει σε ένα επεισόδιο της «Ζώνης του Λυκόφωτος» (αναφέρομαι στην αυθεντική σειρά της δεκαετίας του '50 και όχι στις μοντέρνες σπιλμπεργκικές απομιμήσεις της) ότι ο χρόνος είναι μια σειρά από βαγόνια στα οποία μας μεταφέρουν κάποια γαλάζια ανθρωπάκια, ο σκοπός των οποίων είναι να κατασκευάζουν κάθε δευτερόλεπτο! Η σειρά εξηγούσε ότι γι' αυτόν τον λόγο μερικές φορές ψάχνουμε κάτι, δεν το βρίσκουμε και ύστερα από λίγο αυτό εμφανίζεται μυστηριωδώς εκεί που είχαμε κοιτάξει: κάποιο γαλάζιο ανθρωπάκι που το είχε ξεχάσει, γύρισε να πάρει το αντικείμενο και να το βάλει στη θέση του. Πιστεύω ότι ο Ροναλντίνιο έχει την πολυτέλεια να μπαινοβγαίνει σε αυτά τα βαγονάκια του χρόνου και να βρίσκεται δύο, τρία δευτερόλεπτα πιο μπροστά από τους υπολοίπους. Αυτό θα ήταν για τους Αγγλους η ευκαιρία μιας σοβαρής μελέτης: ώρα είναι να αποδείξουν ότι στις φάσεις των γκολ που πέτυχε στη Μαδρίτη ο Βραζιλιάνος έχει εξαφανιστεί (!) από τη συμβατική πραγματικότητα και έχει εμφανιστεί με την μπάλα λίγα δευτερόλεπτα παρακάτω, εκεί όπου δεν έπρεπε να υπάρχει.

Ανεπίτρεπτο

Δεν ξέρω για πόσο ακόμα το σοβαρό μοντέρνο ποδόσφαιρο του καιρού μας θα ανεχτεί έναν τέτοιο ιλουζιονίστα. Το να παίζεις με τον χρόνο για να εξευτελίζεις τους αντιπάλους σου είναι κάτι ηθικά ανεπίτρεπτο: περίπου όπως το να κάνεις διαφημίσεις στις οποίες φαίνεται να κάνεις μαγικά τα οποία δεν κάνεις. Το ότι μπορείς να τα κάνεις είναι μια λεπτομέρεια που εμάς, τους λάτρες της σοβαρότητας, δεν μας απασχολεί: στο όνομα του κύρους του ποδοσφαίρου, ελπίζω να τον σταματήσουν.

Τριπλούν

Αν τον αφήσουν στο επόμενο ντέρμπι, μπορεί όχι μόνο να εξαφανιστεί από τα μάτια του Ελγκέρα, αλλά πριν βάλει γκολ να του βγάλει και το σορτσάκι χωρίς αυτός να το καταλάβει: τον έχω ικανό! Μπορεί επίσης στο μεθεπόμενο ντέρμπι να περάσει τον Ελγκέρα κάνοντας τριπλούν με την μπάλα στα πόδια και μπορεί πριν βάλει γκολ να αρχίσει να σημαδεύει τα δοκάρια εναλλάξ, κάνοντας οπαδούς, συμπαίκτες και αντιπάλους να τον κοιτάζουν.

Πλάκα

Μιλάω πολύ σοβαρά. Το μέλλον του ποδοσφαίρου κινδυνεύει από αυτού του είδους τον παλιάνθρωπο. Που κάνει την πλάκα του στα γήπεδα, αναγκάζοντας την ανθρωπότητα να σταυροκοπιέται...

Παράπονα

Η εικόνα της δέκατης αγωνιστικής ήταν το παράπονο του Αλμπέρτο Μαλεζάνι στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε το Σάββατο, μετά το ματς του ΠΑΟ με την Καλαμαριά. Ο Ιταλός με όσα δήλωσε μου δημιούργησε την εντύπωση ότι πιστεύει πως η δουλειά που έχει κάνει στον Παναθηναϊκό είναι υποδειγματική –και αυτό δεν ξέρω αν είναι καλό ή κακό σημάδι για τη συνέχεια. Αν ο άνθρωπος εννοεί ότι τα πράγματα δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερα, υπάρχει σαφώς πρόβλημα, λόγω του ότι μάλλον δεν καταλαβαίνει ποιες είναι (καλώς ή κακώς, δεν έχει σημασία) οι απαιτήσεις των οπαδών του ΠΑΟ. Αν ο Μαλεζάνι εννοεί ότι οι αγωνιστικές αδυναμίες του Παναθηναϊκού δεν έχουν να κάνουν με τις όποιες δικές του επιλογές, τότε ο ΠΑΟ είναι σε καλό δρόμο: αν οι παίκτες του (χωρίς κάποια σοβαρή τεχνική καθοδήγηση, όπως εγώ πιστεύω) έχουν φέρει τον ΠΑΟ τρίτο και τέσσερις μόλις βαθμούς από την κορυφή, τότε η ομάδα σύντομα θα αρχίσει να παίζει καλύτερη μπάλα, φτάνει ο κόουτς να κάνει τα απολύτως απαραίτητα.

Γίνεται ένα σοβαρό λάθος στον ΠΑΟ –το 'χω ξαναγράψει: από την αρχή της χρονιάς η προσοχή δεν αφορά στα αγωνιστικά, αλλά κυρίως στα επικοινωνιακά. Μου φαίνεται ότι στον ΠΑΟ πιο πολύ ασχολούνται με το να βρουν μια πειστική δικαιολογία για τις μέτριες εμφανίσεις, παρά κοιτάζουν πώς θα διορθωθεί η κατάσταση. Όλες οι μέχρι τώρα συζητήσεις γίνονταν με βάση το τι πρέπει να λέμε στον κόσμο –λες κι ο κόσμος δεν έχει μάτια και δεν βλέπει. Η ελπίδα είναι ότι ο θεός που λέγεται αποτέλεσμα θα κρύψει τις αγωνιστικές δυσκολίες, αλλά μόνο έτσι δεν έχει το πράγμα: οι 7.000 θεατές που πήγαν στο ΟΑΚΑ είναι η απόδειξη ότι το κουτόχορτο δεν έχει ωραία γεύση.

Ο Μαλεζάνι γι' αυτό θα έπρεπε να προβληματιστεί και όχι για την κριτική που γίνεται. Αν στον ΠΑΟ είχε γίνει υποδειγματική δουλειά, όπως φαίνεται να πιστεύει, ο κόσμος θα είχε αγκαλιάσει την ομάδα, όπως αγκάλιασε την ομάδα του Κυράστα κάποτε, μολονότι ο μακαρίτης είχε ξεκινήσει αντιμετωπίζοντας ανοιχτά τη δυσπιστία του Τύπου. Οι υπερβολές δεν κάνουν καλό. Ο ΠΑΟ δίνει απόψε με την Ουντινέζε πολύ σοβαρές εξετάσεις. Μια καλή εμφάνιση θα ζεστάνει τον κόσμο και θα δείξει τις δυνατότητες της ομάδας. Αλλά έτσι κι αλλιώς η ομάδα θέλει ακόμα δουλειά πολλή. Λιγότερα παράπονα, Αλμπέρτο, και περισσότερη σύνεση…