Από το Παρίσι 1960 στο «τηλεοπτικό» Ρέθυμνο 2006... (Sportday / Διονύσης Ελευθεράτος)

Ο ρατσισμός μοιάζει με άνθρωπο του υποκόσμου: στις καθωσπρέπει συναντήσεις εμφανίζει μία ταυτότητα, αλλά στην πιάτσα έχει άφθονα παρατσούκλια

Ήταν δεύτερη ημέρα του 2006. Στο δελτίο μεγάλου τηλεοπτικού σταθμού «κατέφθανε» η είδηση από το Ρέθυμνο: έχοντας τη συνδρομή έξι γνωστών του, καταδρομέας κατέσφαξε με 17 (!) μαχαιριές νεαρό Αλβανό. Η «παρέα» προηγουμένως εισέβαλε στο σπίτι του θύματος -ξημερώματα Πρωτοχρονιάς- και ξυλοκόπησε αγρίως τον νεφροπαθή πατέρα του που κοιμόταν εκείνη την ώρα. Γιατί όλα αυτά; Διότι είχε προηγηθεί «ελληνο-αλβανικός» καβγάς σε κέντρο διασκέδασης για μια αλβανική σημαία...

Ε, λοιπόν, το εν λόγω τηλεοπτικό κανάλι μόνο που δεν ανέκραξε «και οι επτά ήταν υπέροχοι» (ο δράστης και οι έξι συνεργοί)! Στο σχετικό ρεπορτάζ δεν βρήκε την παραμικρή θέση το σοκ για τη στυγνή αφαίρεση ανθρώπινης ζωής -εκφράστηκαν μόνο φόβοι για ενδεχόμενα αντίποινα. Περίπου ως αυτονόητη αλήθεια προβλήθηκε το σχόλιο κατοίκου: «Μαζεύτηκε εδώ κάθε καρυδιάς καρύδι, καλά κάνουν και τους δέρνουν». Φαντάζομαι πως και το άλμα από το «δέρνω» στο «σκοτώνω» είναι ζήτημα ζήλου...

Προσφάτως, μας είχαν απασχολήσει τα κρούσματα ρατσιστικής συμπεριφοράς στα ευρωπαϊκά γήπεδα, με αφορμή μία «συμβολική κίνηση» της ιταλικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας. Σταχυολογήσαμε τότε παράγοντες -πολιτικούς και κοινωνικούς- που ευνοούν τον ρατσισμό. Ένεκα περιορισμένου χώρου δεν κάναμε ειδική αναφορά στη «συμβολή» πολλών Μέσων Ενημέρωσης. Όσα προαναφέραμε μας αναγκάζουν να «επανορθώσουμε» τώρα.

Ο ρατσισμός μοιάζει με άνθρωπο του υποκόσμου: στις «καθώς πρέπει» συναναστροφές του εμφανίζει μία ταυτότητα, αλλά στην πιάτσα έχει δέκα παρατσούκλια. Το βαρετό κλισέ, σύμφωνα με το οποίο «στην Ελλάδα δεν υφίσταται πρόβλημα ρατσισμού, μόνο με τους Αλβανούς έχουμε πρόβλημα», δεν αντέχει σε σοβαρή κριτική. Ούτε καν σε σχετικά καλή μνήμη.

Στη Βόρειο Ελλάδα, οικογενειάρχες οργάνωναν αποχές από τα μαθήματα με αίτημα να μη συναναστρέφονται οι γόνοι τους τα παιδιά των παλιννοστούντων Ποντίων. Στην Αθήνα, νοικοκυραίοι καταριόντουσαν τους «βρομοχασάνηδες», δηλαδή όσους Άραβες μετανάστες κέρδιζαν σπίτι στις κληρώσεις της Εργατικής Εστίας. Στη Νίκαια, ξυλοκοπούνταν αγρίως κι αδιακρίτως Πακιστανοί -έμποροι και περαστικοί- επειδή ένας συμπατριώτης τους οδηγός προκάλεσε τροχαίο. Στην Ομόνοια, ο διεστραμμένος Καζάκος πυροβολούσε όποιον σκουρόχρωμο έβλεπε μπροστά του, ακριβώς επειδή η «περιρρέουσα ατμόσφαιρα» είχε εγγράψει στη συνείδησή του το μένος εναντίον όλων «των άλλων». Ομοίως κι ο «μέσος» Ιταλός και Ισπανός θα σου πουν ότι έχουν πρόβλημα μόνο με τους Αλβανούς και τους τσιγγάνους (άντε και τους Μαροκινούς) αντιστοίχως. Στα γήπεδα κι εκείνων βεβαίως αντανακλάται η αμακιγιάριστη πραγματικότητα. Εδώ, για κάθε Αλβανό ποδοσφαιριστή που χλευάζεται πως «δεν θα γίνει Έλληνας ποτέ» (λες κι έκανε σχετική αίτηση), ένας Αφρικανός υπομένει τα ηχητικά «ουγκ, ουγκ». Ας μην επικαλεστεί κανείς το κουτοπόνηρο «επιχείρημα» πως δεν συνιστά ρατσισμό το πικάρισμα. Αν πικάρεις τον άλλον, διακηρύττοντας ότι θεωρείς κατώτερα τα γονίδια ή τη φυλή του -όχι την ποδοσφαιρική αξία του-, τότε καμία αθλητική ιδιαιτερότητα δεν σε αθωώνει.

Διάβολε, είναι εντυπωσιακό να θρέφει τόση αλαζονεία σε βάρος των «αλλοδαπών παρακατιανών» μία κοινωνία, η οποία μέχρι πρότινος ήταν θύμα τέτοιων προκαταλήψεων. Δεν ήταν δα η εποχή του Νταβέλη όταν απαλείφθηκαν από γαλλικό λεξικό οι λέξεις «λωποδύτης», «κλέφτης» και «παλιάνθρωπος» ως ερμηνείες του όρου «Έλληνας». Αύγουστος 1960 ήταν κι είχαν προηγηθεί διαβήματα της ελληνικής πρεσβείας στο Παρίσι! Ε, ρε, «ισχυρή Ελλάδα» των νεόπλουτων καβαλημένων καλαμιών και των νεόπτωχων που αναζητούν εξιλαστήρια θύματα...