Η δύσκολη ιστορία της προσαρμογής (Sportday / Χρ.Χαραλαμπόπουλος)

Το σύγχρονο ποδόσφαιρο έχει πλέον εξελιχθεί σε μία βιομηχανία εκατομμυρίων. Οι ομάδες επενδύουν μεγάλα ποσά χρημάτων σε διάφορους τομείς, από τα γήπεδα μέχρι τους ποδοσφαιριστές, και είναι πολύ λογικό να πραγματοποιούν τις επενδύσεις προσδοκώντας κέρδη. Για μία επένδυση η οποία δεν αφορά στον ανθρώπινο παράγοντα, οι προβλέψεις που συχνά βασίζονται πάνω σε συγκεκριμένα οικονομετρικά μοντέλα που περιορίζουν τους επενδυτικούς κινδύνους, μπορεί να θεωρηθούν σχετικά ασφαλείς.

Τι γίνεται, όμως, με τις επενδύσεις που αφορούν στους ανθρώπους; Τους προπονητές ή τους ποδοσφαιριστές κατά κύριο λόγο; Οταν μία ομάδα ξοδεύει εκατομμύρια αγοράζοντας έναν ξένο ποδοσφαιριστή, επί της ουσίας πραγματοποιεί μία επένδυση υψηλού ρίσκου, αφού δεν είναι βέβαιο ότι ο ποδοσφαιριστής θα μπορέσει να προσαρμοστεί στο νέο του περιβάλλον. Αυτό ακριβώς το ζήτημα, της προσαρμογής των ξένων ποδοσφαιριστών σε ένα πρωτάθλημα και μία χώρα όπως η Αγγλία, ήταν το αντικείμενο της έρευνας που πραγματοποίησε το Manchester Business School. Τα βασικά πορίσματα αυτής της έρευνας ανακοινώθηκαν πριν από τρεις μέρες από την επικεφαλής του ερευνητικού τμήματος της σχολής, την καθηγήτρια ψυχολογίας Σούζαν Καρτράιτ.

Οι αγγλικές ομάδες, σύμφωνα και με τα στοιχεία που έχουν καταγραφεί στις ετήσιες εκθέσεις της Deloitte & Touch, έχουν έναν από τους υψηλότερους δείκτες «εισαγωγής» ξένων ποδοσφαιριστών. Εναν δείκτη που απογειώθηκε μετά τον νόμο Μποσμάν. Αλλωστε, σύμφωνα με τα στοιχεία της μεταγραφικής κίνησης της περιόδου 2004-05, από το σύνολο του ποσού που ξόδεψαν οι αγγλικές ομάδες για μεταγραφές το 57% κατευθύνθηκε σε ομάδες του εξωτερικού. Η Καρτράιτ επισήμανε ότι από την έρευνα προέκυψε πως οι αγγλικές ομάδες πολύ συχνά δεν είναι σε θέση να προστατέψουν την επένδυση που πραγματοποίησαν σε κάποιον ξένο ποδοσφαιριστή. «Οι ξένοι ποδοσφαιριστές είναι σαν ορισμένους τύπους φυτών που δεν μπορούν να ευδοκιμήσουν σε όλα τα κλίματα», ανέφερε. Πόσω μάλλον αν πρόκειται για ένα κλίμα με τις ιδιαιτερότητες της Αγγλίας.

Ιδιαιτερότητες που ξεκινούν από την οδήγηση για να φτάσουν στα ίδια τα χαρακτηριστικά του αγγλικού πρωταθλήματος. Το πιο σημαντικό σημείο της έρευνας επικεντρώθηκε στην ικανότητα των ποδοσφαιριστών να προσαρμόζονται στα χαρακτηριστικά της διαφορετικής κουλτούρας και στο διαφορετικό εργασιακό περιβάλλον. Η Καρτράιτ υποστήριξε ότι τις καλύτερες δυνατότητες προσαρμογής έχουν οι ποδοσφαιριστές που έχουν «ιδιαίτερη καλλιέργεια», ανοικτό μυαλό και μπορούν να δεχθούν και διαφορετικά πολιτιστικά πρότυπα από αυτά με τα οποία μεγάλωσαν.
Επίσης, από τα στοιχεία της έρευνας προέκυψε ότι πολύ καλύτερα προσαρμόζονται στο αγγλικό πρωτάθλημα οι ξένοι ποδοσφαιριστές που έχουν επιλέξει οι ίδιοι να αγωνιστούν σε αγγλικές ομάδες, παρά εκείνοι που μεταγράφηκαν σε αγγλικές ομάδες ύστερα από συμβουλή του μάνατζέρ τους γιατί μια τέτοια μεταγραφή θα τους συνέφερε οικονομικά.

Οι ίδιες οι ομάδες, όμως, όταν πρόκειται να αποκτήσουν έναν ξένο ποδοσφαιριστή, εξετάζουν σχεδόν αποκλειστικά μόνο τις τεχνικές δυνατότητές του και όχι την ικανότητα προσαρμογής του. Ο Ερίκ Καντονά αναφέρεται ως μία από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις ιδανικής προσαρμογής στο αγγλικό ποδόσφαιρο, σε αντίθεση με τους συμπατριώτες του, Ανελκά και Νταβίντ Μπεγιόν. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στην περίπτωση της Μπόλτον, που περιλαμβάνοντας στις τάξεις της ποδοσφαιριστές 16 διαφορετικές εθνικότητες, έχει δύο εξειδικευμένους υπαλλήλους, που βοηθούν τους ξένους να προσαρμοστούν.

Τους συμβουλεύουν για θέματα από το φαγητό και την επίλυση πρακτικών ζητημάτων της καθημερινότητάς τους μέχρι σοβαρότερα, όπως ζητημάτα ιατρικής φύσης ή της υποδοχής συγγενών τους από τη χώρα καταγωγής τους. Στην έρευνα σημειώνεται ότι οι ποδοσφαιριστές μπορούν να προσαρμοστούν καλύτερα αν μαζί τους βρίσκεται η γυναίκα τους ή η φίλη τους. Φαντάζομαι ότι τέτοια ζητήματα στην Ελλάδα δεν μας έχουν απασχολήσει ακόμα στον βαθμό και την έκταση που επιβάλλει το σύγχρονο επαγγελματικό ποδόσφαιρο.

Ο «βασιλιάς» Ερίκ

Είναι δεδομένο ότι οι φίλοι της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ δεν λάτρεψαν τα τελευταία χρόνια κανέναν ποδοσφαιριστή περισσότερο από τον «Γάλλο πρίγκιπα». Τον Ερίκ Καντονά. Τον ποδοσφαιριστή του οποίου ο ερχομός συνέπεσε με τη δημιουργία της μεγάλης αρμάδας του σερ Αλέξ. Ο Γάλλος, για τον οποίο πολλοί προέβλεπαν ότι δεν θα μακροημέρευε στην Αγγλία λόγω του εριστικού του χαρακτήρα, τους διέψευσε όλους πανηγυρικά. Βέβαια, δεν μεταμορφώθηκε σε κανένα αρνάκι, αφού τα κατορθώματά του, με αποκορύφωμα τον ξυλοδαρμό ενός φιλάθλου, του κόστισαν έναν οκτάμηνο αποκλεισμό.

Ο Καντονά, όμως, μέσα στο γήπεδο, χάρη στην αγωνιστική του επάρκεια και την έντονη προσωπικότητά του, αναδείχτηκε σε πραγματικό ηγέτη της ομάδας, ενώ η προσωπική του ζωή έμεινε μακριά από τα πρωτοσέλιδα των «κίτρινων» βρετανικών ταμπλόιντ. Ο Γάλλος ήταν μία μοναδική περίπτωση ποδοσφαιριστή του οποίου τα ενδιαφέροντα ξεπερνούσαν κατά πολύ το ποδόσφαιρο. Ο Ντέιβιντ Μπέκαμ στην αυτοβιογραφία του αφιερώνει ένα σημαντικό μέρος στον ρόλο που διαδραμάτιζε ο Καντονά στην ομάδα, καθώς και στην πολύπλευρη και ιδιόμορφη προσωπικότητά του.

Η διαφορετικότητα του Γάλλου, άλλωστε, φάνηκε και από την πορεία που ακολούθησε μετά την ποδοσφαιρική του καριέρα. Ο κινηματογράφος, όμως, δεν αποτελεί το μόνο πεδίο ενδιαφερόντων αυτού του «enfant terrible» του γαλλικού ποδοσφαίρου, που τώρα ετοιμάζει το πρώτο του σενάριο για μία ταινία που θέλει να σκηνοθετήσει ο ίδιος, ενώ παράλληλα γράφει και το πρώτο του βιβλίο. Ενα βιβλίο, ένα μυθιστόρημα για το οποίο το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι δεν έχει καμία σχέση με το ποδόσφαιρο. Οπως και το σενάριο της ταινίας που ετοιμάζει, αποδεικνύοντας ότι οι ποδοσφαιριστές δεν είναι τίποτα μονομανείς τύποι, τίποτα «φυτά» των οποίων ο κόσμος έχει διαστάσεις 50Χ100 μ.

Τύφλα να 'χει η Δημοκρατία

Ελευθερία ή ασφάλεια. Ενα δίλημμα πλαστό. Γιατί αυτός που είναι διατεθειμένος να παραχωρήσει τμήμα της ελευθερίας του για να «κερδίσει» μεγαλύτερη ασφάλεια, θα χάσει την ελευθερία του ενώ δεν θα κερδίσει τίποτα σε ασφάλεια. Η Ε.Ε. εδώ και καιρό έχει αποφασίσει να υιοθετήσει περιορισμούς στις ελευθερίες των πολιτών της για χάρη της ασφάλειας. Η χώρα μας αυτή την επιλογή την έκανε «αναγκαστικά» από την περίοδο προετοιμασίας της Ολυμπιάδας, υποθηκεύοντας την ίδια τη φύση της Δημοκρατίας ή του πολιτεύματος που νομίζαμε ότι ήταν δημοκρατικό. Ενας ιδιότυπος ολοκληρωτισμός που θεωρεί τους πάντες ενόχους, έχει στρογγυλοκαθίσει παντού. Και κανείς πλέον δεν μπορεί να γνωρίζει ποιοι είναι οι «φύλακες» και πώς μπορεί να ελεγχθούν. Το μόνο που μπορούμε να αντιληφθούμε είναι ότι σταδιακά η ζωή μας εξελίσσεται σε ένα πείραμα in vitro. Ενα πείραμα σε έναν δοκιμαστικό σωλήνα. Το «μάτι» που μας παρακολουθεί δεν είναι «μάτι» επειδή το βλέπουμε εμείς, αλλά επειδή μας «βλέπει» εκείνο. Δεν υπάρχει κανένα απόρρητο. Κανένα μυστικό. Ούτε καν κυβερνητικό. Και η κυβέρνηση το ξέρει. Οπως και η αξιωματική αντιπολίτευση. Αλλωστε και οι δύο με νομοθετικές ρυθμίσεις μεταμόρφωσαν την ιδιωτική σφαίρα σε έννοια χωρίς περιεχόμενο. Και τη Δημοκρατία έναν τυφλό ακορντεονίστα που παίζει έξω από το Κοινοβούλιο.