Το «Εφετείο της Τρίτης» (SportDay/ Αντώνης Καρπετόπουλος)

Διάβασα χθες μία δήλωση του Βασίλη Γκαγκάτση που με άφησε με ανοιχτό το στόμα. «Η διαιτησία», είπε, «είναι στο στόχαστρο όλων (...). Στην Ισπανία και την Ιταλία γίνονται τα ίδια και κανείς δεν μιλάει. Είδατε πώς κέρδισε η Γιουβέντους την Ουντινέζε. Λάθη γίνονται και θα γίνονται και να το καταλάβουν όλοι οι πρόεδροι των ΠΑΕ». Η ανάγνωση των ξένων εφημερίδων δεν είναι προφανώς το φόρτε του προέδρου της ΕΠΟ, που με τις ξένες γλώσσες έχει σημαντικά προβλήματα. Επειδή αυτή την Κυριακή παίζει η Ιντερ με τη Γιουβέντους, είναι μια ωραία ευκαιρία να του πω πώς ασχολούνται με τη διαιτησία οι γείτονες.
Δεν υπάρχει χώρα στον κόσμο που να ασχολείται τόσο πολύ με τους διαιτητές όσο η Ιταλία. Στην ιταλική «Δίκη της Δευτέρας» υπάρχει «θεσμοθετημένα» ο ρόλος του υπερασπιστή των διαιτητών. Υπάρχει δηλαδή κάποιος που προσπαθεί να εξηγήσει γιατί ο διαιτητής δεν έκανε λάθος ή να δικαιολογήσει τον ρέφερι απέναντι σε δέκα ανθρώπους που τον ξεσκίζουν. Μάλιστα, επειδή μια εκπομπή για τη διαιτησία δεν έφτανε στους παράγοντες για να τσακώνονται, έγινε για κάποια χρόνια και μία δεύτερη! Υπήρχε η «Δίκη της Δευτέρας» και το «Εφετείο της Τρίτης» -σοβαρολογώ! Στο Εφετείο παρουσιάζονταν φορώντας τηβέννους ο Νιλς Λίντχολμ και ο μακαρίτης Χελένιο Χερέρα. Και οι δύο είχαν περάσει τα 80 και βρίσκονταν στα όρια του Αλτσχάιμερ –γεγονός που ναι μεν έπληξε τη θεαματικότητα της εκπομπής ανεπανόρθωτα, πλην όμως την έκανε cult.

Τέρας
Κάποτε, για μια εκπομπή αγοράστηκε ένα μηχάνημα ψηφιακής επεξεργασίας της εικόνας, που ονομάστηκε «Τέρας της αλήθειας». Το μηχάνημα αυτό επέτρεπε στον χειριστή του να σβήνει όλους τους μη εμπλεκόμενους με τη φάση παίκτες και να απομονώνει μόνο όσους είχαν συμμετοχή σε αυτήν. Οι διαιτητές ξεσηκώθηκαν, ισχυριζόμενοι ότι οι συνθήκες κρίσεις (τους) έγιναν ολότελα «μη πραγματικές». Φυσικά στην Ιταλία χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το ριπλέι για την ανάλυση των διαιτητικών αποφάσεων και μόνο σε αυτή τη χώρα έχει γίνει πείραμα διαιτησίας ενός αγώνα με δύο ρέφερι. Δοκιμάστηκε ανεπιτυχώς στο ιταλικό Κύπελλο την περίοδο 1998-99.

Μουρμούρα
Πέραν όμως, από τη λατρεία της μουρμούρας και τις λεπτομέρειας στην Ιταλία -για να μαθαίνει ο Γκαγκάτσης, ο οποίος στις ξένες εφημερίδες βλέπει μόνο τις φωτογραφίες– έχουν γίνει και άλλα πολλά. Οι ανακοινώσεις των ομάδων π.χ. δεν πάνε στις εφημερίδες: στέλνονται κυρίως στη Βουλή. Το Ιταλικό Κοινοβούλιο έχει φτιάξει δύο φορές κάτι αντίστοιχο με τη δική μας «εξεταστική των πραγμάτων επιτροπή» για να ερευνήσει θέματα διαιτησίας. Την πρώτη φορά αυτό έγινε το 1984 (έπειτα από ένα ματς Γιούβε–Φιορεντίνα) και τη δεύτερη το 1998, όταν η Γιουβέντους νίκησε την Ιντερ με 1-0 και ο Ρονάλντο απειλούσε από τα νεύρα του ότι θα κόψει την μπάλα. Και στις δύο περιπτώσεις στην ιταλική ομοσπονδία τοποθετήθηκε κομισάριος για να ξεκαθαρίσει την κατάσταση. Φυσικά, κανένας δεν τόλμησε να προσφύγει στη ΦΙΦA: θα τον κρεμούσαν από τα πόδια. Και ούτε και κάποια ομάδα τόλμησε να υπερασπιστεί διαιτητές, αρχιδιαιτητές ή προέδρους ομοσπονδιών. Θα ήταν σαν να παραδεχόταν την ενοχή της.

Ενδιαφέρον
Θέλω να επισημάνω τι συνέβη το 1984, γιατί έχει ενδιαφέρον. Οι Ιταλοί είχαν κερδίσει το Μουντιάλ το 1982, αλλά δυσκολεύονταν να λύσουν τα προβλήματά τους. Ο πανίσχυρος αθλητικός δικαστής Κλαούντιο Μπαρμπέ είχε υποβιβάσει τη Μίλαν και τη Λάτσιο στη Β' Εθνική, αλλά η οσμή των σκανδάλων των στημένων παιχνιδιών δεν άφηνε το Καμπιονάτο να πάρει τα πάνω του. Η διαιτησία ήταν τραγική. Για πρώτη φορά στην ιστορία η ιταλική ομοσπονδία αποφάσισε να γίνεται κλήρωση των διαιτητών χωρίς αξιολόγηση: όλοι μπορούσαν να πέσουν σε όλα τα ματς χωρίς καμία διάκριση και κανέναν περιορισμό. Εμπαιναν όλοι στην κληρωτίδα κι όποιος έβγαινε σφύριζε το ματς, γνωρίζοντας ότι όσο πιο μικρή είναι η πείρα του τόσο πιο μεγάλη θα είναι η επιείκεια που θα του δείξουν οι παρατηρητές του. Ως διά μαγείας, η ψυχολογική δουλικότητα απέναντι στη μεγάλη ομάδα χάθηκε: κέρδισε το πρώτο πρωτάθλημα της ιστορίας της η Ελλάς Βερόνα, η οποία δεν είχε φυσικά τους παικταράδες με τα μεγάλα συμβόλαια που είχαν οι υπόλοιποι.

Καζαρίν
Δύο χρόνια αργότερα, ανέλαβε αρχιδιαιτητής ο Πάολο Καζαρίν. Εφτιαξε μια ομάδα 25 διαιτητών που είχαν απόλυτη κάλυψη: και «έγκλημα» να γινόταν, ο Καζαρίν δεν τιμωρούσε κανέναν! Στην ομοσπονδία υπήρχε κομισάριος κι ο ίδιος είχε απόλυτη ελευθερία. Σε έξι χρόνια κέρδισαν τον τίτλο πέντε διαφορετικές ομάδες! Οι Ιταλοί είδαν πρωταθλήτρια τη Γιούβε, αλλά είδαν και το πρώτο πρωτάθλημα της Νάπολι, το πρώτο της Σαμπντόρια, το πρώτο της Μίλαν του Μπερλουσκόνι και το τελευταίο της Ιντερ. Κυρίως, όμως, είδαν τη μεγάλη ακμή του ποδοσφαίρου τους. Είδαν μια σούπερ ομάδα, τη Μίλαν, που έγραψε ιστορία με πλήθος συμμετοχές σε τελικούς Τσάμπιονς Λιγκ, αλλά είδαν και 14 ομάδες τους να φτάνουν μέχρι τα ημιτελικά ή τα τελικά ευρωπαϊκών διοργανώσεων και κάπου 12 να κάνουν όλα αυτά τα χρόνια πρωταθλητισμό. Ξέρετε γιατί; Γιατί το δικαίωμα στη διάκριση δεν το είχαν μόνο οι μεγάλοι, αλλά όλοι. Και επένδυσαν γνωρίζοντας ότι η τράπουλα δεν είναι σημαδεμένη.

Ανοιξη
Η άνοιξη δεν κράτησε πολύ. Η προοπτική των τεράστιων κερδών μέσω του Τσάμπιονς Λιγκ οδήγησε τους μεγάλους στο να αλώσουν πάλι την ομοσπονδία. Ακολούθησαν πέντε χρόνια εγκλημάτων. Για να πάρει το πρωτάθλημα η Λάτσιο του Κρανιότι έγινε διαδήλωση 20.000 ανθρώπων κάτω από τα γραφεία της ομοσπονδίας και ο Κολίνα έβαλε τη Γιούβε να παίξει με το έτσι θέλω στον βούρκο της Περούτζια. Κανένας δεν δυσαρεστήθηκε –ούτε οι σοβαροί οπαδοί της Γιούβε. Η Ιταλία ανάσανε, αφού είχε βαρεθεί να βλέπει τους διαιτητές να κυκλοφορούν με FIAT. Ο τότε πρόεδρος Μάριο Πεσκάντε έσωσε την υστεροφημία του.

Σαχλαμάρες
Το μόνο που δεν έχει γίνει ποτέ στην Ιταλία είναι να βγαίνει πρόεδρος της ομοσπονδίας και να λέει σαχλαμάρες. Οι άνθρωποι όταν δεν ξέρουν ή έχουν λερωμένη τη φωλιά τους, δεν μιλούν...