Οι ελληνικές ποδοσφαιρικές επιχειρήσεις μπουσουλάνε (Sportday /Χαραλαμπόπουλος)

Αν κάποιος ήθελε να μπει στον κόπο να ερευνήσει τις περιπτώσεις ομάδων στην Ελλάδα οι οποίες λειτουργούν σύμφωνα με τα πρότυπα των επιχειρήσεων, είναι σίγουρο ότι θα απογοητευόταν οικτρά. Τρεις ομάδες, ο Ολυμπιακός, ο ΠΑΟ και η Ξάνθη, είναι οι μόνες περιπτώσεις που παρουσιάζουν ενδιαφέρον και αρκετές ομοιότητες, αν και πρόκειται για «ομάδες-επιχειρήσεις» διαφορετικού μεγέθους. Και στις τρεις ομάδες κυρίαρχη είναι η παρουσία του μεγαλομετόχου-ιδιοκτήτη, ο οποίος ουσιαστικά χαράζει την πολιτική της ομάδας-επιχείρησης και είναι αυτός που παρέχει το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων που απαιτούνται για τις δαπάνες και τα έξοδα λειτουργίας, αν και στον Ολυμπιακό μετά τη δημιουργία του γηπέδου η εικόνα έχει αλλάξει. Οπως αλλάζει στην Ξάνθη σιγά σιγά και θα αλλάξει και στον ΠΑΟ με τη δημιουργία του γηπέδου.

Η ΑΕΚ βρίσκεται ακόμα σε μεταβατικό στάδιο, παρά το γεγονός ότι η διοικητική δομή της προσεγγίζει εκείνη μιας επιχείρησης, ενώ στον ορίζοντα ανατέλλει και η περίπτωση της Λάρισας. Τα διοικητικά συμβούλια, όπου υπάρχουν, είναι όργανα διακοσμητικού, κυρίως, χαρακτήρα, αφού δεν έχουν την κλασική λειτουργία των διοικητικών συμβουλίων στις πολυμετοχικές επιχειρήσεις. Αλλωστε, σχεδόν όλες οι ελληνικές ομάδες δεν είναι πολυμετοχικές επιχειρήσεις και οι συνελεύσεις των μετόχων, όποτε γίνονται, αποτελούν μια παρωδία και χρησιμεύουν για να «επικυρώνουν» και να χειροκροτούν τις αποφάσεις των μεγαλομετόχων-ιδιοκτητών.

Στον Ολυμπιακό, βέβαια, υπάρχει η πρωτοποριακή -για τα ελληνικά δεδομένα- ιδέα των μελών, που πληρώνουν ετήσια συνδρομή (γεγονός που βοηθά οικονομικά αρκετά από τα τμήματα του ερασιτέχνη και απαλλάσσει τον ιδιοκτήτη από ένα επιπλέον οικονομικό βάρος) κι έχουν τη δυνατότητα να εκλέγουν εκπροσώπους τους στα Δ.Σ. του ερασιτέχνη και της ΠΑΕ. Ακόμα κι εδώ, φυσικά, η δυνατότητα παρέμβασης της μεγάλης πλειονότητας των φιλάθλων-μελών παραμένει περιορισμένη, αφού οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι, πέραν του ότι αποτελούν μειοψηφία σε σχέση με τα διορισμένα μέλη, αν δεν τυγχάνουν και της εύνοιας του ιδιοκτήτη δεν έχουν πιθανότητες εκλογής. Το δήθεν προβαλλόμενο ως μοντέλο δημοκρατικής λειτουργίας δεν έχει καμία ισχύ, αφού το 85% των μετοχών παραμένει στα χέρια του ιδιοκτήτη, ο οποίος δεν μπορεί να εξαναγκαστεί σε παραίτηση. Εν τω μεταξύ, η πολύ μεγάλη πτώση του αριθμού των μελών που ανανέωσαν τη συνδρομή τους τη δεύτερη χρονιά θα πρέπει να έχει προβληματίσει τους ανθρώπους της ομάδας του Πειραιά. Εκείνο πάντως που πολύ εύκολα μπορεί να διακρίνει κάποιος είναι ότι η ομάδα του Πειραιά έχει ξεφύγει κατά πολύ απ' όλους τους άλλους στους τομείς των χορηγιών, του μάρκετινγκ και του merchandising.

Στη λειτουργία του ΠΑΟ (στον οποίο ο ερασιτέχνης έχει διαφορετικό ιδιοκτησιακό καθεστώς από την ΠΑΕ) έχει επιλεγεί το μοντέλο των διορισμένων εκπροσώπων στο Δ.Σ. που χαίρουν της εμπιστοσύνης της ιδιοκτησίας, που καλύπτει μεγάλο μέρος των δαπανών και των λειτουργικών εξόδων και δίνει τις οικονομικές κατευθύνσεις όσον αφορά στα συμβόλαια και στις αγορές ποδοσφαιριστών. Στον ΠΑΟ, αλλά και τον Ολυμπιακό, την Ξάνθη ή τη Λάρισα, η ιδιοκτησία της ομάδας θα συνεχίζει να παίζει τον κεντρικό ρόλο, ιδίως μετά τις εξελίξεις που θα φέρουν τα καινούργια γήπεδα. Στην ΑΕΚ, στην οποία δεν έχουμε το μοντέλο ιδιοκτησίας που συναντάμε στους άλλους δύο μεγάλους του κέντρου κι επιπλέον υπάρχει και η αντιπαλότητα με την ερασιτεχνική, θα έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς θα εξελιχθεί η διοικητική δομή της, ιδιαίτερα μετά την οριστική ένταξη στο άρθρο 44. Η απουσία αξιόπιστων επιχειρηματιών με γνώσεις και θέληση να ασχοληθούν με τον ποδοσφαιρικό χώρο, καθώς και οι επιπλέον αγκυλώσεις που παρουσιάζουν οι ομάδες της Θεσσαλονίκης, τις έχουν βάλει στο περιθώριο.

Την ίδια στιγμή, στην ελληνική περιφέρεια, η Ξάνθη, η Λάρισα και ο Εργοτέλης βαδίζουν σ’ έναν σωστό δρόμο επιχειρηματικής οργάνωσης, μεγαλώνοντας τη διαφορά τους από τους υπόλοιπους. Σε όλα αυτά, προσθέστε και μία οικογένεια ομάδων του Λεκανοπεδίου που βρίσκονται στην Α' Εθνική, οι οποίες έχουν διαφορετικές διοικητικές και επιχειρηματικές δομές, με τον Ατρόμητο να ξεχωρίζει. Πόσο εύκολο, όμως, είναι να γεφυρωθούν αυτές οι διαφορές ανάμεσα στις ομάδες με τη Σούπερ ή την Προ Λίγκα και να οικοδομήσουν ένα ανταγωνιστικότερο και υγιέστερο πρωτάθλημα; Δυστυχώς, δύσκολα θα αλλάξουν οι ταχύτητες και οι ισορροπίες, κάτι που θα παγιώσει την απόσταση ανάμεσα στην κορυφή -όπου βρίσκονται οι ισχυροί- και τους υπόλοιπους.

Ενας τεχνολογικός πόλεμος εκατομμυρίων

Πρόκειται για την πιο ενδιαφέρουσα μάχη στους τομείς της τεχνολογίας και των επιχειρήσεων που γίνεται σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο ιδρυτής του εργαστηρίου των μέσων ενημέρωσης, του γνωστού media lab, στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασσαχουσέτης (ΜΙΤ), ο Νίκολας Νεγκροπόντε, βρίσκεται στη μία πλευρά. Απέναντί του ο ιδρυτής της Microsoft και δημιουργός της «ενιαίας» υπολογιστικής σκέψης των Windows, ο Μπιλ Γκέιτς.

Αντικείμενο της διαμάχης, η πρόταση του Νεγκροπόντε για τη δημιουργία του κομπιούτερ των 100 δολαρίων. Πρόκειται για έναν φορητό υπολογιστή χαμηλού κόστους, που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από κάθε παιδί στις χώρες του τρίτου κόσμου για να γεφυρωθεί το τεχνολογικό χάσμα που χωρίζει τις φτωχές χώρες από τις πλούσιες. Στην αρχή ο Νεγκροπόντε ζήτησε τη βοήθεια του Γκέιτς, αλλά ύστερα από αρκετές συζητήσεις ο ιδρυτής της Microsoft αρνήθηκε τη συμμετοχή του στο σχέδιο, θεωρώντας το ανέφικτο. Μάλιστα, παρουσίασε τη δική του αντιπρόταση. Ενα κινητό τηλέφωνο, που θα μπορεί να συνδεθεί μ' ένα πληκτρολόγιο και μία τηλεόραση για να μετατραπεί σε υπολογιστή. Το κόστος του σχεδίου του Γκέιτς είναι ακόμα άγνωστο. Ομως, ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου ποντάρει στο γεγονός της οικονομικότερης κι ευκολότερης απόκτησης ενός κινητού, σε σχέση μ' έναν υπολογιστή.

Πέρυσι σε ολόκληρο τον κόσμο πουλήθηκαν περίπου 600 εκατομμύρια κινητά, τα οποία οι χρήστες τους αλλάζουν συχνότερα απ' ό,τι τους υπολογιστές. Πίσω απ' αυτή την τεχνολογική αντιπαράθεση βρίσκονται εκατομμύρια δολάρια. Και ο Γκέιτς, που υποστηρίζει ότι η δική του πρόταση είναι φθηνότερη, μπορεί να είναι φιλάνθρωπος, αλλά ενδιαφέρεται εξίσου για τα κέρδη.

Το σχέδιο του Νεγκροπόντε υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ και από τις κυβερνήσεις επτά ακόμα χωρών που είναι έτοιμες να διαθέσουν 700 εκατομμύρια δολάρια για να αποκτήσουν 7 εκατομμύρια υπολογιστές. Ο υπολογιστής του Νεγκροπόντε, που θα επιτρέπει την ταυτόχρονη πρόσβαση στο δίκτυο 1.000 χρηστών με μία μόνο σύνδεση, θα κατασκευάζεται στην Ταϊβάν, όπου ήδη κατασκευάζεται το ένα τρίτο των υπολογιστών όλου του κόσμου. Ο σκληρός αγώνας ανάμεσα στους δύο «γκουρού» της πληροφορικής έχει αρχίσει, αλλά προς το παρόν διεξάγεται στο παρασκήνιο με αβέβαιη έκβαση.

Ενα μέτρο σύγκρισης

Οι εμφανίσεις του Γιώργου Σαμαρά με την Εθνική στο τουρνουά της Κύπρου γέμισαν αισιοδοξία τους πάντες. Οχι μόνο γιατί επιβεβαίωσαν τη μοναδική φλέβα ταλέντου που διαθέτει ο νεαρός φορ, αλλά και γιατί δίνουν μια ιδανική και μακρόχρονη λύση στο επιθετικό πρόβλημα της Εθνικής. Οι παραστάσεις του Σαμαρά, που θα πλουτίζονται διαρκώς όσο αγωνίζεται σε ξένα πρωταθλήματα, θα μπολιάσουν με άριστο τρόπο τα όνειρα μιας ολόκληρης γενιάς πιτσιρικάδων που θα θέλουν να του μοιάσουν. Οσο ευχάριστη κι αν είναι αυτή η «αποκάλυψη» με τις εμφανίσεις του νεαρού Κρητικού, άλλο τόσο δυσάρεστη μπορεί να εξελιχθεί. Οσο ο Γ. Σαμαράς προοδεύει κι εξελίσσεται τόσο πιο οδυνηρή θα γίνεται η σύγκριση με τον ίδιο κι όλα όσα αντιπροσωπεύει. Της ποδοσφαιρικής παιδείας -που ευτυχώς πήρε στο εξωτερικό-, της προσέγγισης στο παιχνίδι, του επαγγελματισμού, του συστήματος της αξιοποίησης των ταλαντούχων ποδοσφαιριστών. Ο Γ. Σαμαράς θα αγωνίζεται στην Εθνική Ελλάδος, αλλά είναι προϊόν ενός άλλου κόσμου, ενός άλλου συστήματος, ενός άλλου ποδοσφαίρου. Που βρίσκεται ακόμα πολύ μακριά από εμάς.