Μια «ριζοσπαστική» κίνηση που θα μπορούσε να κάνει η ΟΥΕΦΑ (Sportday / Χρ.Χαραλαμπόπουλος)

Αρκετοί ειδικοί στην οικονομία των σπορ εκτιμούν ότι ήδη έχουν αρχίσει να γίνονται τα πρώτα δειλά βήματα της οικονομικής ανάκαμψης του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Αν, όντως, γίνονται τέτοια βήματα, δεν φαίνεται να αφήνουν τα ίχνη τους πουθενά, διότι η εικόνα που έχουμε οι περισσότεροι είναι τελείως διαφορετική. Η εκτίμηση των ειδικών θα έπρεπε ίσως να κάνει λόγο για τον εξορθολογισμό της ποδοσφαιρικής αγοράς, παρόλο που η ψαλίδα ανάμεσα στους οικονομικά ισχυρούς και τους υπόλοιπους διαρκώς διευρύνεται, με αποτέλεσμα –αν η κατάσταση δεν αλλάξει– σε δύο με τρία χρόνια να έχουμε τη δημιουργία μιας μικρής ομάδας 25-30 ισχυρών οικονομικά συλλόγων, ενώ όλοι οι υπόλοιποι θα κινούνται σε μια επικίνδυνη μετριότητα.

Η ΟΥΕΦΑ, διαβλέποντας τον κίνδυνο που απειλεί το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, εξετάζει διάφορα μέτρα που θα το βοηθούσαν να ορθοποδήσει και παράλληλα θα μπορούσαν να μειώσουν την οικονομική απόσταση ανάμεσα στους ευρωπαϊκούς συλλόγους. Ενα από τα εξεταζόμενα σενάρια προβλέπει τη μείωση του ρόστερ των ομάδων στους 25 ποδοσφαιριστές και, ταυτόχρονα, την υποχρέωση σε αυτούς τους 25 να περιλαμβάνεται και ένας αριθμός ποδοσφαιριστών προερχόμενων από τα φυτώρια των ομάδων. Ο αριθμός αυτός μπορεί να είναι από 5 έως 8, πράγμα που θα δώσει περισσότερες ευκαιρίες σε νεαρούς ποδοσφαιριστές, ενώ θα αναγκάσει τις ομάδες να επενδύουν στα τμήματα υποδομής περισσότερα απ’ όσα επενδύουν σήμερα, χωρίς αυτούς τους περιορισμούς.

Η παραγωγή ποδοσφαιριστών, πάντως, θα περιορίσει και τα ποσά που ξοδεύουν οι ομάδες για μεταγραφές. Και ποσά για μεταγραφές μπορούν να ξοδεύουν μόνον οι έχοντες. Αν η ΟΥΕΦΑ καταφέρει να επιβάλει τον αριθμό των 25 ποδοσφαιριστών ανά ομάδα, θα πρέπει να περιορίσει και τον αριθμό των παιχνιδιών που δίνουν οι ομάδες. Νομίζω μάλιστα ότι κάτι τέτοιο θα φέρει πιο επιτακτικά στην επιφάνεια και το αίτημα των συλλόγων να αποζημιώνονται για τη συμμετοχή των ποδοσφαιριστών τους στις εθνικές ομάδες. Ενα αίτημα που έχει ήδη τεθεί, με τη δίκη που γίνεται στο Σαρλερουά, της οποίας η έκβαση πιθανόν να δικαιώσει τις ομάδες. Εκτός όμως από αυτές τις δύο πρωτοβουλίες της ΟΥΕΦΑ, υπάρχουν και δύο ακόμη που ίσως η ευρωπαϊκή συνομοσπονδία θα άξιζε να εξετάσει, και μιλώ για το σάλαρι καπ και την αναδιανομή των εσόδων των εθνικών πρωταθλημάτων, κάτι σαν σύστημα Ρομπέν των δασών, που έπαιρνε από τους πλούσιους και έδινε στους φτωχούς.

Ο βασικός στόχος είναι να δημιουργηθούν ανταγωνιστικά πρωταθλήματα. Η εμπειρία της λειτουργίας αυτών των δύο μέτρων στην ομοσπονδία των ομάδων του αμερικανικού ποδοσφαίρου, του ράγκμπι, ίσως αξίζει να μελετηθεί με μεγαλύτερη προσοχή. Οταν μιλούμε για το σάλαρι καπ, μιλούμε για ένα χρηματικό ποσό-οροφή που θα μπορούσε να ξοδέψει κάθε ομάδα μέσα σε ένα χρόνο για μισθούς και συμβόλαια ποδοσφαιριστών και προπονητών. Το πώς θα ορίσουμε αυτό το ποσό-οροφή, που δεν θα μπορεί να είναι το ίδιο για όλους, είναι κάτι που μπορούμε να το συζητήσουμε. Είναι προφανές ότι δεν θα κάνουμε το ποδόσφαιρο καλύτερο, αν εξομοιώσουμε το ποσό που θα μπορεί να ξοδέψει ο Ολυμπιακός με το ποσό που θα μπορεί να ξοδέψει ο Ακράτητος, για παράδειγμα.

Υιοθετώντας το σύστημα αναδιανομής των εσόδων στο πρωτάθλημα της λίγκας των 32 ομάδων του αμερικανικού ποδοσφαίρου, παρατηρεί κάποιος ότι για μία περίοδο 3 χρόνων στο τέλος της δεκαετίας του ’90, ένα ποσό ύψους 312 εκατομμυρίων δολαρίων από τους οικονομικά ισχυρούς κατευθύνθηκε στους οικονομικά αδύνατους. Φυσικά, κάτι τέτοιο αποκλείει την ατομική διαπραγμάτευση των τηλεοπτικών δικαιωμάτων, γεγονός που θα περιόριζε το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Για παράδειγμα, το 47% των τηλεοπτικών εσόδων της Πρέμιερσιπ το εισπράττουν πέντε ομάδες, μόνο. Τα τελευταία δώδεκα χρόνια που το αμερικανικό επαγγελματικό ποδόσφαιρο εφαρμόζει το σάλαρι καπ –η παραβίαση των κανόνων του οποίου επιφέρει ποινές οικονομικές και αφαίρεσης βαθμών από το πρωτάθλημα– και το σύστημα αναδιανομής των εσόδων, είδε να κερδίζουν το πρωτάθλημα δέκα διαφορετικές ομάδες μέσα σε 12 χρόνια, ενώ στα 28 πρωταθλήματα πριν από την εφαρμογή του σάλαρι καπ οι πρωταθλήτριες ομάδες ήταν μόλις 10. Η πρόταση, αρχικά, για το σάλαρι καπ είχε γίνει από την G14, αλλά αφορούσε μόνο στις ομάδες που ήταν μέλη της. Μήπως θα ήταν σκόπιμο να εξετάσει η ΟΥΕΦΑ το ενδεχόμενο της εφαρμογής ενός ενιαίου σάλαρι καπ σε όλη την Ευρώπη, με τις αναγκαίες τοπικές διαφοροποιήσεις; Αν υποθέσουμε ότι έχει τη δύναμη, τη διάθεση και τη δυνατότητα να το κάνει.

Αλλη μία σύνοδος κορυφής ρουτίνας

Στις επόμενες ευρωεκλογές είναι απολύτως σίγουρο ότι στις αναλύσεις που θα ακολουθήσουν το εκλογικό αποτέλεσμα θα κυριαρχήσει η επισήμανση για τα μεγάλα ποσοστά αποχής. Από τις πρώτες εκλογές με άμεση καθολική ψηφοφορία για την ανάδειξη των ευρωβουλευτών το 1979, τα ποσοστά αποχής παρουσιάζουν ανοδική τάση και σε ορισμένες χώρες έφτασαν να είναι ακόμα και μεγαλύτερα του 60%. Οπως στην Αγγλία, που βέβαια είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση με υψηλά ποσοστά αντι-ευρωπαϊσμού. Δεν υπάρχει, φυσικά, κάποια μυστηριώδης αιτία για την αύξηση των ποσοστών αποχής.

Πολύ απλά, η Ευρώπη έχει αρχίσει να γίνεται απωθητική, αφού αντί να λειτουργήσει προς όφελος των Ευρωπαίων πολιτών, έχει εξελιχθεί σ' ένα ασφυκτικό, γραφειοκρατικό οικοδόμημα, που έχει πάψει πλέον να παράγει πολιτική. Η ανεργία είναι μία πληγή που οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προσπαθούν να καταπολεμήσουν από την εποχή του Ντελόρ χωρίς επιτυχία. Αντίθετα, έχουν ληφθεί πλήθος μέτρων που έχουν –υποτίθεται- στόχο την ενδυνάμωση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, την ολοκλήρωση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς και την ενίσχυση της έρευνας και της τεχνολογίας, με πενιχρά αποτελέσματα.

Ο κοινοτικός προϋπολογισμός, αντί να γίνει ένα εργαλείο ανάπτυξης, έχει μεταβληθεί σ' ένα αντιπαραγωγικό μέσο που προσπαθεί να ικανοποιήσει με τα ίδια χρήματα δέκα χώρες περισσότερες απ' ό,τι πριν. Αυτό το διήμερο γίνεται στις Βρυξέλλες η εαρινή σύνοδος κορυφής των 25, που από το 2000 είναι αφιερωμένη στην περίφημη «στρατηγική της Λισσαβώνας». Ενα ασαφές και ομιχλώδες σχέδιο στο οποίο συμφώνησαν οι ηγέτες των 15 –τότε- χωρών της Ε.Ε. στην πορτογαλική πρωτεύουσα το 2000. Ενα σχέδιο που φιλοδοξούσε να αποτελέσει την ευρωπαϊκή απάντηση στην παγκοσμιοποίηση, μετατρέποντας την ευρωπαϊκή οικονομία σε μία οικονομία της γνώσης και των νέων τεχνολογιών μέχρι το 2010. Πέντε χρόνια μετά τη Λισσαβώνα, το «σχέδιο» δεν περπατάει και οι ηγέτες των 25 συζητούν την αναμόρφωσή του, επιδιώκοντας να τονώσουν την απασχόληση. Για μία ακόμα φορά. Με μέτρα που θα μοιάζουν με αυτά της γαλλικής κυβέρνησης Ντε Βιλπέν, γατί οι ηγέτες των 25 εκτιμούν ότι το πρόβλημα της ευρωπαϊκής οκονομίας είναι το υψηλό εργατικό κόστος. Αρα, αυτοί που θα πρέπει να κάνουν τις περισσότερες θυσίες και να πληρώσουν το όποιο κόστος είναι –και πάλι - οι εργαζόμενοι.