Ποια είναι αυτή η μυστήρια ομάδα με τα κίτρινα; (Sportday / Χρ.Χαραλαμπόπουλος)

Ακόμα και μέχρι προχθές η ωραιότερη ιστορία του Τσάμπιονς Λιγκ αφορούσε στη γαλλική Λιόν, που το 1989 ξεκίνησε χρεωμένη από τη Β' κατηγορία του γαλλικού πρωταθλήματος κι έφθασε να είναι η μόνιμη πρωταθλήτρια των τελευταίων πέντε χρόνων, να βρίσκεται για δεύτερη φορά στους «8» της διοργάνωσης και να έχει έναν προϋπολογισμό που φτάνει τα 133 εκατομμύρια ευρώ.

Ολα αυτά μέχρι προχθές. Γιατί τη θέση της Λιόν έχει πάρει μία άλλη Σταχτοπούτα μ' εξίσου εντυπωσιακή -αν όχι εντυπωσιακότερη- ιστορία κι εξέλιξη. Η ισπανική Βιγιαρεάλ. Η ομάδα μιας πόλης με πληθυσμό λιγότερο από 50 χιλιάδες κατοίκους κι όπως λέγεται χαρακτηριστικά (καθ’ υπερβολή, βεβαίως) «μ' ένα μόνο ξενοδοχείο».
Πριν από εννιά χρόνια, το 1997, όταν ο Φερνάντο Ρόιγκ αγόρασε το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών της ομάδας και δήλωσε ότι θέλει να τη μεταμορφώσει σε μία ομάδα που θα διεκδικεί το πρωτάθλημα, όλοι θεώρησαν ότι ο άνθρωπος ήταν τρελός. Ολοι κρυφογελούσαν πίσω από την πλάτη του. Οταν ο Ρόιγκ ανακοίνωσε την Τετάρτη το βράδυ πως η ομάδα του μπορεί να κατακτήσει το Τσάμπιονς Λιγκ κανείς δεν γέλασε. Ούτε τόλμησε να τον χαρακτηρίσει τρελό ή έστω εκκεντρικό.
Η Βιγιαρεάλ ήταν μία ομάδα χωρίς ιστορία. Οταν την ανέλαβε ο Ρόιγκ ήταν μία ομάδα Β' Εθνικής, καταχρεωμένη, η οποία δεν είχε ανέβει ποτέ στην πρώτη κατηγορία και στο γήπεδό της δεν μαζεύονταν περισσότεροι από 3.000 φίλαθλοι. Η Βιγιαρεάλ είναι η δεύτερη πόλη αυτού του μεγέθους στην ιστορία που φτάνει στα ημιτελικά του Τσάμπιονς Λιγκ. Είχε προηγηθεί το Μόντε Κάρλο, αλλά η περίπτωσή του είναι κάπως ιδιαίτερη, αφού εκεί κυκλοφορεί πολύ χρήμα. Ο Ροντόλφο Αρουαμπαρένα, ο σκόρερ του παιχνιδιού της Τετάρτης που έφερε την ομάδα στα ημιτελικά, απαντώντας στις ερωτήσεις των ξένων δημοσιογράφων που προσπαθούσαν να μάθουν περισσότερα για την ομάδα με τα κίτρινα, δήλωσε ανάμεσα στ' άλλα: «είμαστε από τους τυχερούς. Πληρωνόμαστε στην ώρα μας».
Υπάρχουν πολλοί ποδοσφαιριστές στην Ισπανία που δεν μπορούν να πουν το ίδιο πράγμα. Αυτή η δήλωση του Αρουαμπαρένα δείχνει ότι η οικονομική στήριξη του Ρόιγκ και η συνεισφορά του στο θαύμα της Βιγιαρεάλ είναι καθοριστική, αλλά και ουσιαστική. Δεν σκορπά απλώς πολλά χρήματα. Τα αδέλφια του Ρόιγκ, Χουάν και Πάκο, είναι ιδιοκτήτες της ομάδας μπάσκετ Παμέσα που έχει έδρα την Βαλένθια κι έχουν σημαντικό μερίδιο στην ομάδα ποδοσφαίρου της Βαλένθια, ενώ ο Πάκο είχε διατελέσει και πρόεδρος των «νυχτερίδων».

Μία από τις πρώτες ενέργειες του Ρόιγκ ήταν να αγοράσει μία έκταση 70 χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων για να φτιάξει μία ποδοσφαιρική ακαδημία μ' εγκαταστάσεις για τη διαμονή των νεαρών ποδοσφαιριστών, πραγματοποιώντας μία επένδυση ύψους 42 εκατομμυρίων ευρώ. Αποτέλεσμα είναι η Βιγιαρεάλ να έχει τους περισσότερους νεαρούς διεθνείς ποδοσφαιριστές κάτω των 18, μαζί με την Μπαρτσελόνα και τη Ρεάλ.

Ισως έτσι μπορέσουν σε λίγα χρόνια να έχουν στην πρώτη ομάδα περισσότερους Ισπανούς ποδοσφαιριστές απ' όσους έχουν σήμερα. Η Βιγιαρεάλ είναι ομάδα που έχει επενδύσει στους Λατινοαμερικανούς. Δεν νομίζω ότι υπάρχει άλλη ομάδα στην Ευρώπη που να έχει στο ρόστερ της περισσότερους Αργεντινούς διεθνείς απ' αυτήν. Παράλληλα έχει δύο Βραζιλιάνους, έναν Ουρουγουανό, τον Φορλάν, κι έναν Χιλιανό προπονητή, τον Μανουέλ Πελεγκρίνι, του οποίου οι δύο τελευταίες ομάδες πριν περάσει στην Ευρώπη ήταν η Ρίβερ Πλέιτ και η Σαν Λορέντζο.

Σ' αυτή την άσημη πριν από τρία χρόνια ομάδα -όταν και κέρδισε το Ιντερτότο κι απέκτησε το δικαίωμα συμμετοχής στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ- πολλοί ποδοσφαιριστές βρήκαν μία δεύτερη ευκαιρία. Οπως ο Φορλάν, που πέρυσι σκόραρε ασταμάτητα, ή ο Ρικέλμε, ο οποίος πέρυσι αναδείχτηκε πρώτος σε ασίστ στην Πριμέρα Ντιβιζιόν. Οταν ρώτησαν κάποια στιγμή τον Ρόιγκ γιατί η ομάδα του αγοράζει λατινοαμερικανούς, και ιδιαίτερα Αργεντινούς, απάντησε: «... τους αγοράζουμε γιατί μπορούμε και γιατί είναι φθηνότεροι από τους Ισπανούς. Αλλωστε οι Αργεντινοί είναι γεννημένοι νικητές…». Τόσο ώστε να οδηγήσουν τη φετινή έκπληξη του Τσάμπιονς Λιγκ μέχρι τον τελικό; Θα το μάθουμε πολύ σύντομα.

Ληστές και κλέφτες μόνιμοι κι ευκαιριακοί

Θυμάμαι μία παραβολή που είχα ακούσει από τον καθηγητή Πάνο Καζάκο. Μία παραβολή που ξεκινούσε από το ερώτημα γιατί οι δημοκρατίες είναι καλύτερες από τις δικτατορίες, αλλά παράλληλα μας δίνει μία ιδέα για τη λειτουργία των δημόσιων πραγμάτων σε περιόδους έντασης.

Οσο σκέφτομαι την παραβολή τόσο περισσότερο βρίσκω ότι ταυτίζεται με την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στο ελληνικό ποδόσφαιρο, το οποίο τρέχει πάλι στα δικαστήρια. Η αρχή της παραβολής ξεκινά από τη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στους περιπλανώμενους και τους εγκατεστημένους σε μία περιοχή κλέφτες. Οπου κυριαρχούν οι πρώτοι, η ιδιοκτησία δεν είναι ασφαλής και η αύξηση της παραγωγής και του πλούτου είναι αδύνατη. Κάποτε στη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας μερικοί ληστές αποφάσισαν να εγκατασταθούν σε μία περιοχή μόνιμα και να μετατραπούν από περιπλανώμενους σ' εγκατεστημένους κλέφτες. Και προσπάθησαν από κείνη τη στιγμή και μετά να προστατέψουν την περιοχή τους από τις επιδρομές των περιπλανώμενων κλεφτών.

Οι εγκατεστημένοι κλέφτες αποκτούν ένα προνόμιο -μονοπώλιο- απέναντι στους περιπλανώμενους όσον αφορά στην κλεψιά. Στην περιοχή που διαφεντεύουν επιτρέπεται μόνο αυτοί να κλέβουν, για παράδειγμα με τη μορφή φόρων. Οι εγκατεστημένοι κλέφτες σιγά σιγά οργανώνουν όλο και καλύτερα τα πράγματα, αλλά και τη συμπεριφορά τους. «Εισπράττουν» πολλά από τους ντόπιους, αλλά αφήνουν και κίνητρα για τη συνέχεια της παραγωγής, δηλαδή υπηρετούν αυτό που συνήθως ορίζουμε ως «γενικό συμφέρον».

Η περιοχή στην οποία είναι εγκατεστημένοι πρέπει να παράγει. Οσο περισσότερα πράγματα παράγονται τόσο περισσότερα θα μπορούν οι εγκατεστημένοι κλέφτες να παντελονιάζουν. Το συμφέρον τους συμπίπτει με το «γενικό». Αντίθετα, οι περιπλανώμενοι κλέφτες από μία περιοχή παίρνουν ό,τι μπορούν, καταστρέφουν ό,τι δεν μπορούν να πάρουν μαζί τους κι επί της ουσίας αφήνουν πίσω τους καμένη γη.
Οι εγκατεστημένοι ληστές αυτό που κάνουν είναι να μετασχηματίζουν την αναρχία των περιπλανώμενων κλεφτών σε κράτος και κυβέρνηση. Στην παραβολή αυτή είναι εύκολο να κάνετε τις αντικαταστάσεις και να βάλετε τα πρόσωπα στη σωστή τους θέση. Ποιο ρόλο παίζουν, ας πούμε, οι θεσμικοί παράγοντες, ποιον οι κυβερνητικοί παράγοντες, και ποιοι είναι οι ντόπιοι που υφίστανται τις συνέπειες των εγκατεστημένων ή των περιπλανώμενων ληστών.