Ενας «ιπτάμενος» Ολλανδός που φοβάται τα αεροπλάνα (Sportday / Χρήστος Χαραλαμπόπουλος)

Tο ποδόσφαιρο είναι το δημοφιλέστερο παιχνίδι στον κόσμο. Δεν μπορεί, λοιπόν, παρά και η ιστορία του να είναι το ίδιο μεγάλη. Μια ιστορία την οποία τη διαμορφώνουν πρόσωπα που σε πολλούς παραμένουν άγνωστα αν και σημάδεψαν βαθιά αυτό το παιχνίδι που όλοι αγαπάμε. Το μειονέκτημά τους βρίσκεται στο γεγονός ότι είναι περιορισμένη η καταγραφή των αθλητικών τους κατορθωμάτων αλλά και της ζωής τους έξω από τα γήπεδα. Γιατί δεν το επιδίωξαν. Αυτή η επιλογή, στον σημερινό κόσμο της άκρατης -και άκριτης- δημοσιότητας, πολλές φορές μοιάζει με μια εθελούσια παραίτηση.
Μια καταδίκη σε έναν εικονικό θάνατο που αποφάσισαν τα media γι’ αυτούς που δεν «πουλάνε» πλέον. Αθόρυβα, σαν φαντάσματα, αυτοί οι ποδοσφαιριστές περνάνε στο περιθώριο, προορισμένοι, ίσως, να γίνουν ένα μικρό έγχρωμο αυτοκόλλητο στο άλμπουμ μιας άλλης σύγχρονης Panini. Φοράνε ακόμα τα ποδοσφαιρικά τους παπούτσια και είναι πάντα στραμμένοι προς τον αγωνιστικό χώρο, ελπίζοντας, ποιος ξέρει τι… Αυτό σκεφτόμουν, όταν έβλεπα προχθές μπροστά στο dugout της Αρσεναλ τον μοναδικό «ιπτάμενο Ολλανδό» που φοβάται τα αεροπλάνα, να δένει τα παπούτσια του για να μπει αλλαγή σε έναν ημιτελικό του Τσάμπιονς Λιγκ. Λίγες ημέρες πριν κλείσει τα 36 του χρόνια.

Ο Ντένις Μπέργκαμπ μπορεί να μην είναι αυτό που θα λέγαμε αγαπημένο θέμα αθλητικών εφημερίδων, περιοδικών και εκπομπών σε όλο τον κόσμο, αλλά γράφει ιστορία, όπως όλα τα πεισματάρικα ποδοσφαιρικά φαντάσματα. Οταν πριν από δύο ακριβώς χρόνια γινόταν ο ποδοσφαιριστής που κατέρριπτε ένα φοβερό ρεκόρ που κατείχε ο Σμάιχελ (είχε συμπληρώσει τότε 252 ματς στην Πρέμιερσιπ αγωνιζόμενος με την ίδια φανέλα), οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν πώς θα ένιωθε όταν θα έχανε το ρεκόρ και εκείνος τους απάντησε ότι «τα ρεκόρ κάποτε θα σ' τα πάρουν, αλλά όχι και τις αναμνήσεις». Αυτή η απάντηση ήταν σαν να γνωστοποιούσε στους πάντες ότι τα «ποδοσφαιρικά φαντάσματα» υπάρχουν όσο περνούν ανάμεσά μας. Ή όσο τα βλέπουμε εμείς να τριγυρνάνε μέσα στους αγωνιστικούς χώρους, αναζητώντας κάτι που μόνο εκείνα γνωρίζουν. Και το «φάντασμα» του Ντένις Μπέργκαμπ αναζητεί έναν τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ, έντεκα ολόκλήρα χρόνια μετά τον πρώτο του. Οι Αγγλοι εκτιμούν απεριόριστα τον Μπέργκαμπ και πιστεύουν ότι είναι ένας από τους δύο σπουδαιότερους ξένους παίκτες που αγωνίστηκαν στο αγγλικό πρωτάθλημα. Ο άλλος θεωρείται ότι είναι ο Αρντίλες.

Ο Μπέργκαμπ αντιμετωπίζεται ως αθλητής-πρότυπο και η όλη του συμπεριφορά αποτελεί παράδειγμα για τους νεότερους ποδοσφαιριστές. Μπορεί η υπόλοιπη Ευρώπη να μην τον παρακολουθεί από κοντά -είναι και εκείνος ο φόβος του με τα αεροπλάνα που τον περιορίζει στο «νησί»- αλλά στην Αγγλία φίλαθλοι και δημοσιογράφοι στρέφουν συχνά τη ματιά τους σε αυτόν. Αλλωστε, ο Μπέργκαμπ τραβούσε την προσοχή από πιτσιρικάς ακόμη, όταν αγωνιζόταν στην παιδική ομάδα του Αγιαξ. Την προσοχή των Αγγλων φιλάθλων πρέπει να τράβηξε από το 1992, όταν πέτυχε το γκολ της Ολλανδίας μέσα στο «Γουέμπλεϊ» σε ένα παιχνίδι για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Ο Μπέργκαμπ θα σκοράρει ξανά στο ματς του Ρότερνταμ και ο Γκράχαμ Τέιλορ, τότε, θα χάσει τη θέση του στον πάγκο κυρίως λόγω της διπλής ήττας από τους Ολλανδούς.

Ο Ντένις Μπέργκαμπ μπορούσε περισσότερο από πολλούς άλλους ποδοσφαιριστές να ισχυριστεί ότι ήταν «ενεργητικό» δεκάρι. Δεν περίμενε να του δώσουν την μπάλα στα πόδια, αλλά έτρεχε, μάρκαρε και δημιουργούσε τόσο στη μεσαία γραμμή όσο και στην επίθεση. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα υπήρξε η κινητήρια δύναμη της Αρσεναλ, βγήκε ποδοσφαιριστής της χρονιάς και κέρδισε τον σεβασμό των συμπαικτών και των αντιπάλων του. Ντροπαλός και μετρημένος στη συμπεριφορά του, αποτελεί πρότυπο οικογενειάρχη, ενώ η μετριοπάθειά του είναι παροιμιώδης.

Οσο ντροπαλός όμως είναι εκτός γηπέδου, τόσο σκληρός και ανταγωνιστικός γινόταν μέσα στο τερέν και ίσως γι’ αυτόν τον λόγο ο Τόνι Ανταμς του κόλλησε το παρατσούκλι Beavis, από τον γνωστό ήρωα του κόμικ που πρωτοπροβλήθηκε στο ΜTV. Ο Ολλανδός φαίνεται ότι φέτος ύστερα από 11 γεμάτα χρόνια θα αποχαιρετήσει τη φανέλα της Αρσεναλ με έναν τελικό, την ίδια ακριβώς στιγμή που η Αρσεναλ θα αποχαιρετά για πάντα το «Χάιμπουρι». Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί ένα καλύτερο, ένα πιο ταιριαστό fin du siecle, τόσο για την ομάδα όσο και για τον μοναδικό «ιπτάμενο Ολλανδό» που φοβάται τα αεροπλάνα;

Μαύρη επέτειος για όσους θυμούνται ακόμα

Tο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 ήταν αποτέλεσμα της αδυναμίας του μεταπολεμικού δημοκρατικού πολιτεύματος να λειτουργήσει ομαλά και να παράγει σταθερές κυβερνήσεις. Η Ενωση Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου που είχε κερδίσει τις εκλογές του 1963 υπονομεύθηκε από τα Ανάκτορα και τελικά ο ίδιος ο «γέρος» αποπέμφθηκε από την πρωθυπουργία. Ο ρόλος που διαδραμάτισαν πολλοί, όπως ο Κ. Μητσοτάκης, σε αυτή την περίοδο, πολύ λάου λάου πάει να θαφτεί.

Οι διαδοχικές κυβερνήσεις μετά την αποπομπή του Γ. Παπανδρέου καταρράκωσαν κάθε έννοια πολιτικού βίου και πρόσφεραν το πρόσχημα για την επιβολή «εξωκοινοβουλευτικής» λύσης. Το ξημέρωμα της 21ης Απριλίου του 1967, έναν μήνα πριν από την προγραμματισμένη διεξαγωγή εκλογών, έγινε πραξικόπημα με επικεφαλής τον Γ. Παπαδόπουλο συνεπικουρούμενο από τους Στυλιανό Πατακό και Νικόλαο Μακαρέζο και επιβλήθηκε στρατιωτική δικτατορία. Μία δικτατορία που είχε την ευλογία και την προστασία των ΗΠΑ και οδήγησε στον θάνατο ή την εξορία και τα βασανιστήρια χιλιάδες Ελλήνων και προετοίμασε την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.

Η δικτατορία των συνταγματαρχών επαναχρησιμοποίησε τη Γυάρο ως τόπο εξορίας και «εθνικής αναμορφώσεως» με άφθονα βασανιστήρια χιλιάδων δημοκρατών πολιτών, από τον πρώτο ήδη μήνα της επτάχρονης τυραννίας. Στις 28.4.67 μεταφέρθηκαν εκεί οι πρώτοι 6.118 κρατούμενοι, οι οποίοι έφθασαν συνολικά τους 7.500. Από αυτούς 1.000 έμεναν στο κτίριο των φυλακών και οι υπόλοιποι σε σκηνές.

Για πρώτη φορά στη Γυάρο κρατήθηκαν και 240 γυναίκες, που μεταφέρθηκαν εκεί από τις φυλακές Αλικαρνασσού. Και η Γυάρος δεν ήταν ο μόνος τόπος μαρτυρίου, αλλά ο πιο γνωστός, ίσως, μαζί με αυτόν των κρατητηρίων του ΕΑΤ-ΕΣΑ πίσω από το Μέγαρο Μουσικής και τις φυλακές της Μπουμπουλίνας, εκεί που βρίσκεται σήμερα το Υπουργείο Πολιτισμού.
Αυτή η μαύρη επέτειος στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας -μια επέτειος που η Ακαδημία Αθηνών γιόρταζε όπως την 25η Μαρτίου και την 28η Οκτωβρίου- αντιμετωπίζεται με μια γραφικότητα και μια «αποστασιοποίηση» που μπορεί αργότερα να οδηγήσουν στη «στρογγυλοποίηση» ή τη διαγραφή των χαρακτηριστικών της. Και μην τυχόν ρωτήσετε τον αρχιεπίσκοπο τι ακριβώς συνέβη τότε, γιατί διάβαζε και δεν αντιλήφθηκε το παραμικρό. Αλλιώς θα είχε πρωτοστατήσει στη δημιουργία «κρυφών σχολειών» στις εκκλησίες.

Η μελέτη των υπηρεσιών

Η μόδα είναι καινούργια και κυρίως αμερικανική. Σε ορισμένα αμερικανικά πανεπιστήμια εισάγεται η σε βάθος μελέτη του τριτογενούς τομέα της οικονομίας, των υπηρεσιών ως ξεχωριστού επιστημονικού κλάδου. Ο τομέας των υπηρεσιών στις ΗΠΑ αποτελεί το 70% της οικονομικής δραστηριότητας, ενώ ανάλογα ποσοστά συγκεντρώνει και στις άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Η διδασκαλία της επιστήμης των υπηρεσιών είναι ένας συγκερασμός της τεχνολογίας, της μηχανικής, των μαθηματικών και της οικονομίας και έχει στόχο τη βελτίωση της παραγωγής και των υπηρεσιών αρκετών βιομηχανικών κλάδων. Η αναγνώριση της σημασίας των υπηρεσιών, σύμφωνα με τους ειδικούς, πρέπει να αντανακλάται και στους τομείς της εκπαίδευσης και της έρευνας που συγγενεύουν με την οικονομία και σε ένα βαθμό την καθορίζουν. Για τους ειδικούς στις ΗΠΑ, οι υπηρεσίες είναι ένα πεδίο που δεν έχει ακόμη μελετηθεί επαρκώς και στο οποίο χρειάζεται να γίνει μία πραγματική επανάσταση. Που υποψιάζομαι ποιους θα ωφελήσει…