Χωρίς συνταγή επιτυχίας (Sportday / Αντώνης Καρπετόπουλος)

Στον πρώτο γύρο του φετινού Παγκοσμίου είδαμε πολλά και ωραία γκολ. Ο πραγματικός λόγος γι' αυτό είναι, κυρίως, οι ατελείς άμυνες –άμυνες που δεν λειτουργούν πολύ σωστά. Αν έβαζα έναν τίτλο στο φετινό Μουντιάλ, αυτός θα ήταν «Αναζητώντας την καλή άμυνα». Μέχρι στιγμής έχω την εντύπωση ότι όλοι οι προπονητές αυτό ψάχνουν: μια άμυνα που θα κάνει πιο παραγωγικό και πιο ελκυστικό το ποδόσφαιρο που παίζει η ομάδα τους.

Αντίθετα με αυτό που νομίζουν οι περισσότεροι, η άμυνα είναι δύσκολη υπόθεση, ιδιαίτερα σε επίπεδο εθνικών ομάδων. Σε μια διοργάνωση όπως το Παγκόσμιο Κύπελλο οι αλλαγές είναι υποχρεωτικά πολλές, διότι δύσκολα κάποιος μπορεί να βγάλει μια διοργάνωση στηριζόμενος σε έντεκα, όλους κι όλους, παίκτες. Κάθε αλλαγή είναι πρόβλημα για την άμυνα, διότι μια ομάδα που συνεχώς αλλάζει, προσπαθώντας να διασφαλίσει τη φρεσκάδα της, χάνει κάτι από τη συνοχή της. Σε μια διοργάνωση στην οποία οι πιο πολλοί παίκτες φτάνουν κουρασμένοι, ξεζουμισμένοι και χωρίς τεράστια ενέργεια για ξόδεμα, η φρεσκάδα είναι απαραίτητη. Μόνο που η άμυνα απαιτεί, πέρα από ενέργεια για ξόδεμα, και μεγάλη ομοιογένεια. Σε αυτό το Μουντιάλ ομοιογενείς ομάδες δεν έχω δει. Ακόμα κι εκείνες που δεν αλλάζουν πολύ δεν δείχνουν «σαν έτοιμες από καιρό». Απλώς μαθαίνουν γρήγορα το μάθημα.

Πάθος

Από το Μουντιάλ λείπει μια εθνική σαν την ομάδα του Ρεχάγκελ που κατέκτησε το Euro: εννοώ ότι δεν εμφανίστηκαν στη Γερμανία ομάδες βασιζόμενες σχεδόν αποκλειστικά σε ένα καλοδουλεμένο αμυντικό παιχνίδι. Δεν είναι κι εύκολο. Ο μηχανισμός άμυνας του Ρεχάγκελ, το τείχος πάνω στο όποιο έπεσαν οι Πορτογάλοι, οι Γάλλοι και οι Τσέχοι προϋποθέτει πράγματα που δύσκολα βρίσκεις πλέον: γρήγορα στόπερ, ένα εξαιρετικό λίμπερο–σκούπα που βοηθάει πολύ και στο κατέβασμα της μπάλας, ψηλά παιδιά στα άκρα της άμυνας και αμυντικούς χαφ που μπορούν και να κόβουν και να ράβουν. Κυρίως, όμως, η άμυνα του Ρεχάγκελ στηριζόνταν στη φρεσκάδα των ποδοσφαιριστών και σ' ένα πάθος που φούντωνε, από τη στιγμή που ο στόχος είχε αρχίσει να φαίνεται. Οι ομάδες που παίρνουν μέρος στο Μουντιάλ που παρακολουθούμε αποτελούνται από παίκτες που δεν πρόκειται να παθιαστούν πριν από τη μέρα του τελικού –άντε, του ημιτελικού. Και οι προπονητές τους ξέρουν ότι, για να φτάσουν μέχρι εκεί οι ομάδες, πρέπει να βρεθούν τρόποι άμυνας που δεν στηρίζονται στα ατομικά προσόντα των παικτών που έχουν στα χέρια τους, αλλά στους μηχανισμούς που αυτοί οφείλουν να διδάξουν. Ή, έστω, σε μια απλοϊκή κεντρική ιδέα.

Ιδέα

Οι Αργεντινοί παίζουν με τέσσερις μπλοκαρισμένους αμυντικούς πίσω και ένα λίμπερο (τον Μασκεράνο) μπροστά τους. Οι Ιταλοί έκαναν το ίδιο, αλλά χωρίς να διαθέτουν παίκτη αυτού του τύπου. Για τους Αμερικανούς η έλλειψή του αποδείχτηκε σκέτη καταστροφή. Την ίδια έλλειψη έχουν και οι Αγγλοι, οι οποίοι προσπαθούν να λύσουν τον γρίφο με πολύ τρέξιμο των δύο κεντρικών μέσων τους: όταν αυτοί σκάνε, η απόδοση της ομάδας πέφτει και, τότε, πάλι καλά που υπάρχουν οι σέντρες του Μπέκαμ, αλλιώς η μπάλα δεν θα έφτανε ποτέ στην αντίπαλη περιοχή. Οι Γερμανοί εγκατέλειψαν γρήγορα την ιδέα του τεχνητού οφσάιντ: καλά έκαναν, μιας και τα στόπερ τους είναι βαριά. Αυτό το έκαναν υποδειγματικά οι Αμερικανοί: είναι φανερό ότι ο Αρίνα είχε περισσότερο χρόνο από τους υπόλοιπους να δουλέψει σε μεθόδους συγχρονισμού.

Κατοχή

Ο Παρέιρα ψάχνει τρόπους να καλύψει τις πλάγιες γραμμές στη φάση της άμυνας. Συνήθως αυτή είναι η αποστολή του Ζε Ρομπέρτο: πρέπει να καλύπτει πότε τον Κάρλος και πότε τον Καφού. Σε όλους τους άλλους χώρους, τρέχει μόνος ο Εμερσον. Οι Πορτογάλοι επιδιώκουν παρατεταμένη κατοχή της μπάλας, αποβλέποντας να μην προλάβει ο αντίπαλός τους, στον περιορισμένο χρόνο κατοχής της μπάλας, να δημιουργήσει ευκαιρίες. Ψηλά και πολύ πιέζουν οι Ισπανοί (για αυτό η επιμονή του Αραγονές στον Αλόνσο, τον Σένα, τον Τσάβι, τον Λουίς Γκαρσία), οι Γκανέζοι, οι «ελέφαντες», το Εκουαδόρ και οι Αυστραλοί του Χίντινγκ. Δεν βλέπουμε, επίσης, πολλά μαν του μαν στην άμυνα (μόνο σε κάποιες ομάδες ο στόπερ χρεώνεται τον αντίπαλο φορ), αλλά είδαμε μαν του μαν στα «δεκάρια»: ο Αντό στον Τότι, ο Γκρέλα στον Κακά, ο Κόνβεϊ στον Νέντβεντ, ήταν κινήσεις που δεν απέδωσαν.

Σκοπός

Ακόμα κι όταν οι τρόποι αλλάζουν, ο σκοπός παραμένει ίδιος. Οι άμυνες που βλέπουμε δεν είναι παθητικές –κανείς δεν περιμένει τον αντίπαλό του μαζεμένος στην περιοχή? σχεδόν όλοι προσπαθούν να κλέψουν την μπάλα στα τρία τέταρτα του γηπέδου, για να βγάλουν στην αντεπίθεση τους μέσους τους κυρίως ή να παίξουν κάθετα τους επιθετικούς τους. Αυτή είναι η βασική αιτία για τα πολλά σουτ που βλέπουμε: όποιος κουβαλάει μπάλα ακόμα κι όταν δεν πιέζεται δύσκολα μπορεί να βρει στήριγμα για να παίξει το ένα–δύο οπότε ή σουτάρει ή ανοίγει την μπάλα στο πλάι. Κυρίως, όμως, πιέζεται να κάνει τα πάντα γρήγορα, κι αυτός είναι ο λόγος πολλών ωραίων γκολ. Ο Μανίς και ο Ντέκο σκόραραν με τους Μεξικάνους και τους Γιαπωνέζους, εκμεταλλευόμενοι το δευτερόλεπτο που τους άφησαν ελεύθερους. Ο Τζέραρντ, ο Λαμπάρντ και ο Κόουλ σουτάρουν πολύ, όταν ο Κραόυτς ή οποιοσδήποτε άλλος μαζεύει επιθετικούς πάνω του. Ο Κακά και ο Πίρλο ψάχνουν τον χρόνο που τους χρειάζεται για να σημαδέψουν.

Πρώτος

Όποιος βρει πρώτος την άμυνα, θα παίξει και καλύτερη επίθεση. Κατά συνέπεια, θα κατακτήσει και το Παγκόσμιο Κύπελλο.

Μουντιαλικές απορίες
Το Μουντιάλ γέμισε καλοκαιριάτικα το κεφάλι μου μ' ένα σωρό αναπάντητες απορίες:
• Ποιον απέκλεισε αυτό το Τόγκο και προκρίθηκε;
• Γιατί κάθε φορά ψάχνουν να βρουν μια μπάλα που να δυσκολεύει τους τερματοφύλακες;
• Ο Χίντινκ δεν είναι κάτι μεταξύ του Θωμά Βουλινού και του Βασίλη Γκαγκάτση;
• Ο Αλί Νταΐ, που δήλωσε ότι θα πάρει μέρος και στο Μουντιάλ του 2010, πώς είναι τόσο βέβαιος ότι το Ιράν θα προκριθεί;
• Ο Ρικέλμε δεν σου δίνει την εντύπωση ότι είχε κλάψει πολύ, δύο λεπτά πριν του κάνει κοντινό πλάνο ο τηλεσκηνοθέτης;
• Ο Κλίνσμαν δεν μοιάζει να έχει μόλις επιστρέψει από διακοπές;
• Ο Μεντίνα Κανταλέχο, ως διαιτητής, δεν είναι πολύ μεγάλο νούμερο;
• Ο Φονσέκα δεν δημιουργεί την εντύπωση ότι το δεύτερο επάγγελμά του είναι αγαπητικός;
• Ποιος είναι καλύτερος, ο Ρικάρντο, ο τερματοφύλακας της Πορτογαλίας, ή ο Ρικάρντο, ο τερματοφύλακας της Ανγκόλας;
• Αν συναντηθείς νύχτα έξω με τον Σπινόζα, τον σέντερ μπακ του Εκουαδόρ, δεν του δίνεις αυτοβούλως το πορτοφόλι σου;
• Πότε έπαιξε καλά με την εθνική Ιταλίας ο Τότι για τελευταία φορά;
• Είναι τυχαίο ότι η ενδεκάδα της εθνικής Ολλανδίας αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από λευκούς;
• Πότε έβαλε ένα σημαντικό γκολ ο Παουλέτα;
• Εκτός από τον Τιμ Μπορόφσκι, υπάρχει και Vodafone Μπορόφσκι;
• Ο Ερικσον δεν πρέπει να ζητήσει να κάνουν καλού κακού στην ομάδα ένα ευχέλαιο;
• Ο Ντουάιτ Γιορκ δεν είναι μια συγκινητική ιστορία;
• Ο Μπρους Αρίνα, σε σχέση με τέσσερα χρόνια πριν, δεν πήρε τουλάχιστον δέκα κιλά;
• Του Σκολάρι, σε σχέση με το Euro, του πέσαν τα μαλλιά ή μου φαίνεται;
• Ο Λάρσον δεν είναι ο παίκτης που έχει πάρει μέρος σε τέσσερα Μουντιάλ με τέσσερα διαφορετικά κουρέματα;