Να σου πουν μια ιστορία (Sportday / Αντώνης Καρπετόπουλος)

Ο αποκλεισμός της Ισπανίας από τη Γαλλία βάζει στο κέντρο της προσοχής ένα καινούργιο χαρακτηριστικό των εθνικών ομάδων: οι εθνικές ομάδες που αποτελούνται από ποδοσφαιριστές που αγωνίζονται σε ένα μόνο πρωτάθλημα (δηλαδή, στο εθνικό τους πρωτάθλημα) δεν έχουν πολλές ελπίδες διάκρισης. Σιγά σιγά διαπιστώσαμε το τέλος των εθνικών σχολών. Τώρα βλέπουμε και τη μεγάλη δυσκολία των προπονητών, που πρέπει να φτιάξουν ομάδες διαλέγοντας παίκτες που αγωνίζονται ή έχουν αγωνιστεί μόνο στο πρωτάθλημα της χώρας τους.

Υπάρχουν σχολές στο σημερινό ποδόσφαιρο της παγκοσμιοποίησης; Νομίζω πως κάποιος μπορεί να απαντήσει θετικά στην ερώτηση μόνο αν ως κριτήριο για την απάντησή του χρησιμοποιεί την παραγωγή ποδοσφαιριστών. Οι Βραζιλιάνοι εξακολουθούν να παράγουν ιδιαίτερους ποδοσφαιριστές όχι γιατί τα παιδιά τους είναι φτωχά και παίζουν στην άμμο -όπως τα κλισέ θέλουν-, αλλά για τον λόγο που ο ίδιος ο Παρέιρα εξήγησε πριν από λίγες ημέρες: οι Βραζιλιάνοι τα δέκα τελευταία χρόνια έχουν οργανώσει σοβαρά τα φυτώρια των ομάδων τους κι έχουν εξηγήσει στα παιδιά τι είναι ο επαγγελματισμός. Το ταλέντο δεν τους λείπει κι από τη στιγμή που οργανώθηκαν, θα γεμίσουν την Ευρώπη παίκτες. Οπως ακριβώς και οι Αργεντινοί, που στη διαδικασία παραγωγής ήταν πιο Ευρωπαίοι.

Μετανάστες

Οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να βγάζουν παίκτες - μόνο που στις πιο πολλές ευρωπαϊκές χώρες οι παίκτες αυτοί είναι οι μετανάστες (Γαλλία) ή παιδιά μεταναστών (Ολλανδία, Γερμανία). Οι Γάλλοι έχουν ανοίξει τη δεξαμενή της Αφρικής. Φέρνουν πολλά μαυράκια, έχουν βελτιώσει τις σχολές εκμάθησης ποδοσφαίρου, κάνουν εξαιρετικά οργανωμένη δουλειά στα σχολεία και τα γυμνάσια κι έχουν προπονητές που ξέρουν την ιδιοσυγκρασία των έγχρωμων πιτσιρικάδων μεταναστών. Οι Ολλανδοί έχουν μια ανεκτικότατη κοινωνία, έχουν αφομοιώσει τους «ξένους» καλύτερα από όλους, έχουν δημιουργήσει παράδοση στις μεθόδους εκμάθησης. Και σε σύγκριση με άλλους, προσπαθούν να σεβαστούν και το εθνικό τους ποδοσφαιρικό στυλ: οι ομάδες τους μπορεί να έχουν έντεκα ξένους στην ενδεκάδα τους, αλλά όλες προσπαθούν να παίξουν «ολλανδικά», δηλαδή πρεσάροντας και παίρνοντας την πρωτοβουλία. Δεν συμβαίνει το ίδιο με τους άλλους.

Ευρωπαϊκά

Οι Βραζιλιάνοι και οι Αργεντινοί από τη στιγμή που στέλνουν στην Ευρώπη τους ποδοσφαιριστές τους πριν καν γίνουν είκοσι χρονών, υποχρεώθηκαν από την εξέλιξη ν’ αφήσουν στην άκρη το παραδοσιακό τους ποδόσφαιρο. Οι Βραζιλιάνοι το 2002 έπαιζαν με τρεις κεντρικούς αμυντικούς, οι Αργεντινοί στη Γερμανία προτιμούν να αμύνονται και να ψάχνουν αντεπιθέσεις. Και ο Παρέιρα και ο Πεκερμαν ξέρουν πως είναι προτιμότερο να συμβιβαστούν με τη γνώση του ποδοσφαίρου των παικτών τους, αντί να σκαλίσουν το γονίδιο της καταβολής των ποδοσφαιριστών τους, «ξυπνώντας» τους τη μνήμη μιας παράδοσης που οι ίδιοι οι παίκτες δεν γνωρίζουν. Η Βραζιλία μέχρι τώρα αγωνίζεται σαν μια τυπικά καλή ευρωπαϊκή ομάδα, σαν την καλή Αρσεναλ του Βενγκέρ, για παράδειγμα. Η Αργεντινή ακόμα περισσότερο χαρακτηριστικά μοιάζει πιο πολύ με την Τσέλσι του Μουρίνιο, παρά με τη Σελέστε του Μενότι. Δεν είναι καινούργια αυτά. Ο Λαζαρόνι ως προπονητής της Βραζιλίας το 1990 παρέτασσε την ομάδα του με πέντε μπακ και δύο κόφτες. Ο Μπιλάρδο ως προπονητής της Αργεντινής καμάρωνε, γιατί χάρη στον Ντιέγκο η ομάδα του μπορεί να παίζει και να κερδίζει όπως η Νάπολι. Δεν είναι παράδοξο να βλέπεις τους Βραζιλιάνους να παίζουν όλοι πίσω με την Γκάνα: παράδοξο θα ήταν στον καιρό που ζούμε το αντίθετο.

Δυσκολία

Να μη χαθούμε όμως. Για την ώρα το Μουντιάλ αποδεικνύει ότι η αληθινή δυσκολία δεν είναι αυτή που έχουν όσοι εξάγουν παίκτες, αλλά αυτή που έχουν εκείνοι που δεν εξάγουν. Οι Αγγλοι αδυνατούν να κάνουν ένα ματς της προκοπής, οι Ιταλοί δεν τρέχουν και αναζητούν έναν ηγέτη με προσωπικότητα, οι Ισπανοί από αγώνα σε αγώνα έγιναν χειρότεροι, μολονότι το πρώτο δείγμα γραφής ήταν εντυπωσιακό. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί οι ποδοσφαιριστές των ομάδων αυτών έχουν έλλειμμα εμπειρίας. Οχι ποδοσφαιρικής εμπειρίας, αλλά επαγγελματικής εμπειρίας. Ελλειμμα παραστάσεων.

Βήματα

Οι Ισπανοί, οι Ιταλοί, οι Αγγλοι είναι καλομαθημένοι - φρικτά καλομαθημένοι. Το να αγωνιστείς στο εθνικό σου πρωτάθλημα στον καιρό που ζούμε δεν είναι παρά ένα πρώτο βήμα. Μετά πρέπει να τολμάς να ανοίξεις τα φτερά σου, να φύγεις, να αποκτήσεις γνώση, δύναμη, σκληρή καρδιά. Κάποτε, όταν οι πιο πολλοί από τους παίκτες μιας εθνικής ομάδας αγωνίζονταν στο πρωτάθλημα της χώρας τους, οι εθνικές ομάδες ήταν όντως έκφραση εθνικών σχολών: κουβαλούσαν τη στάμπα μιας ιδιαιτερότητας που κανείς δεν μπορούσε να αντιγράψει. Τώρα τη στάμπα της ιδιαιτερότητας την κουβαλάνε σχεδόν αποκλειστικά οι παίκτες. Οι ομάδες μοιάζουν πολύ γιατί μπασταρδεύτηκαν - οι παίκτες όχι.

Ιδιοι

Οι Ιταλοί μού φαίνονται σχεδόν όλοι ίδιοι. Λίγο νευράκηδες, εύκολοι στη διαμαρτυρία, καλοί τεχνήτες χωρίς κάποια συγκλονιστική φαντασία, ψηλοί ή κοντοί, όλοι έτοιμοι για διακοπές στη Μύκονο. Οι Αγγλοι το ίδιο. Κανένας δεν διαφέρει συγκλονιστικά σε τεχνική κατάρτιση, όλοι μου μοιάζουν καλοί αλλά άχρωμοι μαθητές και μόνο ο Μπέκαμ, που όχι τυχαία αγωνίζεται στη Ρεάλ Μαδρίτης, έχει μια λάμψη. Οι Ολλανδοί του Φαν Μπάστεν ήταν όλοι η ίδια κοψιά. Οι Ισπανοί την κρίσιμη στιγμή ρώταγαν πού είναι ο Ροναλντίνιο, ο Μέσι, ο Ρονάλντο, ο Μιλίτο, έστω, να του δώσουν την μπάλα να κάνει τη διαφορά. Με όλους αυτούς δεν είχα και πολλά να πω πέρα από το να κάνουμε κουτσομπολιό για τις γκόμενές τους.

Ιστορίες

Οι Βραζιλιάνοι, οι Αργεντινοί, οι κουρασμένοι αλλά γεμάτοι εμπειρίες Γάλλοι, μού δίνουν την εντύπωση ότι ο καθένας έχει μια μεγάλη ιστορία να σου πει - πολύ διαφορετική από του συμπαίκτη του. Αυτές οι προσωπικές ιστορίες κάποιων παιδιών που έγιναν πολύ γρήγορα άντρες είναι η αληθινή δύναμη αυτών των ομάδων…

Αποκαλύψεις

Από εδώ και πέρα, στο Μουντιάλ της Γερμανίας συνεχίζουν μόνο όσοι ξέρουμε. Οι παράξενοι, οι άγνωστοι, οι διαφορετικοί και οι περίεργοι πάνε σπίτι, οι πιο πολλοί με ψηλά το κεφάλι. Επί τη ευκαιρία, παρουσιάζω μερικούς που δεν ήξερα και που μου έβγαλαν τα μάτια με την απόδοσή τους.
• Ρικάρντο (Ανγκόλα): Ηταν, λέει, έναν χρόνο χωρίς ομάδα - με τη φτώχεια που υπάρχει στους τερματοφύλακες είναι να απορείς γιατί. Εχει περάσει τα 32, αλλά φαίνεται ότι ξέρει καλά τη δουλειά του γκολκίπερ. Και δεν φοβάται καθόλου μα καθόλου να βγει.
• Πεϊντσίλ (Γκάνα). Ξέραμε όλοι τον Εσιέν, τον Μοντάρι τον Απια. Αλλά αυτό το «λιονταράκι» με το τούρμπο εγώ το αγνοούσα. Και μου φαίνεται ότι παίζει και σε τρεις τουλάχιστον θέσεις.
• Μπαρνέτα (Ελβετία). Ο Φόγκελ και ο Φρέι έχουν το όνομα, αλλά αυτός έχει τη χάρη. Καταπληκτικός πλάγιος μέσος με ωραίο σουτ, άψογες μεταβιβάσεις και εξαιρετική ποδοσφαιρική παιδεία. Στη Λεβερκούζεν βλέπουν καλά.
• Κάλι (Ανγκόλα). Ο Μιχάλης Καψής των φτωχών! Εφτανε πρώτος στην μπάλα, έπαιζε πολύ καθαρά κάθε αντίπαλο, κέρδιζε μέτρα με τις σωστές τοποθετήσεις του. Λαχείο.
• Στεργιόφσκι (Αυστραλία). Κάθε φορά που ο Χίντινγκ ήθελε να μπερδέψει τον αντίπαλο, τού άλλαζε θέση. Και αριστερά και δεξιά και ως αμυντικός χαφ έδωσε και την ψυχή του. Οπως ακριβώς και ο Γκρέλα.
• Μποκά (Ακτή Ελεφαντοστού). Ασταμάτητος. Και με τρομερή επιθετική ποικιλία. Εύκολα μπορεί να πει κάποιος ότι πρόκειται για τον Ρομπέρτο Κάρλος της Αφρικής.
• Οσόριο (Μεξικό). Μπορεί να παίξει άνετα και λίμπερο και στόπερ. Αν δεν υπήρχε ο Μάρκεζ, θα ήταν αυτός το μεγάλο αστέρι στην άμυνα των Μεξικανών.
• Σενάγια (Τόνγκο). Μου φάνηκε ότι έτρεχε όσο όλοι οι υπόλοιποι. Δεν έχει τρομερή τεχνική κατάρτιση, αλλά έχει κάτι πιο σημαντικό: τσαμπουκά και προσωπικότητα.
• Τσόι Τσιν (Ν. Κορέα). Από τους πιο ψύχραιμους αμυντικούς που πέρασαν από τα γήπεδα της Γερμανίας. Στυλοβάτης της άμυνας και επί Χίντινκ.
• Γκάιαν (Γκάνα). Εντάξει, γκολ βάζει δύσκολα. Αλλά όλα τα υπόλοιπα τα κάνει καταπληκτικά. Εκτός από τις βουτιές για πέναλτι - τις κάνει άχαρα και εκτίθεται.