Ένας πλασιέ χαμογελαστός (Sportday / Αντώνης Πανούτσος)

Με τα χρόνια έγινε γραφική φιγούρα. Ο Πελέ δίπλα στον κάθε ισχυρό, να σκάει το πλατύ χαμόγελο του υποταγμένου στην εξουσία μαύρου. Ο Πελέ να πλασάρει τα οφέλη της MasterCard. Ο Πελέ να λέει ότι όταν έχει πρόβλημα να του σηκωθεί, καταπίνει ένα χαπάκι και γίνεται ντούρος. Ποτέ δεν με ενόχλησε. Διότι ποτέ ο Πελέ δεν προσπάθησε να δείξει κάτι παραπάνω από αυτό που ήταν. Ενας μαύρος μικροαστικής οικογένειας της δεκαετίας του '40, που ξέρει «τη θέση του στην κοινωνία» και έχει αποδεχθεί ότι ο δρόμος της επιτυχίας περνάει μόνο μέσα από τα πορτοφόλια των λευκών αφεντικών. Για μένα είναι περισσότερο ειλικρινές από την αγοραία επαναστατικότητα του Μαραντόνα ή την προσπάθεια κάποιου να κρατηθεί στην επικαιρότητα μέσα από την αντίσταση στο σύστημα, που έχει γίνει το σήμα κατατεθέν του Σιλαβέρτ. Ο Πελέ είναι ό,τι πριν από πενήντα χρόνια ήταν ο Λούις Αρμστρονγκ. Ο μαύρος των λευκών. Χαμογελαστός και ακίνδυνος, εξαργύρωσε την τέχνη του για μια ζωή χωρίς προβλήματα επιβίωσης.

Ο Ροναλντίνιο γεννήθηκε 40 χρόνια μετά τον Πελέ. Αντίθετα με τον Πελέ, που τα πρώτα του σοβαρά λεφτά τα έβγαλε όταν πήγε από τη Σάντος στην Κόσμος της Νέας Υόρκη, ο Ροναλντίνιο είχε το πρώτο του καλό συμβόλαιο στα 20, όταν είχε πάει στην Παρί Σεν Ζερμέν. Η απληστία, όμως, του Ροναλντίνιο κάνει τον Πελέ να μοιάζει με προπαγανδιστή του ασκητισμού. Πατατάκια, τσίχλες, παπούτσια, κομπιούτερ, πρέπει να τα αγοράζουμε επειδή τα χρησιμοποιεί ο Ροναλντίνιο. Ακόμα καλύτερα, οι Ροναλντίνιοι. Γιατί η μαμά Ροναλντίνιο εμφανίζεται στη διαφήμιση με τα πατατάκια. Ο αδελφός Ροναλντίνιο έχει γραφείο μάνατζερ και με πλάτη το όνομα του αδελφού του πλασάρει το εμπόρευμά του μέχρι και στον Αρη.
Η απληστία του Ροναλντίνιο θα αφορούσε μόνο τον ίδιο, αν δεν επηρέαζε την απόδοσή του στο γήπεδο. Οχι σε επίπεδο τεχνικής, αλλά συμπεριφοράς. Ο,τι και να γίνεται στο ματς, ο Ροναλντίνιο χαμογελάει. Του κάνουν φάουλ που δεν το σφυρίζει ο διαιτητής; Χαμόγελο στον διαιτητή. Του σηκώνει τη σημαία οφσάιντ; Χαμόγελο στον επόπτη. Χάνει ευκαιρία; Χαμογελάει. Χάνει η Βραζιλία την πρόκριση; Πάλι χαμογελάει. Είναι η εικόνα του τέλειου πλασιέ, πάντα χαμογελαστού, που λατρεύουν οι διαφημιστικές εταιρείες. Ο Πελέ το έκανε όταν τελείωσε το ποδόσφαιρο. Ο Ροναλντίνιο ούτε καν περίμενε τόσο. Εκτός αν στην ουσία η καριέρα του έχει ήδη τελειώσει.

«Είναι μια ενδιαφέρων ερώτηση». Κατερίνα Στικούδη έφα, μοντέλα, στη βραδινή εκπομπή της ΕΡΤ. Για να δικαιωθεί ένας φίλος που έλεγε ότι τα τριγενή και τρικατάληκτα δημιουργήθηκαν στην ελληνική γλώσσα για να ξεσκεπάζουν τους αγράμματους.

Τα υπόλοιπα μπορώ να τα κόψω από μια εφημερίδα του '60, να τα κάνω copy paste και να μην μπαίνουμε στον κόπο να τα ξαναγράφουμε. «Δύο "καριόκας" έδωσαν τέλος στη ζωή τους στο Ρίο ντε Τζανέιρο μετά τον αποκλεισμό της "σελεσάο"». Αντε να κόψουμε το «σελεσάο», που γράφεται τα τελευταία 20 χρόνια για να φανεί πόσο μορφωμένοι είμαστε, αλλά πάντα έπειτα από αποκλεισμό της Βραζιλίας δύο έως πέντε άτομα δίνουν τέλος στη ζωή τους. Ποτέ ένας, ώστε να φαίνεται μαζικό το φαινόμενο και ότι δεν αυτοκτόνησε ένας βλαμμένος. Ποτέ περισσότεροι από πέντε, γιατί τότε όλοι μαζί θα μοιάζουν βλαμμένοι.

Δεύτερο αθάνατο copy paste είναι το «έξαλλοι "καριόκας" υποδέχτηκαν την αποστολή στο αεροδρόμιο, αποδοκίμασαν τους παίκτες και ζήτησαν την παραίτηση του προπονητή…» και ακολουθεί το όνομα του εκάστοτε προπονητή της Βραζιλίας. Πρέπει να έχει γραφτεί τόσες φορές, που νομίζω ότι ξέρω το αεροδρόμιο του Ρίο καλύτερα από το «Ελευθέριος Βενιζέλος».

Τρίτο: πάντα ένας παίκτης της Βραζιλίας θα βγει και θα αναλάβει τις ευθύνες του. Τη δεκαετία του '60 ήταν ο Αμαρίλντο, που πάντα ξεκινούσε το Μουντιάλ σαν διάδοχος του Πελέ, πάντα το τελείωνε σαν το επίσημο καθοίκι της Βραζιλίας και πάντα γινόταν σκουλήκι, να δηλώνει ότι κανένας δεν μπορεί να αντικαταστήσει τον Πελέ. Τη δεκαετία του '80 ήταν ο Σόκρατες, που έριχνε τα μπάσα στη φωνή, έπαιρνε την ευθύνη εκ μέρους και των συμπαικτών του για τον αποκλεισμό και πάντα άφηνε κάποια υπόνοια ότι κάπου φταίνε και οι δικτατορίες… Τώρα τα στάνταρ έπεσαν και την ευθύνη ανέλαβε ο Ζουνίνιο Περναμπουκάνο, που δήλωσε ότι κάθε παίκτης πάνω από τα 30 θα πρέπει να σταματήσει να αγωνίζεται στην εθνική. Η απορία μου είναι η εξής: τους ρώτησε πριν το πει; Γιατί αν δεν τους ρώτησε, μου θυμίζει τον Καντάφι στη διάρκεια της επίθεσης στη Σατίλα, που είχε πει «πρέπει να πεθάνουμε όλοι μας εδώ», μόνο που οι Παλαιστίνιοι βρίσκονταν στο στρατόπεδο και ο Καντάφι στο προεδρικό μέγαρό του.

Τέλος πάντων, τα προβλεπόμενα γίνονται, όπως και από πλευράς Τάκη Γκώνια. Βγήκε ο Τάκαρος στη βραδινή εκπομπή της ΝΕΤ και είπε για μία ακόμα φορά το κόλλημά του. «Φταίει ο προπονητής, που προσπαθεί να βάλει σε καλούπι τους μεγάλους παίκτες». Εντάξει, το «μεγάλοι παίκτες» αν αναγνωστεί στο πρώτο ενικό βγάζει περισσότερο νόημα, και στην ουσία το πρόβλημα της Βραζιλίας –σύμφωνα με τον Γκώνια– ήταν ότι ο Παρέιρα καταπίεσε τον Ροναλντίνιο και δεν τον άφησε να εκφραστεί. Δεύτερο επιθετικό είχε βάλει στο ματς με τη Γαλλία τον Ροναλντίνιο ο Παρέιρα. Δηλαδή υπάρχει πιο ελεύθερη θέση σε ένα σύστημα από αυτή του δεύτερου επιθετικού; Εκτός κι αν δεν πρέπει να υπάρχουν καθόλου συστήματα και θέσεις. Να τους μαζεύει πριν από το ματς ο Παρέιρα και να τους λέει: «Παιδιά, το μόνο που θέλω από εσάς είναι να μένετε στο γήπεδο μέχρι ο διαιτητής να σφυρίζει τη λήξη των ημιχρόνων. Ενδιαμέσως σας ικετεύω, προς Θεού, μην πάτε και παίξετε κανένα σύστημα. Να τρέχετε όλοι μαζί, σαν γκρουπ Γιαπωνέζων τουριστών». Και στη διάρκεια του ματς να σηκώνεται έξαλλος από τον πάγκο για παρατηρήσεις. «Ζε Ρουμπέρτου. Πούσου θα πρέπει να το λέου. Ούταν κατεβαίνει το στούπερ, ο αμυντικούς χαφ δεν καλύπτει. Ετσι παίζουν στου σύστημα και θα του μάθει ο Γκούνιας, να φουνάζει ούτι σας καταπιέζου. Ζουνίνιου, μη γυρνάς στην άμυνα. Εγού θα τα ακούου απού τουν Τάκη».

Ο Γκώνιας, πάντως, τρώει άσχημο κόλλημα με τους προπονητές. Τον βλέπω στην Αγίου Κωνσταντίνου να κάθεται στο πεζοδρόμιο με άσπρο χαρτόνι και να έχει γράψει με μαρκαδόρο «4–3–3. Ο αριθμός του Αντίχριστου». Από την άλλη, του αναγνωρίζω τη διακριτικότητα να μην αντιδρά όταν λέγονται παπάρες. Στην εκπομπή εμφανίστηκε ο Τραγάκης. Ντρέπομαι ως δημοσιογράφος, έχω όμως την ελπίδα ότι δεν είμαι μόνος, αλλά ανήκω σε μια μεγάλη ομάδα που όταν ακούει «Τραγάκης» σκέφτεται «νέο μέλος της διοίκησης Βατσινά», σκέφτεται «αρεοπαγίτης με πάθος για τον φιλοτελισμό», σκέφτεται «Τραγάκης, κασμίρια, εμπιστοσύνη», αλλά της είναι αδύνατον να σκεφτεί ότι η Ελληνική Βουλή έχει πρόεδρο τον Τραγάκη. Τέλος πάντων, εκτιμώ απεριόριστα εκείνον που σκέφτηκε «παίζει η Βραζιλία με τη Γαλλία. Μαλάκα μου, μην ξεχάσουμε να καλέσουμε τον Τραγάκη», αλλά υπήρξε ένα μετατραγάκειο πρόβλημα. Ο Τραγάκης μοιάζει να ήξερε από μπάλα, αλλά η ενημέρωσή του να είχε ένα κενό ανάμεσα στο 1960 και το 2006. Αυτή η παρατήρηση ότι οι Βραζιλιάνοι έχουν πρόβλημα όταν παίζουν στα ευρωπαϊκά γήπεδα επειδή, αντίθετα με τα δικά τους, στην Ευρώπη το γρασίδι είναι κοντοκουρεμένο, μπορεί να ήταν αλήθεια την εποχή που οι αποστολές ταξίδευαν με κρουαζιερόπλοια. Ανάθεμα αν υπάρχει Βραζιλιάνος που να μην αγωνίζεται ή να μην έχει αγωνιστεί σε ευρωπαϊκή ομάδα.